Δεν ήταν μόνο τα σύννεφα βαριά και φορτωμένα πάνω από την πρωτεύουσα των τραπεζών στη Γερμανία. Βαρύ είναι και το κλίμα εντός των τραπεζών, κυρίως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς οι συνήθως ψυχροί και γεμάτοι αυτοπεποίθηση παρατηρητές των κινήσεων στις αγορές νιώθουν ότι οι εξελίξεις είναι και ταχύτατες και πιο απρόβλεπτες από κάθε άλλη φορά.

Δύο φαντάσματα κυκλοφορούν πάνω από τις χιονισμένες σκεπές της Φραγκφούρτης, αυτό της κρίσης του χρέους κι αυτό της πιθανής επόμενης κρίσης του τραπεζικού συστήματος. Οι περισσότεροι κάνουν ασκήσεις αισιοδοξίας, άλλοι από ανάγκη, άλλοι από πεποίθηση.

Η Ευρώπη στρέφει αυτές τις μέρες το βλέμμα της με μια βουβή ανησυχία στην Αυστρία, όπου στις -συνήθως ασήμαντες για τον έξω κόσμο- δημοτικές εκλογές θριάμβευσε το ακροδεξιό κόμμα του Χάιντς Κρίστιαν Στράχε. Και προσπαθεί να αποδώσει την επιτυχία του Αυστριακού ακροδεξιού -που μπροστά του ο μακαρίτης ο Χάιντερ ήταν περίπου μετριοπαθής- στις ιδιαιτερότητες της αυστριακής κοινωνίας, η οποία τριάντα χρόνια τώρα ουδέποτε κατάφερε να ξεριζώσει από το πολιτικό τοπίο της τους ξενόφοβους λαϊκιστές που κατά βάθος -κάποιοι και ευθαρσώς- νοσταλγούν τον ναζισμό.

Η καταστροφή ήρθε με τη μορφή της καστανοκόκκινης λάσπης. Από την αρχή της εβδομάδας η δυτική Ουγγαρία παλεύει μʼ έναν εφιάλτη, που μπορεί να πάρει τις διαστάσεις της μεγαλύτερης περιβαλλοντικής καταστροφής στην Ευρώπη μετά το Τσέρνομπιλ. Τα νερά από το σπασμένο φράγμα της χαβούζας αποβλήτων ενός εργοστασίου αλουμινίου πλημμύρισαν το βράδυ της Δευτέρας τον τόπο γύρω από την κωμόπολη του Κολοντάρ, κουβαλώντας τοξική λάσπη. Τόσο τοξική που έχει μολύνει ό,τι έχει ακουμπήσει και που όταν στεγνώσει θα μολύνει και τον αέρα.

Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη μέρα που ενοποιήθηκαν και επισήμως η Ομοσπονδιακή (Δυτική) και η Λαοκρατική (Ανατολική) Δημοκρατία της Γερμανίας και η επέτειος δεν φαίνεται να συγκλονίζει πια τους Γερμανούς πολίτες. Η μία Γερμανία είναι πλέον «κανονικότητα», οι διαφορές μεταξύ Δυτικογερμανών και Ανατολικογερμανών μειώνονται αργά αλλά σταθερά.

Στο ερώτημα ποιος θα μας σώσει από την -ευρωπαϊκή πλέον- κρίση του χρέους η πρώτη απάντηση ήταν η Γερμανία. Πράγματι η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης, έστω και απρόθυμα, ανακοίνωσε ότι θα βάλει το χέρι στην τσέπη και θα προσφέρει τον -αυξημένο- οβολό της τόσο στο ταμείο για την Ελλάδα των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ, όσο και στο ταμείο για τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης των 750 δισ.

Πέρασε πάνω από ένας μήνας από το μοιραίο εκείνο μεσημέρι στον κόλπο του Μεξικού που τινάχθηκε στον αέρα η πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου “Deep Water Horizon” του ομίλου της British Petroleum. Τις πρώτες μέρες η αμερικανική κοινή γνώμη παρακολουθούσε με αγωνία τις προσπάθειες εντοπισμού των αγνοούμενων εργατών - τελικά, από τα 120 άτομα που δούλευαν στην πλωτή πλατφόρμα τα έντεκα δεν επέζησαν, ενώ 17 προσπαθούν ακόμη να αναρρώσουν από τα βαριά τραύματά τους.

Όπου κι αν καταλήξει το μετεκλογικό παζάρι, αυτόν τον προεκλογικό αγώνα στη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία τον έχουμε πληρώσει χρυσό. Η Ελλάδα, η Γερμανία κι ολόκληρη η Ευρώπη. Οι απελπισμένες προσπάθειες της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ να στηρίξει τον απερχόμενο κυβερνητικό συνασπισμό Χριστιανοδημοκρατών - Φιλελεύθερων στο Ντίσελντορφ, παλινδρομώντας και ποντάροντας στον λαϊκισμό των καφενείων -«ούτε ευρώ για τους χαραμοφάηδες τους Έλληνες»- βάθυνε ακόμη περισσότερο την ελληνική κρίση του χρέους και κατʼ αρχήν αύξησε το κόστος διάσωσης της Ελλάδας.

Το επόμενο «στοίχημα» του Αμερικανού προέδρου, Μπάρακ Ομπάμα, μετά την ιστορική μεταρρύθμιση για το σύστημα υγείας, είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας -και είναι επιτακτικό, καθώς η ανεργία στις ΗΠΑ έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ για τα δεδομένα της χώρας. Υπάρχει όμως ένας τομέας -μικρός μεν, εξαιρετικά αποτελεσματικός και προσοδοφόρος δε- που δεν έχει ανάγκη στήριξης. Αντίθετα, χρειάζεται σχεδόν το διπλασιασμό του προσωπικού του την επόμενη διετία.

Κάθε χρόνο, όταν η Βασιλική Ακαδημία της Σουηδίας μοιράζει τα Νόμπελ, απονέμονται και τα σατιρικά “Νόμπελ Ig”, τα Αντινόμπελ που έχει θεσμοθετήσει από το 1991 το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ για τις χειρότερες επιδόσεις στην επιστήμη, την οικονομία και τη λογοτεχνία.
Πέρσι το Αντινόμπελ Οικονομίας -«περήφανοι» κάτοχοι του είναι μεταξύ άλλων η Lloydʼs του Λονδίνου το 1992 ή η αμερικανική Enron το 2002- πήγε στους μάνατζερ των τριών ιδιωτικών τραπεζών της Ισλανδίας Kaupthing, Glitnir και Landsbanki και στον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας, «επειδή έδειξαν πως σε χρόνο μηδέν μια λιλιπούτεια τράπεζα μπορεί να μεταμορφωθεί σε κολοσσό και να εξαφανιστεί και πάλι, παρασύροντας στα ύψη και μετά στα τάρταρα την οικονομία μιας χώρας».

 

Είναι μια δημοκρατική επανάσταση άνωθεν; Είναι απλά μια σύγκρουση εξουσιών, της παλιάς του «βαθέως κράτους», όπως συνηθίζεται να το λένε, με την καινούργια των νέων «τζακιών» που στήνει η κυβέρνηση του ισλαμικού κόμματος του Ταγίπ Ερντογάν; Η απάντηση δύσκολη. Το βέβαιο είναι ότι για πρώτη φορά από την ίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας η έννοια του στρατιωτικού πραξικοπήματος είναι τιμωρητέα. Κι αυτό είναι σαφώς επαναστατικό για την πολιτική κουλτούρα της γείτονος.

Όταν πριν από σαράντα χρόνια ο Γερμανός οικονομολόγος και καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Γενεύης, Κλάους Σβαμπ, ίδρυε στο ελβετικό θέρετρο του Νταβός το «Φόρουμ των Ευρωπαίων μάνατζερ», είχε στο νου του μια κλειστή χαλαρή μάζωξη με στόχο τη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ επιχειρηματιών και την επεξεργασία νέων μεθόδων διοίκησης των επιχειρήσεων. Πολύ σύντομα όμως το Νταβός έγινε της μόδας και το επέλεγε κάθε Γενάρη η παγκόσμια οικονομική ελίτ για το ετήσιο ραντεβού της.

Έναν χρόνο συμπλήρωσε την Τετάρτη στον Λευκό Οίκο ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ο Μπάρακ Ομπάμα -και σίγουρα δεν έχει κέφι για να γιορτάσει. Αντίθετα, ανήμερα των πρώτων... γενεθλίων υπέστη την πρώτη εκλογική του ήττα. Στις εκλογές για τη θέση του γερουσιαστή της Πολιτείας της Μασαχουσέτης -που χήρεψε μετά από 47 χρόνια με τον θάνατο του Έντουαρτ Κένεντι πέρσι τον Αύγουστο- νικητής αναδείχθηκε ο άγνωστος ρεπουμπλικάνος Σκοτ Μπράουν.