Κλειστή στροφή

Με ένα μάλλον βιαστικό και επιπόλαιο τρόπο, η ΔΗΜΑΡ έσπευσε, το τελευταίο διάστημα, να αυτοεξαιρεθεί από τις μείζονες πολιτικές εξελίξεις, επιβεβαιώνοντας πλέον τον φθίνοντα ρόλο της στην κομματική γεωγραφία. Η έμφαση με την οποία επαναλάμβανε την προκαταβολική άρνηση της σε μια συναινετική εκλογή για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η μονομερής συνέχεια του διαλόγου για την «προοδευτική διακυβέρνηση» αποκλειστικά με τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και η εμμονή της σε έναν ιδιότυπο απομονωτισμό- στο όνομα πάντα του «κομματικού πατριωτισμού»-, συνθέτουν σήμερα μια πολιτική φυσιογνωμία, που δεν ανταποκρίνεται ούτε στην ιδρυτική της ταυτότητα ούτε στις απαιτήσεις των καιρών. Η ΔΗΜΑΡ μοιάζει να παίρνει την τελευταία της «κλειστή στροφή» σε μια πίστα που οδηγεί στο αδιέξοδο : είτε στην απορρόφηση της από τον ΣΥΡΙΖΑ μέσω μιας ταπεινωτικής εκλογικής σύμπραξης είτε στη συντριβή της μέσω της «ηρωικής» αυτόνομης εκλογικής καθόδου. (Ελπίζω φυσικά να μην θεωρηθεί ως σανίδα σωτηρίας, τούτη την ύστατη ώρα, μια ενδεχόμενη συνεργασία με τον «ηγέτη του Καστελόριζου», γιατί τότε ο εξευτελισμός θα άγγιζε τα όρια της ιστορικής φάρσας).

Είμαι ο τελευταίος που θα «κουνήσω το δάχτυλο» για αυτές τις επιλογές σε αγαπημένους φίλους και συντρόφους, με τους οποίους συμπορευτήκαμε τόσα χρόνια, επιδιώκοντας να αλλάξουμε το πολιτικό παράδειγμα της Ανανεωτικής Αριστεράς, μέσα σε ένα εξαιρετικά σύνθετο και δύσκολο πολιτικό τοπίο που ευνοούσε τη λαϊκιστική πόλωση. Ωστόσο, υπάρχουν συγκεκριμένες ευθύνες για τον τρόπο με τον οποίο η ΔΗΜΑΡ μετατράπηκε από κόμμα ελπίδας των πολιτών για τη σωτηρία της χώρας και για μια ευρεία προοδευτική συμμαχία είτε σε στριμωγμένη «συνιστώσα» ενός άλλου κόμματος είτε σε εξαερωμένο απομεινάρι της πολυδιάσπασμένης «κεντροαριστεράς». Εγκαταλείποντας το προνομιακό της έδαφος που ήταν η ανασυγκρότηση του χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού, η ΔΗΜΑΡ απόμεινε σήμερα σκιά του εαυτού της ∙ μετέωρη, ζαλισμένη από τα πολλά «σλάλομ», ανίκανη να πείσει τους πολίτες να την εμπιστευθούν.

Όσοι και όσες, εδώ και αρκετό καιρό, υποστηρίξαμε μια διαφορετική στρατηγική για μια νέα ορατότητα της ΔΗΜΑΡ μέσω από συγκεκριμένες προτάσεις («ισχυρή κεντροαριστερά για την προοδευτική διακυβέρνηση») και προωθητικές κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες («κείμενο των 8») δεν αισθανόμαστε, βέβαια, δικαιωμένοι σήμερα με τις εξελίξεις. Όχι μόνο γιατί έχουμε και εμείς ευθύνη για τη σταδιακή διολίσθηση του κόμματος σε αλλότριες θέσεις από τις αρχικές του διακηρύξεις αλλά και κυρίως επειδή δεν καταγγείλαμε ανοιχτά και εγκαίρως τις γραφικές και επικίνδυνες αντιλήψεις μιας ομάδας «συμβούλων», που παρασυρμένοι από ευκαιριακές τυχοδιωκτικές επιλογές και μονίμως λανθασμένες εκτιμήσεις οδήγησαν τα μέλη και τα στελέχη της ΔΗΜΑΡ να γίνουν, το τελευταίο διάστημα, «οι χρήσιμοι ηλίθιοι» του ΣΥΡΙΖΑ. Για τους βουλευτές δεν θα μιλήσω. Ο καθένας κρίνεται από τις πράξεις και τις τοποθετήσεις του/της. Προς τιμήν τους, οι τρεις από αυτούς (Τσούκαλης, Ψύρρας, Φούντα), έστω και αργά, έσωσαν τη χαμένη τιμή της ΔΗΜΑΡ.

Μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια, η ΔΗΜΑΡ έχασε το 80% των ποσοστών της, το 50% της εκλογικής της κοινοβουλευτικής της ομάδας, ενώ σε παράλληλη τροχιά βρέθηκε και η διαρκώς συρρικνούμενη εμβέλεια της μέσα στην κοινωνία, σε τέτοιο σημείο ώστε σήμερα να μην ανιχνεύεται στις δημοσκοπήσεις. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές πολιτικό δεδομένο, για ένα κόμμα που ιδρύθηκε προκειμένου να γίνει καταλύτης των πολιτικών εξελίξεων σε μια νέα κομματική γεωγραφία. «Όμως η πτώσις μας είναι βεβαία. Επάνω στα τείχη, άρχισεν ήδη ο θρήνος», θα έλεγε ο Καβάφης. Ας είναι! Ευτυχώς ή δυστυχώς, οι επιλογές αυτές έχουν ονόματα και διευθύνσεις. Καλό είναι να αναλάβει ο καθένας το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί, και χωρίς δήθεν δραματοποιημένες εκπλήξεις για την όψιμη αφερεγγυότητα του ΣΥΡΙΖΑ, να αναλογιστούν όλοι ότι η ΔΗΜΑΡ «πήγε στα βράχια» με βασική ευθύνη συγκεκριμένων ανθρώπων, αντιλήψεων και πρακτικών στο εσωτερικό της.

Τούτη την ώρα, επομένως, αυτό που προέχει, είναι η διάσωση του ιδεολογικού πυρήνα της Ανανεωτικής Αριστεράς και η εγγύηση της συνέχειας του ανανεωτικού εγχειρήματος, στη σύγχρονη μετεξέλιξή του. Η αγωνία μου, λοιπόν, προκύπτει από τη δικαιολογημένη ανάγκη να διατηρηθεί ένα ρεύμα ιδεών και η συνεισφορά του στην ενιαία έκφραση των δυνάμεων δημοκρατικού σοσιαλισμού. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, έχει ωριμάσει η ιδέα για τη συνάντηση της Ανανεωτικής Αριστεράς με τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία, σε μια δημιουργική επανεκκίνηση που δεν θα αφορά ούτε φθαρμένα προϊόντα άλλης εποχής, ούτε τις εκκλήσεις για έναν ασπόνδυλο «μεσαίο χώρο». Η επόμενη μέρα είναι πιο κοντά παρά ποτέ. Ακόμη κι αν χρειαστεί να περάσουμε μέσα από το τέλος των συλλογικών ψευδαισθήσεων. Ή ακριβώς επειδή ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε και τις δικές μας ατομικές ψευδαισθήσεις. Προς το παρόν, όσο σκέφτομαι τη ΔΗΜΑΡ ενόψει του έκτακτου συνεδρίου της, γυρνάει επίμονα στο μυαλό μου ο στίχος του Σεφέρη : «Ήταν ωραία τα μάτια σου, μα δεν ήξερες που να κοιτάξεις». Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε όλοι. Και πάντως το ποίημα τελειώνει με κάτι «μαύρες Ευμενίδες που βαριούνται, χωρίς συχώρεση».