Οι πολίτες με μεγάλη πλειοψηφία δηλώνουν ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στα κόμματα, την κυβέρνηση, τη Βουλή, τη Δικαιοσύνη, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η τάση αυτή υπάρχει εδώ και καιρό, ωστόσο έχει μεγάλη ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια. Επίσης μεγάλα ποσοστά συγκεντρώνουν η οργή, ο φόβος, η απελπισία, η απογοήτευση. Ο «Κανένας» φιγουράρει στην πρώτη θέση του καταλόγου για την καταλληλότητα στην πρωθυπουργία και το «Κόμμα της αποχής» δεν χάνει την αυτοδυναμία με κανένα τρόπο. Είναι ανησυχητικό φαινόμενο; Χωρίς καμία αμφιβολία. Απαιτούνται απαντήσεις; Σίγουρα, αλλά ποιες μπορεί να είναι αυτές; Μόνον η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας φαίνεται να μην ανησυχεί. Με το δίκιο της. Δεν έχει λόγους.

Αλλάζουν οι καιροί; Αλλάζουν. Αυτό που χθες αποδοκίμαζες, συκοφαντούσες και πολεμούσες με πάθος, αύριο για διάφορους λόγους, είτε γιατί ανατράπηκαν οι συσχετισμοί και σε υποχρεώνουν να προσαρμοστείς, είτε γιατί τα συμφέροντά σου σε οδηγούν σε μεταβολή θέσης, το στηρίζεις, το καθαγιάζεις και το υπηρετείς με το ίδιο πάθος που το πολεμούσες στην προηγούμενη φάση.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA για το θέμα των συνεργασιών είπε μεταξύ άλλων: «Η πλειοψηφία των πολιτών λέει “βρείτε τα” για να έχουμε μiα λύση απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε μία πρωτοβουλία και είπαμε ότι είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε. Από το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Αριστερά υπήρξε άρνηση ή καθυστέρηση προκειμένου να διαμορφωθεί προοδευτική απάντηση. Αποδείχθηκαν κατώτεροι των περιστάσεων».

Αντιγράφω από τη στήλη «ΕΝΑ ΒΛΕΜΜΑ» στις Νησίδες της «Εφημερίδας των Συντακτών» (30-3-2024) του φίλου Νίκου Ξυδάκη. Μεταφέρει τη γνώμη πολύπειρου νομικού: «Κάθε υπογραφή που μπαίνει για τα Τέμπη είναι αντίσταση στην αυτοδικία, διότι κάθε ενέργεια αυτής της εξουσίας είναι παρακίνηση για αυτοδικία». Εχει δίκιο ο νομικός και σωστά κάνει ο Ξυδάκης που παραθέτει την άποψή του.

Οταν τα μέσα ενημέρωσης όλων των κατηγοριών είναι ιμάντες μεταβίβασης της κυβερνητικής άποψης στους πολίτες, όλα είναι μια χαρά. Καλώς καμωμένα. Η κυβέρνηση, επειδή δεν είναι αχάριστη, ανταποδίδει. Βοηθάει με κρατική διαφήμιση, με χορηγίες, με τις λίστες και με ό,τι άλλο θα σκαρφιστεί προκειμένου να έχει υπό τον έλεγχό της το σύστημα ενημέρωσης και να το καθοδηγεί στην επιχείρηση χειραγώγησης του πλήθους.

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο για ιστορικές φράσεις που περιλαμβάνουν τη λέξη σιωπή, έπεσα πάνω στις γνωστές «η σιωπή είναι χρυσός», «η σιωπή είναι συνενοχή» και σε πολλές άλλες, μερικές εμβληματικών στοχαστών. Δεν ξέρω αν τις έχουν πει ή τους αποδίδονται.

Δεν ξέρω επίσης για ποιο λόγο και υπό ποιες συνθήκες τις είπαν. Διαλέγω κάποιες: «Η σιωπή ενίοτε ισοδυναμεί με ψέμα» (Μιγκέλ ντε Ουναμούνο). «Ή πρέπει να σιωπήσεις ή να πεις κάτι καλύτερο από τη σιωπή» (Πυθαγόρας). «Η σιωπή είναι ένας πιστός φίλος που ποτέ δεν θα σε προδώσει» (Κομφούκιος). «Καλύτερα να αποκαλύψεις την εξυπνάδα σου σιωπηλά, παρά μιλώντας» (Αρθουρ Σοπενχάουερ).

Υπάρχει αριστερή αντιπολίτευση στην Ελλάδα; Χωροταξικά υπάρχει. Κάθεται στην αριστερή (όπως κοιτάει το προεδρείο) πτέρυγα της Βουλής. Ιδεολογικά και πολιτικά; Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Εξαρτάται ποιος μιλάει και πώς αξιολογεί τον εαυτό του και τα άλλα κόμματα και οργανώσεις είτε είναι εντός Βουλής είτε εκτός.

Το ΠΑΣΟΚ, για παράδειγμα, αυτοτοποθετείται στην περιοχή της Κεντροαριστεράς -οπότε έστω κατά το ήμισυ είναι αριστερό- και δηλώνει έτοιμο να αναλάβει πρωτοβουλίες για συνεννόηση των προοδευτικών δυνάμεων μετά τις ευρωεκλογές και υπό την προϋπόθεση ότι θα τερματίσει δεύτερο μ’ ένα ικανοποιητικό ποσοστό. Ποιο είναι αυτό; Ο πήχης ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Αν έρθει τρίτο; Θα έχει άλλα ζητήματα να αντιμετωπίσει. Εσωτερικής φύσεως.

Αναρωτιούνται πολλοί γιατί η κυβέρνηση αναγκάστηκε να κάνει μια τόσο θεαματική κωλοτούμπα στο θέμα του μεταναστευτικού-προσφυγικού με αφορμή την τροπολογία Καιρίδη. Γιατί ο πρωθυπουργός, που υπερηφανευόταν για τον φράχτη στον Εβρο και την αποτελεσματική αντιμετώπιση στα σύνορα της χώρας των μεταναστευτικών-προσφυγικών ροών, υποχρεώθηκε να αναδιπλωθεί χωρίς μάλιστα να κάνει την αυτοκριτική του;

Κατά κανόνα οι θεωρίες συνωμοσίας είναι μια μεγαλοπρεπής μπαρούφα. Υπάρχουν όντως συνωμοσίες, αλλά δεν είναι όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας και μακριά μας προϊόν συνωμοσίας. Κατασκευάζονται με μεγάλη συχνότητα και διακινούνται αστραπιαία. Εχουν πολλούς οπαδούς. Είναι φανταχτερές, εξηγούν με απλά λόγια σύνθετα φαινόμενα και ισχυρίζονται ότι έχουν τις λύσεις για τα προβλήματα που υπάρχουν. Δεν είναι εύκολο να τις αποδομήσεις. Αντιστέκονται σθεναρά στις επιθέσεις της κοινής λογικής. Επιμένουν κι ας είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού ότι δεν έχουν βάση. Ακόμη κι όταν η ζωή τις διαψεύδει, αυτές μόνο για λίγο καιρό… ξαποσταίνουν και ξανά προς τη δόξα τραβάνε. Επανέρχονται φορτσάτες και εμπλουτισμένες με νέα στοιχεία που τάχα προέκυψαν στην πορεία και δυναμώνουν το μανιχαϊστικό αφήγημα.

Μπορεί να μην έγινε οργανωμένη συζήτηση στον ΣΥΡΙΖΑ όταν ήταν ενωμένος για την κυβερνητική θητεία του, για την πολιτική του από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, για το κόμμα και τις δύο εκλογικές ήττες το 2023, για τον ρόλο τού επί 15 χρόνια προέδρου του, θα γίνει όμως απ’ ό,τι φαίνεται τώρα. Στο γήπεδο θα βρεθούν ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη και το σχήμα που θα προκύψει από όσους και όσες αποχώρησαν κατά κύματα.

Οι θεατές; Το γήπεδο δεν θα είναι γεμάτο, αφού πολλοί έχουν φύγει είτε απογοητευμένοι είτε αηδιασμένοι, ωστόσο η αναμέτρηση θα έχει ενδιαφέρον γιατί και στις δύο ομάδες υπάρχουν παίκτες που έχουν παίξει κεντρικό ρόλο στην προηγούμενη φάση.

Και τώρα τι; Το πολιτικό σκηνικό αυτό που περιλαμβάνει τα κόμματα και τις οργανώσεις της Κεντροαριστεράς και της ευρύτερης Αριστεράς (κοινοβουλευτικής και εξωκοινοβουλευτικής) πώς θα διαμορφωθεί τουλάχιστον μέχρι τις ευρωεκλογές; Οι διεργασίες πυκνές, τα σχέδια υπό επεξεργασία, οι προσδοκίες πολλές. Θα καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ, που βγαίνει τραυματισμένος από την εσωκομματική σύγκρουση, να κρατήσει τη δεύτερη θέση; Ο πρόεδρός του είναι αισιόδοξος. Το κόμμα του όμως είναι αυτό που θα δεχτεί τις περισσότερες πιέσεις από διπλανούς χώρους. Οι δημοσκοπήσεις που έγιναν πριν από τις τελευταίες εξελίξεις έδειξαν ότι χάνει το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων του προς την κατηγορία των αναποφάσιστων. Χάνει και προς γειτονικά κόμματα, αλλά σε μικρότερο μέγεθος.

Υπάρχουν αναίμακτες μάχες στα κόμματα όταν το επίμαχο ζήτημα είναι η αρχηγία; Σπανίως. Ρίξτε μια ματιά στην πρόσφατη ιστορία και θα το διαπιστώσετε. Και στη Νέα Δημοκρατία και στο ΠΑΣΟΚ και στην Αριστερά σ’ όλες τις εκδοχές της, η επόμενη μέρα δεν ήταν ειρηνική.

Συνήθως μεσολαβεί ένα διάστημα ανακωχής, με τα αντιμαχόμενα μέρη να υπόσχονται ότι θα πορευτούν μαζί και αγαπημένα, ενωμένα σαν μια γροθιά εναντίον του κοινού εχθρού που καραδοκεί, αλλά σύντομα η εκεχειρία παραβιάζεται. Αναίμακτη δεν ήταν ούτε η σύρραξη στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα μπορούσε να είναι. Η ατμόσφαιρα ήταν βαριά. Συντροφικά μαχαιρώματα, δίκες προθέσεων και απειλές για ξεκαθάρισμα λογαριασμών ήταν στην ημερήσια διάταξη.