Από την τροπή των γεγονότων στις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας, η Κύπρος φάνηκε ξανά ότι αποτελεί τον… αδύναμο κρίκο ● Η Τουρκία κάνει βήμα με βήμα προσέγγιση με την Ελλάδα, αλλά διατηρεί τη «σκληρή» γραμμή έναντι της Κύπρου και της ελληνοκυπριακής ηγεσίας, γιατί αισθάνεται ότι έχει σαφές διπλωματικό πλεονέκτημα, ήδη από το Κραν Μοντανά (2017) και μετά.

Η στήριξη που προσέφερε ο Εμανουέλ Μακρόν στον πρόεδρο Αναστασιάδη βοηθά τη Λευκωσία να κερδίσει κάποιο χρόνο για να εξετάσει τις επιλογές της, που γίνονται πολύ περιορισμένες. Η προτεραιότητα που έδωσε για επιβολή κυρώσεων απηχεί μια «εξόχως μειοψηφούσα» θέση ανάμεσα στους «27», όσο κι αν η Τουρκία σκληραίνει τη στάση της.

Τους όρους για μια μελλοντική διαπραγμάτευση του Κυπριακού, αφού πρώτα ξεκαθαρίσει ο διαμοιρασμός του φυσικού αερίου της κυπριακής ΑΟΖ, επιχειρεί να επιβάλει η Τουρκία, κλιμακώνοντας την ένταση στις θάλασσες της ανατολικής Μεσογείου. Στο διπλωματικό παρασκήνιο των τελευταίων εβδομάδων στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο, αλλά και στη Νέα Υόρκη, οι συζητήσεις όχι μόνο δεν εστιάζουν στην εφαρμογή τιμωρητικών μέτρων εναντίον της Τουρκίας, αλλά εκτρέπονται από την ουσία του Κυπριακού και μετατρέπονται σε «μπούμερανγκ» στο θέμα του φυσικού αερίου.

Η κατάσταση σήμερα παραπέμπει κυριολεκτικά στα πέτρινα χρόνια του διαχωρισμού του Ραούφ Ντενκτάς. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της απροκάλυπτης σκοπιμότητας είναι ότι οι δύο ιστορικές δίοδοι επικοινωνίας ανάμεσα σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους στο κέντρο της Λευκωσίας παραμένουν κλειστές.

Ενας αντικειμενικός κριτής για όσα συμβαίνουν με τα σημεία διέλευσης κατά μήκος της πράσινης γραμμής στην Κύπρο δεν θα δίσταζε να διερωτηθεί: Μήπως αναπολούν ξανά τα οδοφράγματα και τα τείχη; Το βάρος της απάντησης στο συγκεκριμένο ερώτημα πέφτει αναπόδραστα αφ’ ενός στην κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη και αφ’ ετέρου στην εθνικιστική λεγόμενη «κυβέρνηση» Τατάρ-Οζερσάι.

,,,Είναι εξαιρετικά ανησυχητικό το γεγονός, ότι πολλοί συνηθίζουν στην ιδέα της «λύσης» δύο κρατών, της νομιμοποίησης της διχοτόμησης δηλαδή. Παλιά οι σκληροπυρηνικοί στην Άγκυρα, και ο Ρ. Ντενκτάς στην τουρκοκυπριακή πλευρά, έλεγαν ότι «το Κυπριακό λύθηκε το 1974». Τώρα βλέπουμε και αρκετούς στην ελληνοκυπριακή πλευρά, να το ασπάζονται επί της ουσίας. Με «περικοκλάδες» ή χωρίς. Κι αυτό, μόνο και μόνο, για να μην διαχειριστούν ένα κοινό κράτος μαζί με την άλλη Κοινότητα, ως δύο πολιτικά ισότιμοι εταίροι σε μια Διζωνική-Δικοινοτική Ομοσπονδία στην Κύπρο.

«Οι χρήσιμες τριμερείς συνεργασίες δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την ανάγκη συνεννόησης με την Τουρκία, πολύ περισσότερο να αποσκοπούν ή να φαίνεται ότι αποσκοπούν στον αποκλεισμό της Τουρκίας».

«Ας μη διαφεύγει της προσοχής μας ότι και η Τουρκία, ως παράκτια χώρα, έχει νόμιμα συμφέροντα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Όχι βέβαια στην έκταση που αυτή ισχυρίζεται, αλλά πάντως υπαρκτά, με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας».

Η τουρκική γεώτρηση στο οικόπεδο 8 και οι πολλαπλές ζημιές που προξενεί. Αλλη μία ταπείνωση για τη χώρα, που βλέπει να χάνει τη διεθνή αξιοπιστία της στα μάτια του ΟΗΕ και της Ε.Ε., ενώ πληθαίνουν τα ερωτήματα για το αν η πολιτική που ακολουθεί η Λευκωσία συμβάλλει τελικά στην επίλυση ή οδηγεί στην παγίωση νέων τετελεσμένων και την οριστική διχοτόμηση.

Σε πολλαπλά αδιέξοδα βρίσκεται η κυπριακή κυβέρνηση, εξαντλώντας χωρίς έμπρακτο αποτέλεσμα όλα τα θεσμικά περιθώρια που διαθέτει διεθνώς και ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. για να αντιμετωπίσει την Τουρκία. Δυστυχώς για την Κύπρο, τα νέα τετελεσμένα στις θάλασσες εξελίσσονται σε μια επικίνδυνη περιπέτεια, τις συνέπειες της οποίας η Λευκωσία δεν είχε υπολογίσει.

«Το Ελσίνκι», σε συνδυασμό με «την Κοπεγχάγη», ήταν ιστορική επιτυχία, οδηγώντας στην ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τον Δεκέμβριο του 1999 στο Ελσίνκι, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμπεριέλαβε στα συμπεράσματά του δύο σημαντικές για τον Ελληνισμό πρόνοιες. Η μια αφορούσε τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Η άλλη, που επαρκώς αξιοποιήθηκε, αφορούσε την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ: προνοούσε ότι η απόφαση για την προσχώρηση της Κύπρου στην ΕΕ θα λαμβανόταν χωρίς η επίλυση του Κυπριακού να αποτελέσει προϋπόθεση.

Αυτή η ιστορική αντίφαση δεν έχει προηγούμενο: ποικίλες κινήσεις ενώνουν δυνάμεις με στόχο να εγκαταλείψουν τη μισή Κύπρο στην Τουρκία εν ονόματι του μίσους που τρέφουν προς αυτήν! Από το Κρανς Μοντάνα και μετά, αυτή η αντίφαση πήρε πιο επιθετική μορφή. Πρωταγωνιστής της πολιτικής αυτής ο ίδιος ο Ν. Αναστασιάδης (λ.χ. ρεσιτάλ παραπλάνησης στην ομιλία του στους Μορφίτες, 13/10). Κινήσεις, με από παλιά διαμορφωμένες θέσεις υπέρ της λύσης «δίπλα – δίπλα», αφού κατανόησαν «πού το πάει ο πρόεδρος», βρήκαν την ευκαιρία να εργαστούν στη γραμμή «τώρα είναι η ώρα για να τελειώσουμε μια και καλή με την υπόθεση «διακοινοτικές συνομιλίες».

Η τ/κ κοινότητα αναζητά τον κάθε φορά νέο βηματισμό της. Οι εξελίξεις (κατ’ ακρίβεια μη εξελίξεις) στο κυπριακό έχουν βοηθήσει πολλούς ε/κ να αποκτήσουν μιαν πιο ρεαλιστική αντίληψη για την πορεία της. Η εκτίμησή μου για τις εξελίξεις στους εξής πέντε κύκλους: