Με όλα τα σενάρια να είναι ανοιχτά, την Τρίτη (27/4) ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες υποδέχεται στη Γενεύη τις αντιπροσωπείες των 5 μερών στην άτυπη διάσκεψη για το Κυπριακό. Τα σενάρια περιλαμβάνουν και το χειρότερο: να τιναχθούν όλα στον αέρα ακόμα και από την πρώτη ημέρα. Ένα «γεμάτο» και «δημιουργικό» τριήμερο θα αποτελέσει μάλλον έκπληξη! Τι κάνει την άτυπη διάσκεψη της Γενεύης τόσο σημαντική; Εν μέσω διεθνούς κόπωσης, η πικρή διαπίστωση που κάνει εσωτερικά ο ΟΗΕ για την Κύπρο και την παρούσα ηγεσία της: ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχε τόσο χαοτική κατάσταση στην προσπάθεια επίλυσης.

Σε λίγες εβδομάδες συνέρχεται άτυπη πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό. Βοηθούν σε αυτό δύο παράγοντες: η εκτόνωση της έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, λόγω των διερευνητικών συνομιλιών, αλλά και η προσπάθεια να βρεθεί θετική σχέση μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας.

Στριμωγμένος από την κατακραυγή για τα «χρυσά διαβατήρια», ο Νίκος Αναστασιάδης μοιάζει να προετοιμάζεται μγια την άτυπη διάσκεψη της Ν. Υόρκης, αλλά η διαπραγματευτική ομάδα που συστήνει είναι ένα συνονθύλευμα μετριοπαθών έως φανατικά αντι-ομοσπονδιακών φωνών ● Ο ΟΗΕ, πάντως, ακόμα δεν έχει πειστεί πως «αξίζει τον κόπο» η επανέναρξη του διαλόγου, γι’ αυτό και δεν έχει ορίσει ημερομηνία

Η πρόταση που ετοιμάζει ο πρόεδρος Αναστασιάδης εν όψει της συζήτησης για το Κυπριακό στη Νέα Υόρκη αφορά μια «αποκεντρωμένη» ή «χαλαρή» ομοσπονδία, χωρίς να είναι καθόλου ξεκάθαρο τι εννοεί ● Πρόκειται, πάντως, για την απόλυτη αναίρεση της στάσης του το 2017, όταν σπατάλησε μια χρυσή ευκαιρία επίλυσης του Κυπριακού επιμένοντας σε μια ισχυρή, φορτωμένη με αρμοδιότητες κεντρική κυβέρνηση.

Με την μπόχα της διαφθοράς των «χρυσών διαβατηρίων» να κλυδωνίζει τη δημόσια ζωή, η Κύπρος ετοιμάζεται να μπει ξανά σε περίοδο κρίσης εξ αφορμής του Κυπριακού. Τέλη Φεβρουαρίου θα περάσει από νέο σημείο καμπής, την άτυπη διάσκεψη που συγκαλεί ο ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Τα δύο παράλληλα γεγονότα που απασχολούν την κοινή γνώμη -η διαφθορά και το Κυπριακό- αντανακλούν πάνω σε σωρευμένα προβλήματα που διασαλεύουν σοβαρά την κυπριακή κοινωνία και εντείνουν την ατμόσφαιρα ανησυχίας και αβεβαιότητας για το πού βαδίζει η Κύπρος σήμερα.

Παραμονές της ανανεωμένης πρωτοβουλίας του ΟΗΕ, η χαοτική κατάσταση για το Κυπριακό βγήκε ξανά στο φως με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο. Ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’ δηλώνει στην εφημερίδα «Πολίτης»: «Ο πρόεδρος σε συζητήσεις που είχαμε μου έλεγε πως έβλεπε τη λύση δύο κρατών και εγώ διαφώνησα έντονα μαζί του…».

Το 2020 κλείνει σε περιβάλλον έντονης αβεβαιότητας για την Κύπρο. Ο ΟΗΕ προσανατολίζεται να συγκαλέσει άτυπη Διάσκεψη «5+1», τέλη Ιανουαρίου ή αρχές Φεβρουαρίου του νέου έτους. Θα το κάνει ακόμα και με ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας, ίσως γιατί ελπίζει να συγκρατήσει τα μέρη σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον. Αλλά μετά τι;

Το Κυπριακό παραμένει μια ανοιχτή πληγή. Η επίλυσή του όχι μόνο θα ένωνε ένα διαιρεμένο κράτος αλλά είναι η αναγκαία προϋπόθεση για την υπέρβαση της έντασης σε βάθος χρόνου στην Ανατολική Μεσόγειο και την ειρήνη στην περιοχή. Το Κυπριακό είναι παράλληλα αναπόσπαστα συνδεδεμένο με την Ελλάδα, ενώ Ελληνοτουρκικά και Κυπριακό αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοτροφοδοτούνται δεκαετίες τώρα.

Η τουρκοκυπριακή πλευρά με τον νέο ηγέτη της Ερσίν Τατάρ τραβά επικίνδυνα το σκοινί, όμως και ο Νίκος Αναστασιάδης δεν κάνει καμία απολύτως κίνηση προς μια εποικοδομητική κατεύθυνση, όντας πεπεισμένος ότι θα βρει στήριξη από την Ε.Ε. σε μια πολιτική κυρώσεων κατά της Τουρκίας («γραμμή» που συμμερίζεται και ο Νίκος Δένδιας).

Καθώς η Τουρκία συνεχίζει την επιθετική πολιτική της και έχοντας πλέον «βγάλει από τη μέση» τον Μουσταφά Ακιντζί, η ανησυχία για την απουσία οποιασδήποτε σύγκλισης για την επίλυση του Κυπριακού εντείνεται σε Ε.Ε. και ΟΗΕ ● Ο Αντόνιο Γκουτέρες πλέον διερωτάται ποιο είναι το νόημα όλης της δεκαετούς διαπραγματευτικής προσπάθειας, όταν καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές δεν δείχνει ενδιαφέρον για εξεύρεση λύσης.

Δεν είναι λίγες οι φορές στο Κυπριακό που γράφτηκε ότι «αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία», αλλά πάντα ακολουθεί μια άλλη. Τούτη το φορά φαίνεται πως - με τον ένα ή τον άλλο τρόπο - φτάνουμε στο τέλος. Και ο λόγος είναι ότι ο βασικός παίκτης του Κυπριακού, η Τουρκία, είναι αποφασισμένη να το λύσει ή να το κλείσει. Την περασμένη Τρίτη έγινε η πρώτη συνάντηση γνωριμίας του προέδρου Αναστασιάδη με το νέο τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ, ο οποίος, με αρκετό σπρώξιμο από τον Ερντογάν, κέρδισε τον μετριοπαθή Μουσταφά Ακιντζί. Αναμένεται ότι ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα αναλάβει σύντομα μια νέα πρωτοβουλία, που θα είναι πραγματικά κομβικής σημασίας όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η εκλογή του Ερσίν Τατάρ στην ηγεσία της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας προβληματίζει έντονα –και δικαίως– τον γ.γ. του ΟΗΕ, καθώς ο εθνικιστής πολιτικός είναι πιστός στη σκληρή γραμμή της Αγκυρας, μακριά από τη σύγκλιση που χρειάζεται η Κύπρος.

H εκλογή του εθνικιστή Ερσίν Τατάρ το βράδυ της 18ης Οκτωβρίου στην κατεχόμενη Κύπρο προκάλεσε βαθύ σκεπτικισμό στην έδρα του ΟΗΕ, σε σημείο που εξετάζει πλέον αναστολή κάθε πρωτοβουλίας για την επίλυση του Κυπριακού.