Η κρίση απαιτεί ενωτικές πρωτοβουλίες για διέξοδο

Η αναγνώριση της κρίσης του πολιτικού συστήματος έχει θέσει εδώ και καιρό το ζήτημα του πώς απαντά η αριστερά μπρος στο ενδεχόμενο να μην σταθεί δυνατό να συγκροτήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση οποιοδήποτε από τα δύο μεγάλα κόμματα.

Όμως, η οικονομική και κοινωνική κρίση που άρχισε να ξετυλίγει το κουβάρι με τα δεινά της και που βρίσκεται μοναχά στην αρχή του, θέτει τα ζητήματα πιο ωμά και άμεσα. Η απειλή του χρηματιστηριακού κραχ, που μόλις ξεμύτισε, και παράλληλα το φάντασμα της ύφεσης στην πραγματική οικονομία που ήδη έριξε τη σκιά του πάνω στην ελληνική κλωστοϋφαντουργία, πάνω στην ευρωπαϊκή και αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία, τοποθετούν στην πρώτη γραμμή τον κίνδυνο των χιλιάδων απολύσεων και της ραγδαίας αύξησης της φτώχειας. Επί πλέον, η ποιοτική αλλαγή που αυτές τις μέρες σηματοδοτείται μέσα από την ψήφιση της αποκρατικοποίησης της Ολυμπιακής -απόφαση της κυβέρνησης με βαθύ αντικοινωνικό και αντεθνικό περιεχόμενο- δείχνει ότι ανοίγει διάπλατα η πύλη προς την ευρύτερη διάλυση του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα.

Δεν είναι τυχαίο ότι η αποκρατικοποίηση της Ολυμπιακής συμπίπτει χρονικά με τη συνταγματική εκτροπή στην παιδεία και την εξομοίωση των ΚΕΣ με τα δημόσια πανεπιστήμια.

Μια εποχή κλείνει, μια άλλη εποχή προβάλλει. Για εμάς, αλλά και για όλο τον κόσμο, τα πράγματα δεν μπορούν να μένουν τα ίδια. Δεν είναι δυνατόν να αφήνουμε -μένοντας εμείς άπραγοι και με τις ίδιες τακτικές- να εξελιχθούν τα πράγματα όπως λάχει.

Ήδη σε παγκόσμια κλίμακα διαφαίνεται η δύση του μονοπολικού κόσμου της κυριαρχίας των ΗΠΑ. Η αμερικανική υπερδύναμη δεν κατέρρευσε όπως η ΕΣΣΔ πριν από είκοσι χρόνια, όμως φαίνεται πως μια ριζική αλλαγή πλησιάζει. Ένας πολυπολικός κόσμος δείχνει να ανατέλλει και, μέσα στην οικονομική κρίση που ξέσπασε, φάνηκαν κιόλας τα νέα σκιρτήματα. Οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Κίνα, η Ινδία δείχνουν ολοένα και περισσότερο πως επιθυμούν να επιβεβαιώσουν την αυτόνομη πορεία τους μέσα στο σύγχρονο κόσμο. Η Ευρώπη μετά από δεκαετίες στασιμότητας αναγκάζεται μέσα στην κρίση νʼ αναζητήσει ένα δρόμο μεγαλύτερης δικής της εσωτερικής συνοχής και ένα δρόμο απομάκρυνσης από το αμερικανικό νεοφιλελεύθερο δόγμα της αποθέωσης παντού της ιδιωτικής πρωτοβουλίας: μπρος στον κίνδυνο του κραχ προβάλλει δειλά στην Ευρώπη η ανάγκη κρατικού ελέγχου πάνω στο τραπεζικό κεφάλαιο και μπρος στον κίνδυνο της οικονομικής ύφεσης προβάλλει η προοπτική της κρατικής παρέμβασης προκειμένου να ξεθαρρέψει μια οικονομική ανάκαμψη.

Μέσα σε αυτήν την κατάσταση, η σοσιαλδημοκρατία ταλαντεύεται, δεν αποφάσισε να έρθει σε ρήξη με τη νεοφιλελεύθερη πολιτική που οδήγησε στα αδιέξοδα και την κρίση, όμως ο κόσμος της πιέζει για να αλλάξει ρότα.

Για την παραδοσιακή αριστερά από την άλλη μεριά, η χρεοκοπία του «υπαρκτού» είναι χωρίς δυνατότητα επιστροφής. Η επαναφορά του Στάλιν από το ΚΚΕ στο επόμενο συνέδριό του θα επιταχύνει αναγκαστικά τα αδιέξοδα της περιχαράκωσής του.

Και εμείς τι κάνουμε;

Όλα δείχνουν ότι η γραμμή των κινηματικών πρωτοβουλιών και της προώθησης των εναλλακτικών πολιτικών άνοιξε δρόμους, όμως από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζεται παράλληλη χάραξη στρατηγικής για τη διαμόρφωση μιας νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας και αυτό απαιτεί λήψη πρωτοβουλιών για να αλλάξουν οι σημερινές ανώριμες ακόμη συνθήκες.

Ξεδιπλώνονται διάφορες δυνατότητες:

Αν μείνει το λαϊκό και προοδευτικό κίνημα στο περιθώριο δίχως πολιτική ενότητας και προβολή διεξόδου, θα μπορεί πάντα να επιβάλλεται η συντηρητική παράταξη.

Αν η αριστερά συρθεί από τα πράγματα σε πολιτικές συνεργασίας χωρίς τη δική της πρωτοβουλία και κυρίως δίχως έγκαιρες προγραμματικές συγκλίσεις που να δίνουν προοπτικές, οι όποιες συνεργασίες γρήγορα θα καταρρεύσουν.

Αν η αριστερά αναλάβει πρωτοβουλίες για τη διαμόρφωση προγραμματικών συγκλίσεων –σε μια γραμμή διεξόδου από την κρίση για τη στήριξη των εργαζομένων και για μια συμβατή με το περιβάλλον ανάκαμψη της οικονομίας- και αν μάλιστα αναπτυχθεί κίνημα προς αυτούς τους στόχους, τότε είναι δυνατό να ανοίξουν νέοι δρόμοι.

Δεν υπάρχει για τίποτα σιγουριά. Αντίθετα όμως χρειάζεται κόπος και προσπάθεια, γιατί οι καιροί το απαιτούν. Θα το τολμήσουμε;