Το «υπάρχουν λεφτά» δεν ακουγόταν ευχάριστα, είναι μια φορτισμένη διατύπωση, με αρνητικούς συνειρμούς. Έτσι βρέθηκε ένα ισοδύναμο, πιο σικάτο, τεχνοκρατικό, κάτι σαν μια σαγηνευτική αχλή, ένα φινετσάτο πέπλο υπεύθυνης διαχείρισης, για να καλύπτει παντός είδους προεκλογικές παροχές.

Εχει γίνει μανιέρα. Η κυβέρνηση προσποιείται ότι έχει πάντα ένα λόγο να πανηγυρίσει, ακόμα και για στοιχεία, εκτιμήσεις και συστάσεις που, σε έναν κανονικό άνθρωπο, θα επέβαλλαν σιωπή και περίσκεψη.

Η μελέτη του ΟΟΣΑ για την ελληνική οικονομία δεν ήταν εξαίρεση αυτού του κανόνα. Ο ΟΟΣΑ δείχνει ότι μια βασική αιτία του πληθωρισμού στη χώρα μας είναι τα υπερβολικά ποσοστά κέρδους με τα οποία έχουν (κακο)μάθει να δουλεύουν εμπόριο και βιομηχανία.

Σκοπός της οικονομικής πολιτικής, πέραν της επίτευξης των ποσοτικών μακροοικονομικών στόχων, οφείλει να είναι η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και η δημιουργία προϋποθέσεων για τη βιώσιμη και συμπεριληπτική ανάπτυξη.

Η εξέταση των δεδομένων για το 2022 οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι ρυθμοί μεγέθυνσης και η μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ θα ξεπεράσουν τις αρχικές προσδοκίες. Ωστόσο, όταν το πρίσμα ανάλυσης εστιαστεί στο σκέλος των κοινωνικών δεικτών, το πρόσημο γίνεται αρνητικό.

Μια αναδρομή στη μεταπολιτευτική περίοδο δείχνει ότι στις προεκλογικές περιόδους πάντα ενισχύονται οι προσδοκίες, λόγω των προεκλογικών υποσχέσεων που αφειδώς δίνονται και των παροχών που μοιράζονται. Και έτσι το οικονομικό κλίμα εμφανίζει ορισμένη βελτίωση. Αυτό συμβαίνει πάλι αυτή την περίοδο.

Είναι απλό και κρυφό. Το κόστος ζωής επί ΣΥΡΙΖΑ ήταν πολύ χαμηλότερο. Στις παρυφές του 2019 όλοι ένιωθαν (και με τη μεγάλη ανάπτυξη του τουριστικού ρεύματος το 2017 και το 2018) ότι, επιτέλους, έστριψε το καράβι. Ωραιοποιώ; Οι πιο συστηματικοί ας αντιπαραθέσουν εκτενώς τα νούμερα της καθημερινότητας του πρώτου μισού του 2019 και του 2022.

Γίνονται θαύματα στην Ελλάδα; Από μια πρώτη ματιά, ορισμένα από όσα συμβαίνουν μοιάζουν σαν θαύματα.

Παράδειγμα, σε μια υπερχρεωμένη χώρα μοιράζονται επιδόματα και επιχορηγήσεις πολλών δισ. ευρώ με απλοχεριά, χωρίς αυστηρά κριτήρια ή άλλους, πεζούς, περιορισμούς. Με αυτόν τον τρόπο τροφοδοτείται η κατανάλωση, η κατανάλωση προκαλεί αύξηση του ΑΕΠ και ιδού το θαύμα: καταναλώνοντας –όχι επενδύοντας και παράγοντας– γινόμαστε πλουσιότεροι.

Βεβαίως υπάρχει πρόβληµα πληθωρισµού και στην Αµερική και στην Ευρώπη, βεβαίως η μετά από 10ετίες επανεμφάνισή του είναι παγκόσμιο φαινόμενο, καμία χώρα, καμία οικονομία, κανένας δεν μένει στο απυρόβλητο.

Αλλά, πρώτον, ο πληθωρισμός δεν είναι ένα ουδέτερο φαινόμενο: Εφόσον αντέχει η κατανάλωση, οι εταιρείες περνούν το αυξημένο κόστος στους πελάτες τους.

Κατά κάποιον τρόπο, ο πληθωρισμός κάνει τα «μαγικά» του: (α) Αυξάνει το ονομαστικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κι έτσι βελτιώνει τη σχέση χρέους/ΑΕΠ, (β) αφού το πολύ μεγάλο μέρος του χρέους μας είναι σε σταθερά επιτόκια, ο πληθωρισμός ροκανίζει το πραγματικό κόστος εξυπηρέτησής του – έτσι γλιτώνουμε περίπου 15 δισ. ευρώ φέτος και (γ) προσαυξάνει τα δημόσια έσοδα κυρίως μέσω της έμμεσης φορολογίας. Ετσι, δεν θα ήταν δύσκολο, αντί για πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα, να πετυχαίναμε φέτος πρωτογενές πλεόνασμα – ενώ, τελικά, ίσως πλησιάσουμε τον μηδενισμό του ελλείμματος.

Κάθε φάση του κύκλου των επιτοκίων έχει τις δικές της παρενέργειες, προκαλεί τις δικές της αναταράξεις. Σήμερα έχουμε μπει σε απότομα ανοδική φάση. Τι συνεπάγεται αυτή;

Εως πρόσφατα, μια επιχείρηση με υψηλή αξιολόγηση μπορούσε να δανειστεί με επιτόκιο ίσο με το euribor (που στην πράξη ήταν μηδενικό), προσαυξημένο κατά 3-3,5 ποσοστιαίες μονάδες. Τώρα που το euribor κυμαίνεται περί τις 2,5 ποσοστιαίες μονάδες, το κόστος δανεισμού της έχει εκτιναχτεί στο 5,5%-6%.

Τι βλέπουν οι αγορές και ανησυχούν για την Ελλάδα; Είναι γνωστό ότι ο ESM, στα χέρια του οποίου είναι το πολύ μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους, μας έχει δώσει μακρά περίοδο χάριτος: Εως το 2033 δεν πληρώνουμε τόκους. Επίσης, ότι η Ελλάδα θα μπει στην ανηφόρα των μεγάλων αποπληρωμών μετά το 2043, δυστυχώς, οι νεότερες γενιές θα αναστενάξουν μέχρι το 2060. Τέλος, σημαντικό, τα ελληνικά ομόλογα έχουν χρυσό χορηγό την ΕΚΤ: επαναγοράζει όσα ελληνικά ομόλογα αποφασίσει να πουλήσει οιοσδήποτε ομολογιούχος και μηδενίζει το άμεσο ρίσκο της χώρας.

Σε συνέχεια των εξαγγελιών του Πρωθυπουργού για τα μέτρα αντιμετώπισης της στεγαστικής κρίσης, η κυβέρνηση προχώρησε στην περαιτέρω εξειδίκευση τους. Σκοπός των πρωτοβουλιών της κυβέρνησης, σύμφωνα με τα στελέχη που παρουσίασαν τα μέτρα είναι: 1. η μείωση του υψηλού κόστους στέγασης 2. η αύξηση της ιδιοκατοίκησης νέων σε παλαιά σπίτια 3. η στήριξη σε νέα ζευγάρια για στεγαστική αποκατάσταση 4. ο εκσυγχρονισμός παλαιών ακινήτων 5. η άμβλυνση στρεβλώσεων της στεγαστικής αγοράς και 6. η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος.

Shrinkflation (συστολή + πληθωρισμός): πάλι οι γλωσσολόγοι της μακροοικονομικής είναι η αλήθεια ότι έχουν βρει τη λέξη δεκαετίες τώρα, ώστε να εξηγήσουν το γιατί πληρώνεις φέτος την ίδια τιμή (ή ελαφρώς ακριβότερη) για τα ξυραφάκια σου, μόνο που η συσκευασία που έπαιρνες πέρυσι -των πέντε τεμαχίων- θα ανακαλύψεις ότι τώρα έχει μέσα τέσσερα!