Τόσο η πρόσφατη συνάντηση των προέδρων ΗΠΑ και Τουρκίας στον Λευκό Οίκο και οι σχετικές δηλώσεις, όσο και οι συμφωνίες που επιτεύχθηκαν κατά τις επισκέψεις του Βρετανού πρωθυπουργού και του Γερμανού καγκελαρίου στην Άγκυρα, προκάλεσαν ευρύτερες συζητήσεις.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Τουρκία αποτελεί τμήμα της «Δύσης». Αν και έχει πολλές και μεγάλες «ιδιαιτερότητες», ανήκει σε όλους τους δυτικούς θεσμούς και οργανισμούς. Μέλος του ΝΑΤΟ, μέλος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), συνδεδεμένη χώρα με την ΕΕ από την δεκαετία του ’60, και επισήμως υποψήφια προς ένταξη σε αυτήν. Συμμετέχει ως πλήρες μέλος στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου Μακρόν.

1. Δεν μπορεί να προχωρήσει η υλοποίηση του έργου πόντισης καλωδίου για ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, χωρίς να έχει προηγηθεί είτε οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, είτε άτυπη συνεννόηση μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής κυβέρνησης.

Δεν υπάρχει φυσικά κανένα θέμα για την πορεία του έργου στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όμως για το τμήμα του έργου που διέρχεται κάτω από διεθνή ύδατα, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι υπάρχουσες συνθήκες.

Στην θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Κάσου και της Καρπάθου η σχεδιασμένη πορεία του καλωδίου περνά από διεθνή ύδατα. Για την περιοχή αυτή υπάρχουν δύο αλληλεπικαλυπτόμενες συμφωνίες, για οικονομική εκμετάλλευση. Το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο και η Συμφωνία τμηματικής οριοθέτησης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.

1. Ακόμα και αυτή την στιγμή, υπάρχουν πλευρές των συζητήσεων για την Ουκρανία που δεν γνωρίζουμε. Αλλά και αν τις γνωρίζαμε, δεν είναι βέβαιο πώς θα εξελιχθούν. Πολλά ζητήματα έχουν μείνει ασαφή, όπως η ακριβής μορφή των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία και φυσικά οι διάφορες εκδοχές των εδαφικών “διευθετήσεων”.

2. Έχουμε μπει σε μια διαδικασία διερεύνησης κατά πόσο μπορεί να γίνει πρώτα μια διμερής συνάντηση Ρωσίας- Ουκρανίας και μετά μια τριμερής Ρωσίας-Ουκρανίας-ΗΠΑ. Επιδίωξη είναι να γίνουν αυτές οι συναντήσεις σε επίπεδο ηγετών. Ωστόσο, ακόμη από τη ρωσική πλευρά δεν έχουμε ρητή συγκατάθεση. Έχουμε απλώς μια διατύπωση ότι θα συζητηθεί η αναβάθμιση του επιπέδου της συνάντησης μεταξύ ρωσικής και ουκρανικής αντιπροσωπείας. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο Πούτιν θα θέλει να συναντήσει τον Ζελένσκι (μάλλον το αντίθετο).

Η κρίση στη Γάζα, σχεδόν δύο χρόνια μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, αποδεικνύει καθημερινά ότι το Ισραήλ βρίσκεται σε έναν πόλεμο χωρίς σαφή πολιτικό στόχο. Παρά την εξόντωση μεγάλου μέρους της στρατιωτικής υποδομής της ισλαμο-φασιστικής Χαμάς, η ισραηλινή ηγεσία αδυνατεί να παρουσιάσει ένα ρεαλιστικό όραμα για την «επόμενη μέρα». Το αποτέλεσμα είναι μια παρατεταμένη ανθρωπιστική καταστροφή, μία πολιτική και ηθική φθορά για το ίδιο το Ισραήλ, και η αποσταθεροποίηση ολόκληρης της περιοχής.

Για να υπάρξει ΑΟΖ και οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, απαιτείται συμφωνία με τις χώρες που έχουν αντικριστές ακτές. Εν προκειμένω με τη Λιβύη. Η μονομερής κατάθεση γεωγραφικών “συντεταγμένων”, που ορίζουν θαλάσσιες περιοχές στα διεθνή ύδατα, δεν επιτρέπεται. Άρα η διακρατική συμφωνία ή η δικαστική προσφυγή είναι μονόδρομος.

Το 2015 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, έφτασε μετά από μακρές διαπραγματεύσεις σε συμφωνία με το ιρανικό καθεστώς, όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η συμφωνία προέβλεπε άρση των διεθνών κυρώσεων επί του Ιράν, το οποίο αναλάμβανε την δέσμευση να κρατήσει σε χαμηλό ποσοστό τον εμπλουτισμό του ουρανίου που κατείχε (όχι πάνω από 5%).

Αυτό θα διασφάλιζε ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα ήταν μόνο για παραγωγή ενέργειας, δηλαδή για ειρηνικούς σκοπούς, και δεν θα μπορούσε να φτάσει σε επίπεδα που θα οδηγούσαν σε κατασκευή πυρηνικού όπλου.

Η Συμφωνία εγκαθιστούσε μηχανισμό επαλήθευσης, με διεθνείς επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας να έχουν πρόσβαση σε όλες τις πιθανές πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας. Στην συμφωνία μετείχαν εκτός του Ιράν, τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Μ. Βρετανία, Γαλλία) συν Γερμανία και Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το 2015 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, έφτασε μετά από μακρές διαπραγματεύσεις σε συμφωνία με το ιρανικό καθεστώς, όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η συμφωνία προέβλεπε άρση των διεθνών κυρώσεων επί του Ιράν, το οποίο αναλάμβανε την δέσμευση να κρατήσει σε χαμηλό ποσοστό τον εμπλουτισμό του ουρανίου που κατείχε (όχι πάνω από 5%).

Αυτό θα διασφάλιζε ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα ήταν μόνο για παραγωγή ενέργειας, δηλαδή για ειρηνικούς σκοπούς, και δεν θα μπορούσε να φτάσει σε επίπεδα που θα οδηγούσαν σε κατασκευή πυρηνικού όπλου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διατηρήσει τη ηθική και γεωπολιτική δέσμευση της υπέρ της Ουκρανίας, καθώς σε αυτή τη χώρα διακυβεύεται η ασφάλεια και η σταθερότητά μας. Αυτό απαιτεί τη διατήρηση και ενίσχυση της στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, την καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για την αποτροπή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας με δυσμενείς όρους για τη χώρα που δέχεται την επίθεση, καθώς και την επιτάχυνση της διαδικασίας ένταξής της στην ΕΕ. Η Ουκρανία είναι η ασπίδα της Ευρώπης και, αν αυτή υποχωρήσει, ολόκληρη η Ένωση θα απειληθεί άμεσα από τη Ρωσία.

Η μακρά περίοδος των ψευδαισθήσεων τελείωσε:

Η ψευδαίσθηση ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να βασίζεται επ’ αόριστον στην αμερικανική προστασία εντός του ΝΑΤΟ

Η ψευδαίσθηση ότι ένας παγκοσμιοποιημένος κόσμος θα μπορούσε να εγγυηθεί την ειρήνη και τη σταθερότητα μέσω της απελευθέρωσης του εμπορίου και της οικονομικής αλληλεξάρτησης.

Η ψευδαίσθηση ότι το δημοκρατικό μοντέλο έμελλε να επικρατήσει παντού, οδηγούμενο από το άνοιγμα της αγοράς και τη διάδοση των νέων τεχνολογιών.

Η κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε διμερή διάλογο με τον Πούτιν για την Ουκρανία, που αποκλείει τόσο τη χώρα που δέχτηκε επίθεση όσο και την Ευρώπη. Υπαινίχθηκε το τέλος της εγγύησης ασφάλειας των ΗΠΑ προς την ήπειρο μας. Απαξίωσε την ευρωπαϊκή δημοκρατία στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου.

Στη συνάντηση ορισμένων Ευρωπαίων ηγετών στο Παρίσι στις 17 Φεβρουαρίου, έγινε προσπάθεια να επιδειχθεί μια ενιαία προσέγγιση, ενόψει της νέας γεωπολιτικής κατάστασης.

Ο «ανεμοστρόβιλος» Τραμπ-Μασκ με τις δηλώσεις που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες και οι οποίες έχουν προκαλέσει σοκ, προοιωνίζει τις «αναταράξεις» που θα ακολουθήσουν μετά την ορκωμοσία Τραμπ.

Ο Μασκ έχει μια τεράστια επιρροή πάνω στον Τραμπ. Δεν θυμόμαστε στην αμερικανική Ιστορία άλλον σύμβουλο, που να έχει τόσο μεγάλη επιρροή πάνω στον πρόεδρο. Ο μελλοντικός αντιπρόεδρος, Τζέϊ Ντι Βανς, είναι εξαφανισμένος, έχει εντελώς επικαλυφθεί από τον Μασκ.

Στη χώρα μας ο δημόσιος διάλογος διεξάγεται μεταξύ δύο «ακραίων» αντιλήψεων:Η μία προτείνει να διακοπούν οι σχέσεις με το Ισραήλ, διότι είναι μια χώρα που διαπράττει εγκλήματα πολέμου.Η άλλη προτείνει να φτιάξουμε «άξονα» με το Ισραήλ και σε συνεργασία μαζί του (ίσως και με την Αίγυπτο) να περικυκλώσουμε την Τουρκία και να την αποκλείσουμε από τις ενεργειακές πηγές της Ανατολικής Μεσογείου.

Κατά πόσο όμως αυτές οι προτάσεις ευσταθούν;