7+1 σκέψεις για την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ

1. Μετά την απόφαση για πώληση του πλειοψηφικού πακέτου του ΑΔΜΗΕ (των μεγάλων δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας), από την κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ – ΠΑΣΟΚ νοείται πως η απελευθέρωση της αγοράς της ενέργειας πρέπει να ολοκληρωθεί με την πώληση της «ΜΙΚΡΗΣ ΔΕΗ», δηλαδή του 30% της όλης δραστηριότητας της ΔΕΗ.

Αυτό έχει προκύψει από την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον περσινό Ιούλιο, αμέσως μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση και τα προαπαιτούμενα προς ψήφιση εντός του τρέχοντος Ιουλίου για την εκταμίευση της επόμενης δόσης που οδήγησαν στο προετοιμαζόμενο σχέδιο νόμου που θα συζητηθεί την προσεχή Τρίτη στη Βουλή.

2. Η προς πώληση ΜΙΚΡΗ ΔΕΗ, σύμφωνα με τα σχέδια θα αποτελείται από τα πάγια ορυχείων και παραγωγής καθώς και μέρος της δραστηριότητας εμπορίας. Θα διαθέτει μίγμα ισχύος από λιγνιτική, υδροηλεκτρική παραγωγή και παραγωγή με καύσιμο φυσικό αέριο, καθώς και μίγμα πελατών υψηλής (βιομηχανικοί καταναλωτές), μέσης (κυρίως βιομηχανικοί- βιοτεχνικοί και εμπορικοί καταναλωτές) και χαμηλής τάσης (οικιακοί καταναλωτές).

3. Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ έχει κατ΄ επανάληψη τονίσει ότι δεν είναι εν γένει αντίθετη σε εκχώρηση τομέων δραστηριότητας και επιχειρήσεων, που το δημόσιο είχε ή περιήλθαν στην κυριότητά του και που προφανώς δεν εντάσσονται στον «σκληρό πυρήνα» των αγαθών και των υπηρεσιών που οφείλει ένα δημοκρατικό κράτος να παρέχει στους πολίτες του.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ τάσσεται υπέρ των νέων σχέσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, υπέρ συμπράξεων που να προωθούν την αξιοποίηση και όχι την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας. Ούτε υπέρ της κερδοσκοπικής εκχώρησης ρόλων στον ιδιωτικό τομέα, ούτε υπέρ της προώθησης και επαναφοράς συντεχνιακών και πελατειακών λογικών.

Οι αποκρατικοποιήσεις σύμφωνα με την αντίληψη της ΔΗΜΑΡ δεν μπορεί να γίνονται με λογιστικά κριτήρια, αλλά με γνώμονα την υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος, την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας και πάντα με την πρόνοια για την περιβαλλοντική προστασία και σεβασμό στους κανόνες του εργατικού δικαίου και των εργασιακών σχέσεων.

Γι αυτό και υπήρξε θετική τοποθέτηση από την πλευρά μας και για την αποκρατικοποίηση του ΟΠΑΠ, των Κρατικών Λαχείων, του ΟΔΙΕ, γι αυτό και η κατ’ αρχήν θετική προσέγγιση για αξιοποίηση εκτάσεων του Δημοσίου και γι αυτό και η σαφής και ξεκάθαρη θέση μας για την αντιμετώπιση μέσω ΣΔΙΤ των λιμένων και αεροδρομίων της χώρας.

4. Η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι εν ισχύ, με κοινοτική απόφαση και για την Ελλάδα πλήρως από τον Μάρτιο του 2011.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ έχει κατ΄ επανάληψη τονίσει ότι δεν είναι αντίθετη με την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, είναι όμως ριζικά αντίθετη με τον τρόπο που η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ την εφαρμόζει.

Ο δημόσιος έλεγχος της διαχείρισης του συστήματος μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούσε και αποτελεί πάγια θέση μας. Είχε άλλωστε, με επιμονή μας, συμφωνηθεί στην Προγραμματική Συμφωνία της κυβέρνησης εθνικής ευθύνης αλλά παραβιάστηκε μετά από ένα χρόνο.

Διαφωνούμε επίσης με τη μεθόδευση για την κατάτμηση και πώληση της ΔΕΗ, όπου όμιλοι επιχειρηματικών συμφερόντων συνωστίζονται για το μοίρασμα του πλούτου της ΔΕΗ.

Η ΔΕΗ μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει εξυγιαινόμενη. Έχει άλλωστε και πιστοληπτικές δυνατότητες ισχυρές. Όχι παραχωρώντας περαιτέρω πακέτα μονάδων της και πελατών της.

5. Τίθεται από πολλούς το ερώτημα: Είστε υπέρ της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας γενικά αλλά στα συγκεκριμένα λέτε όχι! Ποια ακριβώς απελευθέρωση εσείς βλέπετε;

Υποθέτω ότι μετά από την εκτενή συζήτηση, που έχει γίνει τις ημέρες αυτές όλοι και όλες έχουν ενημερωθεί γι αυτά που έχουν συντελεστεί. Ήδη λειτουργούν σήμερα 7 μονάδες φυσικού αερίου και χιλιάδες μικρές μονάδες ΑΠΕ ενώ έχει διατεθεί και άδεια για εκμετάλλευση ορυχείων και σταθμών παραγωγής (για την Βεύη έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός και με ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων δεν έχει προχωρήσει). Το 1/3 της παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ήδη στα χέρια ιδιωτών

Έχουν υπάρξει και άλλες προτάσεις για περαιτέρω αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ΔΕΗ και της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας.

Το σενάριο της ανταλλαγής μονάδων μεταξύ ΔΕΗ και αξιόπιστων ηλεκτροπαραγωγών επιχειρήσεων άλλων ευρωπαϊκών χωρών, υπήρξε μια δυνατότητα, που συζητήθηκε τα 5 τελευταία χρόνια για την εφαρμογή του και στην Ελλάδα, αλλά εγκαταλείφθηκε.

Η πώληση ενέργειας, αμέσως μετά την παραγωγή, έξω από το εργοστάσιο, σε προμηθευτές και μεγάλους καταναλωτές ήταν και παραμένει μια εξίσου σημαντική επιλογή.

Οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες θα μπορούσαν να αναλάβουν επιχειρηματικά ρίσκα με την είσοδό τους στη διαφοροποιημένη παραγωγή μονάδων ηλεκτρικής ενέργειας, όπως το έχουν ήδη κάνει σε μικρή κλίμακα, ή και στην περαιτέρω εμπλοκή τους με την εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό όμως που επιδιώκουν και γι αυτό και η πίεση με όλους τους τρόπους είναι πολύ μεγάλη, είναι να αποκτήσουν έτοιμες μονάδες, σε ιδιαιτέρως χαμηλή τιμή- όσο το κόστος κατασκευής ενός σύγχρονου λιγνιτικού σταθμού, 1,5 δις ευρώ- με εξαιρετικές αποδόσεις και ταχύτατες αποσβέσεις, αντί να προχωρήσουν σε εξ υπαρχής κατασκευές και επιπλέον να διεκδικήσουν μετά και την πελατεία.

6. Αλλά και για την ίδια την «συγκρότηση» και πώληση της μικρής ΔΕΗ κεφαλαιώδη ερωτήματα παραμένουν ως προς τον σχεδιασμό και τις στοιχειώδεις πρόνοιες που θα έπρεπε να έχουν ληφθεί.

Προσυπογράφω τις συναφείς ενστάσεις-ερωτήματα που με άρθρο του στο capital.gr και στην badiera.gr έθεσε ο Γ. Τσαμουργκέλης. « Δεν υπάρχει ο παραμικρός σχεδιασμός για τη διαμορφούμενη παραγωγική δομή του κλάδου της ενέργειας, την περιβαλλοντική προστασία ή την εξοικονόμηση των χρησιμοποιούμενων πόρων. Δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα για τη χρήση των υδάτινων πόρων ή του ορυκτού πλούτου, τα οποία θα δεσμεύονται τόσο από τη ΔΕΗ, από τη μικρή ΔΕΗ ή όποια άλλη ΔΕΗ μας προκύψει στο μέλλον. Δεν υπάρχει μελέτη για την προβλεπόμενη ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας, την εισαγόμενη ενέργεια και τη διευθέτηση της εμπορίας της. Δεν υπάρχει καμία διασφάλιση για τεχνολογίες και επενδύσεις ή πολύ περισσότερο, για την ποιότητα και το κόστος πρόσβασης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στην ενέργεια, ανεξαρτήτως γεωγραφικής περιοχής ή επιπέδου δραστηριότητας.».

Θα πρόσθετα ότι ανάλογες κινήσεις προηγούμενων κυβερνήσεων χωρίς διεξοδική μελέτη και σχεδιασμό οδήγησαν στην πρόσφατη κατάρρευση των ΑΠΕ με τα γνωστά επακόλουθα στους μικρούς ιδιώτες επενδυτές που συμμετείχαν στο «μεγάλο όνειρο της πράσινης ανάπτυξης».

7. Από την κυβερνητική φαρέτρα των επιχειρημάτων ξεχωρίζει το «Παράδειγμα ΟΤΕ». Η επιτυχία, που δικαιολογεί κάθε ιδιωτικοποίηση!

Ας είμαστε όμως προσεκτικοί γιατί η ενέργεια δεν είναι τηλεπικοινωνίες. Ο ΟΤΕ απαιτούσε για τη συνέχιση της παρουσίας του μεγάλες επενδύσεις και τεχνογνωσία που δεν τη διέθετε και για να παραμείνει θα έπρεπε να προχωρήσει με μεγάλο στρατηγικό επενδυτή. Παράλληλα, οι τιμές των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών έπεσαν ραγδαία λόγω των διαφόρων εναλλακτικών χαμηλότερου κόστους που προσέφερε η κινητή, ασύρματη και δορυφορική σύνδεση. Στις τηλεπικοινωνίες δεν υπάρχει … καύσιμο που η τιμή του να εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες, όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Ούτε υφίσταται η υποχρέωση της διασφάλισης της επάρκειας του εφοδιασμού. Ενώ κοστοβόρα θέματα περιβαλλοντικής προστασίας δεν τίθενται. Η ενέργεια απαιτεί μεγάλες επενδύσεις και αποτελεί μια από τις πρώτες βασικές υπηρεσίες που το κράτος οφείλει να παρέχει στον κάθε πολίτη του. Στις τηλεπικοινωνίες αν δεν πληρώσεις τον λογαριασμό στο κινητό ή στο σταθερό στο κόβουν. Αν δεν πληρώσεις τον λογαριασμό του ρεύματος μπορεί να είναι το ίδιο. Θα επιβιώσει μια οικογένεια ή μια επιχείρηση χωρίς αυτό?

7+1. Στην παραπάνω προσέγγιση δεν γίνεται αναφορά στις σοβαρές επιπτώσεις στις εργασιακές σχέσεις, στα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων στη ΔΕΗ από τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, που αναμφισβήτητα πόρρω απέχουν από τους αντίστοιχους για τους εργαζόμενους στην ΕΡΤ ένα χρόνο πριν. Ούτε φυσικά στο απαράδεκτο και απολύτως καταδικαστέο μέτρο άσκησης κυβερνητικής πυγμής με την προσφυγή στην επιστράτευση, πριν καν κλείσουν τρεις ημέρες απεργίας!

Αυτό όχι γιατί τα θεωρώ ήσσονος σημασίας αλλά γιατί εδώ η επικέντρωση γίνεται στις άλλες πλευρές της περαιτέρω ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ.