Και Σύνταγμα και Συνθήκη Ειρήνης
Γιώργος Κατηφόρης, Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2004-04-02
Τι είναι το σχέδιο Ανάν, Σύνταγμα ή συνθήκη ειρήνης; Είναι και τα δύο. Τα γεγονότα του 1974 είναι γνωστά. Σήμερα, η διεθνής κοινότητα (ΟΗΕ, Ευρωπαϊκή Ενωση) έρχεται να προσφέρει μια κάποια λύση για τη διεθνή ανωμαλία της τουρκικής στρατιωτικής κατοχής στο νησί.
Η λύση είναι μερική, τόσο στο θέμα της αποχώρησης του στρατού όσο και της βίαιης μετακίνησης ολόκληρων πληθυσμών που ήταν συνέπεια αυτής της κατοχής. Από αυτή την άποψη, το σχέδιο Ανάν μοιάζει με συνθήκη ειρήνης. Με ορισμένες επανορθώσεις των αδικιών που υπέστη ο στρατιωτικά ηττημένος, επιχειρεί να εγκαταστήσει μια νέα, σταθερότερη ισορροπία στις σχέσεις των πρώην εμπόλεμων. Οσο για τη συνταγματική πλευρά του κυπριακού σχεδίου, αυτή επιχειρεί να εξασφαλίσει την τουρκοκυπριακή μειονότητα με βάση την αρχή της πολιτικής ισότητας - αρχή που την είχε δεχθεί και ο Μακάριος.
Το Σύνταγμα, έτσι όπως στήθηκε, είναι δύσκολο να λειτουργήσει. Δύσκολο, όχι αδύνατο, αν οι δύο πλευρές διαθέτουν πολύ ισχυρά κίνητρα. Υπάρχουν αυτά τα κίνητρα; Ναι. Είναι η επιθυμία και των δύο κοινοτήτων να πραγματοποιήσουν ένα πολιτικό και πολιτισμικό άλμα, να μπουν και να ζήσουν και οι δύο ως ισότιμα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Να αφήσουν πίσω τους τον εφιάλτη των πραξικοπημάτων ή των στρατοκρατικών εθνικισμών. Να γίνουν τμήματα της νέας πραγματικότητας στις σχέσεις των λαών και των εθνών, αυτής που με κόπο, αλλά μέχρι σήμερα με αρκετή επιτυχία, οικοδομεί η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αν λειτουργήσει η συνταγματική πλευρά του σχεδίου Ανάν, θα έρθει μέρα που, μέσα και χάρη στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, θα εξαφανισθούν οι ατέλειες της πλευράς του σχεδίου που ισοδυναμεί με συνθήκη ειρήνης. Αν όχι, οι ατέλειες αυτές θα παγιωθούν, πιθανόν θα γιγαντωθούν.Η Κύπρος δεν θα έχει ευρωπαϊκό αλλά μεσανατολικό μέλλον, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και για την Κύπρο και για την Ελλάδα.
Αυτή είναι η επιλογή.
Τα διδάγματα της Ιστορίας και η κοινή λογική υπαγορεύουν την απάντηση.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 02/04/2004
Η λύση είναι μερική, τόσο στο θέμα της αποχώρησης του στρατού όσο και της βίαιης μετακίνησης ολόκληρων πληθυσμών που ήταν συνέπεια αυτής της κατοχής. Από αυτή την άποψη, το σχέδιο Ανάν μοιάζει με συνθήκη ειρήνης. Με ορισμένες επανορθώσεις των αδικιών που υπέστη ο στρατιωτικά ηττημένος, επιχειρεί να εγκαταστήσει μια νέα, σταθερότερη ισορροπία στις σχέσεις των πρώην εμπόλεμων. Οσο για τη συνταγματική πλευρά του κυπριακού σχεδίου, αυτή επιχειρεί να εξασφαλίσει την τουρκοκυπριακή μειονότητα με βάση την αρχή της πολιτικής ισότητας - αρχή που την είχε δεχθεί και ο Μακάριος.
Το Σύνταγμα, έτσι όπως στήθηκε, είναι δύσκολο να λειτουργήσει. Δύσκολο, όχι αδύνατο, αν οι δύο πλευρές διαθέτουν πολύ ισχυρά κίνητρα. Υπάρχουν αυτά τα κίνητρα; Ναι. Είναι η επιθυμία και των δύο κοινοτήτων να πραγματοποιήσουν ένα πολιτικό και πολιτισμικό άλμα, να μπουν και να ζήσουν και οι δύο ως ισότιμα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Να αφήσουν πίσω τους τον εφιάλτη των πραξικοπημάτων ή των στρατοκρατικών εθνικισμών. Να γίνουν τμήματα της νέας πραγματικότητας στις σχέσεις των λαών και των εθνών, αυτής που με κόπο, αλλά μέχρι σήμερα με αρκετή επιτυχία, οικοδομεί η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αν λειτουργήσει η συνταγματική πλευρά του σχεδίου Ανάν, θα έρθει μέρα που, μέσα και χάρη στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, θα εξαφανισθούν οι ατέλειες της πλευράς του σχεδίου που ισοδυναμεί με συνθήκη ειρήνης. Αν όχι, οι ατέλειες αυτές θα παγιωθούν, πιθανόν θα γιγαντωθούν.Η Κύπρος δεν θα έχει ευρωπαϊκό αλλά μεσανατολικό μέλλον, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και για την Κύπρο και για την Ελλάδα.
Αυτή είναι η επιλογή.
Τα διδάγματα της Ιστορίας και η κοινή λογική υπαγορεύουν την απάντηση.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 02/04/2004
