Ο γρίφος της Κεντροαριστεράς

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2016-01-30

Ολοι έχουμε την τάση να ανακαλύπτουμε με υπερβολική ευκολία ενδείξεις που επιβεβαιώνουν τις πεποιθήσεις και τις προβλέψεις μας. Συνεπώς, για να μη συγχέουμε τη φαντασία μας με την πραγματικότητα, καλό θα ήταν να περνάμε από ψιλό κόσκινο οτιδήποτε δείχνει, εκ πρώτης όψεως, πως αυτό που θα θέλαμε να συμβεί όντως συμβαίνει.

Με την ίδια λογική, αλλά αντίστροφα, όταν αναγκαζόμαστε να παραδεχτούμε ότι τα πράγματα δεν συμμορφώνονται με τις προσδοκίες μας, αυξάνονται οι πιθανότητες να μην πέφτουμε έξω. Κάπως έτσι αντιμετωπίζω τις επανειλημμένες και ισάριθμα αποτυχημένες απόπειρες να δημιουργηθεί μια κεντροαριστερή ή καλύτερα (για εμένα) μια σκέτα αριστερή σοσιαλδημοκρατική παράταξη.

Δυστυχώς, οφείλω να παραδεχτώ ότι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, αυτή η προοπτική θυμίζει το γεφύρι της Αρτας: «Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν»...

Γιατί; Από τις απαντήσεις στο ερώτημα σταχυολογώ τις τρεις πιο σημαντικές:

Πρώτη, προσωπικές φιλοδοξίες και στρατηγικές, ή αλλιώς μερικοί τα βάζουν με τον ΣΥΡΙΖΑ μόνο και μόνο επειδή βλέπουν την εξουσία όπως η γάτα το ποντίκι – δηλαδή είναι στη φύση τους να την κυνηγούν· δεύτερη, οι παλιοί έχουν ανεπανόρθωτα φθαρεί, ενώ οι καινούργιοι δεν διαθέτουν την απαραίτητη πείρα, τις ικανότητες ή τη στόφα του πολιτικού· τρίτη, οι περισσότεροι ψηφοφόροι μπορεί να λένε ότι δεν θα επιστρέψουμε στο αμαρτωλό παρελθόν, αλλά κατά βάθος νοσταλγούν τις παλιές καλές μέρες, τότε που λεφτά υπήρχαν.

Και κυρίως τότε που πάντα κάποιος άλλος έφταιγε, όπως μας διαβεβαιώνει καθησυχαστικά ο ΣΥΡΙΖΑ ως επικαιροποιημένη επανέκδοση του ΠΑΣΟΚ.

Θα έλεγα ότι όλες οι ανωτέρω διαγνώσεις ευσταθούν. Μήπως όμως υπάρχει και μια άλλη εξήγηση, πιο γενική και λιγότερο εμφανής, η οποία λειτουργεί ως δυνητική προϋπόθεση επειδή τις εμπεριέχει και κατά κάποιον έμμεσο τρόπο τις εξουσιοδοτεί;

Νομίζω ότι υπάρχει. Και θα τη βρούμε αν αποδεχτούμε ότι μέσα στην αντάρα της πολιτικής σύρραξης, το ζητούμενο δεν είναι μόνο με ποιους είμαστε και με ποιους τα βάζουμε, αλλά και ο τρόπος που το κάνουμε. Και ο τρόπος της εκκολαπτόμενης Κεντροαριστεράς είναι λανθασμένος επειδή έχει αναγάγει την κόντρα με τον ΣΥΡΙΖΑ σε κύριο και μοναδικό μέλημά της.

Οπως είπε ο Νίτσε (αν θυμάμαι καλά), τους εχθρούς μας πρέπει να τους διαλέγουμε πολύ προσεκτικά γιατί στο τέλος θα τους μοιάσουμε. Στην προκειμένη περίπτωση αυτό σημαίνει ότι η νέα κεντροαριστερή παράταξη, η οποία θα αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού (λέει), απλώς επαναλαμβάνει αντεστραμμένο το τέχνασμα που χάρισε την εξουσία στον ΣΥΡΙΖΑ.

Πιο συγκεκριμένα, ο ΣΥΡΙΖΑ δαιμονοποίησε το Μνημόνιο. Δηλαδή δεν αντιτάχθηκε σε συγκεκριμένες αλλαγές προτείνοντας τις δικές του εφικτές λύσεις –η καταγγελία ενός μέτρου ως «μνημονιακού» αρκούσε για να απορριφθεί μετά βδελυγμίας– αλλά χάραξε μια ευδιάκριτη κόκκινη γραμμή ανάμεσα σε όσους το δέχονται ως έχει και όσους το καταδικάζουν ως έχει.

Από τη μια οι αντιστεκόμενοι (λόγω DNA) Ελληνες, από την άλλη οι γερμανοτσολιάδες.

Με τον τρόπο αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ προέκτεινε την εκλογική πολυσυλλεκτική του εμβέλεια, κατασκευάζοντας μια τεράστια και ιδεολογικά ανεξίθρησκη συλλογικότητα όπου το μόνο κριτήριο εισδοχής ήταν η αντίσταση στο Μνημόνιο. Γενικώς και αορίστως.

Κάπως έτσι κάποια διαπρεπή στελέχη του βαθέος ΠΑΣΟΚ έγιναν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Και η Ραχήλ Μακρή, για να μην ξεχνιόμαστε.

Την ίδια ακριβώς λογική έχει ανομολόγητα υιοθετήσει και η λεγόμενη Κεντροαριστερά: δαιμονοποίησε τον ΣΥΡΙΖΑ. Και δεν εννοώ ότι τον επικρίνει υπέρ το δέον.

Εννοώ ότι όπως ο ΣΥΡΙΖΑ κατασκεύασε δύο τσουβάλια, τους μνημονιακούς και τους αντιμνημονιακούς, ομογενοποιώντας το περιεχόμενό τους, δηλαδή αποφεύγοντας συνειδητά να θέσει το ερώτημα «για ποιο ακριβώς πράγμα έχετε αγανακτήσει;», έτσι και στην αντίπερα όχθη θεωρούν την αντίσταση στον ΣΥΡΙΖΑ μοναδικό κριτήριο για να γίνει κάποιος δεκτός στην παράταξη των αγγέλων.

Πρόκειται για χονδροειδή υπεραπλούστευση επειδή θεωρεί συμβατά πράγματα που δεν πάνε μαζί.

Πώς αλλιώς εξηγείται η ιδεολογική πανσπερμία της αυτοαποκαλούμενης Κεντροαριστεράς, όπου στριμώχνονται από σοσιαλδημοκράτες μέχρι νεοφιλελεύθεροι, από ριζοσπάστες μέχρι μεταρρυθμιστές και από κεντροαριστεροί μέχρι αριστεροί κεντρώοι;

(Το κεντροαριστερός το καταλαβαίνω – το πώς μπορεί κάποιος να είναι και κεντρώος και αριστερός μαζί δεν το καταλαβαίνω.)

Πώς αλλιώς εξηγείται η μόνιμη επωδός περί μεταρρυθμίσεων χωρίς κανείς να μπαίνει στον κόπο να τις εξειδικεύσει, ωσάν να ήταν αυτονόητα ορθές και ιδεολογικά ουδέτερες;

Τι διαφορετικό έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ με την αγανάκτηση; Πώς αλλιώς εξηγείται το γεγονός ότι διάφοροι αυτοαποκαλούμενοι σοσιαλδημοκράτες δεν έκρυψαν τη χαρά τους για την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη;

Για να προλάβω μια ενδεχόμενη παρανόηση, μιλάω με όρους ιδεολογικής σαφήνειας, όχι ιδεολογικής καθαρότητας που θεωρεί μολυσματική οποιαδήποτε επαφή με μη πιστούς.

Η σαφήνεια αντέχει τις συνεργασίες και τις τακτικές συγκλίσεις υπό την προϋπόθεση ότι ξέρουμε ποιος είναι ποιος και τι πιστεύει, αντί για συστρατεύσεις κάτω από λέξεις-σημαίες, όπως «μεταρρυθμίσεις» ή «αντικρατισμός», που ο καθένας ερμηνεύει κατά το δοκούν.

Επιπλέον, δεν ισχυρίζομαι ότι πρέπει να μετριαστεί η κριτική στάση απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ.

Απλώς θέλω να υπενθυμίσω κάτι που πολλοί προσπαθούν να μη δουν: ότι δεν μπορούμε από τη μια να εγκαλούμε τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή κατάργησε την πολιτική κριτική σκέψη για να βάλει στη θέση της τη δαιμονοποίηση του αντιπάλου και την ίδια στιγμή να τον δαιμονοποιούμε γι’ αυτό.

Θέματα επικαιρότητας: Αριστερά-κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Περισσότερα

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Περισσότερα
Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Περισσότερα
Κώστας Ζαχαριάδης

Πρότυπο για τη συνεργασία το εγχείρημα του Δήμου της Αθήνας

Κώστας Ζαχαριάδης, 2025-04-08

Να επιλέξει ο κόσμος της παράταξης την ηγεσία του κόμματος...

Περισσότερα
Παναγιώτης Παναγιώτου

Συνεργασία ή πολιτική αυτοκτονία

Παναγιώτης Παναγιώτου, 2025-04-07

Η ΝΔ φθίνει πολιτικά και εκλογικά. Και η ισχυρή πρωθυπουργική...

Περισσότερα
Γιώργος Σταθάκης

Η «τελευταία ευκαιρία» για την προοδευτική αντιπολίτευση

Γιώργος Σταθάκης, 2025-04-03

...Η παραδοσιακή «πολυσυλλεκτικότητα» πέθανε μαζί με την...

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Μπορεί να επιβιώσει η Αριστερά;

Αντώνης Λιάκος, 2024-11-24

Δεδομένων του κατακερματισμού, της απώλειας επιρροής και...

Περισσότερα
Γιώργος Σιακαντάρης

Μια συζήτηση: Αγαθούληδες ή πονηρούληδες;

Γιώργος Σιακαντάρης, 2024-02-11

Η προγραμματισμένη συζήτηση της Έφης Αχτσιόγλου, του Διονύση...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Πάπας της νεωτερικότητας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-04-22

Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την επίγεια πόλη ίσως για την ουράνια,...

Δημήτρης Λιάκος

Η αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

Δημήτρης Λιάκος, 2025-05-07

Ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να μειωθεί έως το 2050 κατά...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Κώστας Ζαχαριάδης*

Γιατί η Αριστερά αγάπησε τον Πάπα;

Κώστας Ζαχαριάδης*, 2025-04-28

Τον Πάπα Φραγκίσκο δεν τον θρηνούν µόνο οι καθολικοί χριστιανοί...

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

×
×