Να προτείνουν τα συνδικάτα

Σε γενική απεργία καλούν αύριο ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ τους εργαζομένους της χώρας, μαζί τους καλούν συνταξιούχους και ανέργους στην κεντρική συγκέντρωση της Αθήνας. «Δεν θα πληρώσουμε εμείς τα σπασμένα!» γράφουν με μεγάλα γράμματα στη διακήρυξή τους και παραθέτουν μία σειρά αιτημάτων για την ενίσχυση της εργασίας και της απασχόλησης: έλεγχοι ενάντια στις απολύσεις, τη μαύρη, ανασφάλιστη εργασία και τις επισφαλείς μορφές απασχόλησης, αυστηρή τήρηση των συλλογικών συμβάσεων και της εργατικής νομοθεσίας, στήριξη της κοινωνικής ασφάλισης, περισσότερες δημόσιες επενδύσεις, έκτακτες εισοδηματικές ενισχύσεις, χαμηλότερο ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης. Ηθικά ποιος θα διαφωνούσε; Την ευθύνη για τη δύσκολη σημερινή κατάσταση προφανώς και δεν την φέρουν εργάτες, υπάλληλοι, συνταξιούχοι, άνεργοι. Άλλοι διαχειρίζονταν χρόνια τώρα τα οικονομικά του ελληνικού κράτους, μείωναν φόρους, ξόδευαν όπως τους εξυπηρετούσε, δανείζονταν διογκώνοντας τα ελλείμματα και το δημόσιο χρέος. Και άλλοι, σε παγκόσμια κλίμακα, διαχειρίζονταν τράπεζες και επιχειρήσεις, άφηναν φούσκες και κερδοσκοπία να γιγαντώνονται, δεν φρόντιζαν να θεσπίσουν τους κανόνες που απαιτούνταν.

Η κρίση όμως είναι εδώ, σε εμάς με τα υπερχρεωμένα δημόσια οικονομικά αλλά και με ένα παραγωγικό πρότυπο εξαντλημένο, ανίκανο από καιρό να δημιουργεί καλή και καλά αμειβόμενη απασχόληση. Επιπλέον, πολύ σοβαρότερη η παγκόσμια κρίση που απειλεί να καταστρέψει πάνω από πενήντα εκατομμύρια θέσεις εργασίας, συμπιέζει παντού παραγωγή και εισοδήματα, επιδεινώνει δραματικά τη θέση των φτωχότερων. «Απαιτούμε άμεσα σχέδιο και πρόγραμμα αντιμετώπισης της κρίσης», γράφουν ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ. Σωστά, αλλά πρέπει να εκπονηθεί, διότι για την ώρα δεν υπάρχει. Και στην εκπόνησή του σημαντικό ρόλο θα μπορούσαν να παίξουν οι εργαζόμενοι μέσω των συνδικάτων τους, όπως μπορούμε να θυμηθούμε από άλλες κρίσεις μικρότερης εμβέλειας για παράδειγμα στην Ιταλία, στην Ισπανία ή στην Κύπρο μετά την τουρκική εισβολή. Αυτό θα προϋπέθετε συνεχή κινητοποίηση πολύ μεγαλύτερη από όσο επιτυγχάνεται σήμερα, σε κάθε κλάδο και στις επιχειρήσεις, να εξειδικευτούν συγκεκριμένα οι θέσεις για προστασία της δουλειάς και των ανέργων, για την αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των ασθενεστέρων που προβάλλει η διακήρυξη, ακόμα για την εκπαίδευση, τη διεύρυνση/αναβάθμιση της παραγωγικής ικανότητας της οικονομίας, το περιβάλλον και άλλα που δεν τα χώρεσε, ουσιαστική διαπραγμάτευση για όλα αυτά με τους εργοδότες και την Πολιτεία.

Με το σύνθημα «Καμία συναίνεση με τον νεοφιλελευθερισμό που μας οδήγησε στην κρίση» καταλήγει ωστόσο η απεργιακή διακήρυξη της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ και καλό θα ήταν να εξηγηθεί τι ακριβώς σημαίνει, γιατί προκαλείται συχνά σύγχυση. Νεοφιλελεύθερα χαρακτηρίστηκαν τα δόγματα που επικράτησαν από τη δεκαετία του 1980 για τις αυτορρυθμιζόμενες υποτίθεται αγορές, δηλαδή την ανεξέλεγκτη δράση των κεφαλαίων, συρρικνώνοντας τη δημόσια παρέμβαση, μειώνοντας φόρους, εμπορευματοποιώντας δημόσια αγαθά, υποτάσσοντας την παραγωγή αγαθών εν γένει στη χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία, διευρύνοντας τις εισοδηματικές ανισότητες. Πλέον χρεοκόπησαν μαζί με τους τραπεζικούς κολοσσούς πρωταγωνιστές τους. Έχει όμως νόημα μια τέτοια ταμπέλα σε ό,τι ονομάζεται ευελιξία; Στην πολιτική που εισήγαγε η Δανία λόγου χάρη για την ευελιξία με ασφάλεια στην απασχόληση και επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αυξομειώνουν το εργατικό τους δυναμικό ανάλογα με τις ανάγκες της παραγωγής, όταν το κράτος εκεί επιβάλλει την υψηλότερη φορολογία στην Ευρώπη, συγκεντρώνει έσοδα πάνω από το 55% του ΑΕΠ και χρηματοδοτεί την επανακατάρτιση και ικανοποιητική επιδότηση των απολυμένων, παρουσιάζοντας το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας 3,3% το 2008; Ή, για να έρθουμε στις τωρινές επώδυνες καταστάσεις, στις γερμανικές συμφωνίες επιχειρήσεων- εργαζομένων για τη μείωση των ημερών εβδομαδιαίας εργασίας όλων με αντίστοιχη μείωση μισθού (που καλύπτεται εν μέρει από ένα ταμείο όπου πληρώνουν εισφορές εργοδότες και μισθωτοί), προκειμένου να αποφευχθούν απολύσεις; Οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» άνοιξαν μια συζήτηση προβάλλοντας τις ευρωπαϊκές πρακτικές μειωμένης απασχόλησης ως προσφορότερες από τις μαζικές απολύσεις και τα ελάχιστα επιδόματα στις ΗΠΑ, όπου οι άνεργοι έφτασαν τα δώδεκα εκατομμύρια και αυξάνονται... Άλλο παράδειγμα: το πάγωμα μισθών στο οποίο συγκατατέθηκαν με δημοψήφισμα οι εργάτες της αυτοκινητοβιομηχανίας Seat στην Καταλωνία για να παράγουν εκεί ένα νέο μοντέλο Αudi, πετυχαίνοντας 6.500 βοηθητικές προσλήψεις.

Ενόσω εμείς αύριο θα απεργούμε, στο Λονδίνο θα συνέρχονται οι ηγέτες των 20 μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη. Κάποια βήματα θα κάνουν, ελπίζεται, αλλά την απαιτούμενη ενιαία, αποτελεσματική απάντηση στην παγκόσμια κρίση ακόμα δεν είναι σε θέση να τη δώσουν. Οι οικονομικές συνθήκες θα εξακολουθήσουν να δυσκολεύουν. Για να τις αντιμετωπίσουμε, για να τις αντέξουν οι πιο αδύναμοι, για να ανοίξουμε διεξόδους, η κοινωνική αλληλεγγύη χρειάζεται να δυναμώσει. Πόσο θα συμβάλουν εδώ τα συνδικάτα;