Ζηλεύοντας την Πορτογαλία

Καταθλιπτικές έρχονται οι ειδήσεις από όλα τα μέτωπα της ελληνικής οικονομίας: Η παραγωγή συρρικνώνεται, αφού βιομηχανικά και αγροτικά προϊόντα, τουριστικές και άλλες υπηρεσίες αγοράζονται ολοένα λιγότερο, μαζί συρρικνώνονται η απασχόληση και τα εισοδήματα ενώ η ανεργία ανεβαίνει· σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό τα δημόσια έσοδα. Οπότε τα ελλείμματα διευρύνονται και η κυβέρνηση αυξάνει τον κρατικό δανεισμό σε νέα αστρονομικά επίπεδα. Από το ασφαλιστικό σύστημα φαίνεται να λείπουν κάμποσα δισεκατομμύρια για να καλυφθούν οι φετινές υποχρεώσεις για τις συντάξεις και την υγεία.

Είναι οι επιπτώσεις της διεθνούς κρίσης στη χώρα μας, διατείνονται οι κυβερνητικοί αρμόδιοι, ευελπιστώντας ότι το 2010 θα είναι καλύτερο. Αλλά πουθενά δεν στηρίζεται η αισιοδοξία τους. Η κρίση, πέρα από την κάμψη της διεθνούς ζήτησης που πλήττει και εμάς τούτη την ώρα, προπάντων ανέδειξε τη μεγάλη διαρθρωτική υστέρηση του ελληνικού παραγωγικού συστήματος, την αδυναμία του να προωθήσει περισσότερα, νέα και καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες στις αγορές, να δημιουργήσει επομένως περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας. Επενδύσεις που να επεκτείνουν και να αναβαθμίζουν την παραγωγική ικανότητα της οικονομίας ελάχιστες γίνονται, όχι μόνο τώρα με την κρίση, αλλά εδώ και πολλά χρόνια. Στην προώθησή τους θα έπρεπε να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα, αλλά τέτοιος σχεδιασμός δεν γίνεται. Κάτω από την πίεση των ελλειμμάτων, οι κυβερνητικοί αρμόδιοι λαμβάνουν αποσπασματικά, συχνά αντιφατικά, μέτρα για να μαζέψουν έσοδα, χωρίς να επανεξετάζουν συνολικά το στρεβλό φορολογικό σύστημα. Αντίστοιχα ψάχνουν να κόψουν δαπάνες παραπέμποντας στο απώτερο μέλλον την αντιμετώπιση προβλημάτων που τις διογκώνουν υπέρμετρα- ανάμεσά τους τα ιδιωτικά συμφέροντα που απομυζούν παρασιτικά δημόσιους πόρους- έδειξε προχθές ξανά η διυπουργική επιτροπή. Παράλληλα επιδίδονται σε εξαγγελίες «μεταρρυθμίσεων» που μάλλον στο εξωτερικό, στις Βρυξέλλες ιδίως, απευθύνονται, μήπως και πείσουν ότι ακολουθούνται οι πάγιες επίμονες υποδείξεις τους. Εδώ κανείς δεν κατάλαβε π.χ. πώς και πότε η ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της οδηγίας για τις υπηρεσίες ή το άνοιγμα των υπόλοιπων επαγγελμάτων και αγορών που θα ακολουθήσει θα αυξήσουν τα εισοδήματα και την απασχόληση, κατά τις υποσχέσεις του υπουργού Οικονομίας, όταν νέες παραγωγικές πρωτοβουλίες δεν αναλαμβάνονται.

Αλλού ωστόσο κάνουν διαφορετικά. Για παράδειγμα, προχθές διαβάσαμε ότι η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία Νισάν θα φτιάξει δύο εργοστάσια για την παραγωγή μπαταριών λιθίου για ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην Ευρώπη: Το ένα στην προηγμένη Βρετανία, η οποία προωθεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την ανάπτυξη κλάδων που μειώνουν την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με άνθρακα. Το άλλο όμως θα γίνει στην Πορτογαλία, χώρα συγκρίσιμη με την Ελλάδα. Όπως ανακοίνωσε η ιαπωνική εταιρεία, οι κυβερνήσεις της Βρετανίας και της Πορτογαλίας έχουν προσφέρει στήριξη για τις επενδύσεις αυτές. Στην Πορτογαλία το εργοστάσιο των μπαταριών θα κοστίσει 250 εκατομμύρια ευρώ και προβλέπεται να δημιουργήσει 200 θέσεις εργασίας. Αλλά το όφελος δεν εξαντλείται εκεί, καθώς δεν πρόκειται για μεμονωμένη επένδυση. Μαζί με τη γαλλική Ρενό, η Νισάν βρίσκεται στην πρωτοπορία της ανάπτυξης ηλεκτρικών οχημάτων και η Πορτογαλία έχει υπογράψει από πέρυσι συμφωνία με τις δύο εταιρείες για την παραγωγή οχημάτων μηδενικών εκπομπών τα οποία θα διατίθενται από την άνοιξη του 2011. Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας θέλει να μετατρέψει τη χώρα σε «Οικο-κοιλάδα ηλεκτρικών οχημάτων της Ευρώπης» και προωθεί σχέδιο για την κατασκευή, μέσα στην επόμενη διετία, 1.300 μονάδων επαναφόρτισης μπαταριών (απαραίτητες για τα νέα οχήματα όπως τα βενζινάδικα για τα παλιά), γράφουν οι Financial Τimes.

Και εμείς εδώ στήνουμε ανεμογεννήτριες, εγκαινιάσαμε εργοστάσιο συλλεκτών ηλιακής ενέργειας, επεκτείνουμε την ανακύκλωση, ίσως αντέτεινε εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομίας ή Ανάπτυξης. Μόνο που για όσες πράγματι θετικές τέτοιες ενέργειες προχωρούν, τόσες και ακόμα περισσότερες επενδύσεις ματαιώνονται μέσα στις αντιθέσεις πολλαπλών συμφερόντων και τις ανάλογες διοικητικές εμπλοκές, ενώ σχέδιο που θα εξασφάλιζε τη διάχυση των οφελών, της τεχνολογικής αναβάθμισης, στην οικονομία και την απασχόληση δεν υφίσταται. Στον πορτογαλικό Τύπο μπορούσε να δει κανείς προχθές και δήλωση του πρωθυπουργού της χώρας Ζοζέ Σόκρατες ότι θα ήταν «μεγάλη αφροσύνη» να μειώσει κανείς τους φόρους στην παρούσα οικονομική συγκυρία που πέφτουν τα δημόσια έσοδα. Η ύφεση στην πορτογαλική οικονομία προβλέπεται να αυξήσει φέτος σημαντικά το δημόσιο έλλειμμα, το οποίο πέρυσι έφτανε το 2,6% του ΑΕΠ, ενώ το χρέος περιοριζόταν στο 66%, ποσοστά ονειρεμένα σε σύγκριση με τα δικά μας... Ανεργία είχαμε την ίδια περίπου, 7,7% πέρυσι.