Η πολιτική ως υπαλληλία

Γιώργος Σιακαντάρης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2017-06-30

Οι πολίτες στις δυτικές δημοκρατίες είναι απόλυτα απογοητευμένοι από την πολιτική και τους πολιτικούς. Θεωρούν ότι η πολιτική έχει μετατραπεί σε προσοδοφόρο επάγγελμα διασυνδεδεμένο με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα. Μερικοί πολιτικοί αποτάσσουν ως σατανά την πολιτική ως επάγγελμα. Και μάλιστα επικαλούνται τον Μαξ Βέμπερ και το δοκίμιό του «Η πολιτική ως επάγγελμα» (Politik als Beruf), όπου οι έρμοι θεωρούν, χωρίς φυσικά να έχουν διαβάσει ούτε γραμμή από αυτό, ότι ο μεγάλος γερμανός κοινωνιολόγος κατακεραυνώνει την πολιτική ως επάγγελμα. Βεβαίως κάνει ακριβώς το αντίθετο.

Ξεκινάμε με το ότι στα γερμανικά Beruf δεν σημαίνει μόνο επάγγελμα αλλά και λειτούργημα ή καλύτερα αποστολή. Και για τον Βέμπερ η επαγγελματική ενασχόληση με την πολιτική είναι λειτούργημα και αποστολή. Βεβαίως διαχωρίζει αυτούς που ζουν με την πολιτική ( αφιέρωση σε αυτήν) από αυτούς που ζουν από την πολιτική. Παρ’ όλα αυτά καθόλου δεν απορρίπτει τους τελευταίους, αρκεί να είναι συνειδητοί «επαγγελματίες».

Αντιθέτως την ίδια περίοδο ο Ρόμπερτ Μίχελς θεώρησε ότι «η κατ’ επάγγελμα ηγεσία αποτελεί απλώς προανάκρουσμα της σταθερής και αμετακίνητης ηγεσίας» («Κοινωνιολογία των πολιτικών κομμάτων στη σύγχρονη δημοκρατία», εκδ. Γνώση, μτφ.: Γιώργος Ανδρουλιδάκης). Ο Μίχελς, αν και ουσιαστικά απορρίπτει τον θεσμό των πολιτικών κομμάτων, προσφέρει εργαλεία ανάλυσης των ολιγαρχικών τάσεων που αναπτύσσονται εντός τους.

Γυρνάμε στον Βέμπερ. «Η πολιτική ως επάγγελμα» καλείται να υπερβεί το μονοπώλιο εξουσίας και ισχύος της κληρονομικής αριστοκρατίας αλλά και να χαλιναγωγήσει τον «νέο Λεβιάθαν»: τη δημόσια διοίκηση και τη γραφειοκρατία. Για τον Βέμπερ η τεχνοκρατικοποίηση της πολιτικής αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για την ελευθερία και την αυτονομία των ανθρώπων. Από την άλλη όμως η πολιτική χωρίς γνώσεις υπερασπίζει ίδια και όχι δημόσια συμφέροντα.

Η υπαλληλοποίηση της πολιτικής και όχι η επαγγελματοποίησή της είναι το πρόβλημα. Για να μη γίνει, συνεχίζει ο Βέμπερ, υπάλληλος ο επαγγελματίας πολιτικός χρειάζεται τρία πράγματα: πάθος, αίσθημα ευθύνης και αίσθηση του μέτρου. Και να διαβάζει, θα πρόσθετα. Αντίθετα, ο υπάλληλος του πολιτικού οφείλει να εκτελεί τα καθήκοντά του «sine ira et studio, δίχως μίσος ή πάθος, κι έτσι δίχως συμπάθεια ή ενθουσιασμό». Πολλοί πολιτικοί κατεστράφησαν από τον «ενθουσιασμό» των υπαλλήλων τους.

Αυτό λοιπόν που προκαλεί την απέχθεια των πολιτών για την πολιτική και τους πολιτικούς δεν είναι η λειτουργία των τελευταίων ως επαγγελματιών, αλλά η μετατροπή τους σε υπαλλήλους των «ηγεσιών», και των ανθρώπων τους σε υπαλλήλους των υπαλλήλων. Κάτι σαν το θέατρο και την τέχνη που για τον Πλάτωνα είναι σκιά της σκιάς του πραγματικού κόσμου.

«Η πολιτική ως επάγγελμα» απαιτεί συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Αν δεν ξεχωρίζεις τη ζάχαρη από το αλάτι δεν κάνεις για ζαχαροπλάστης· αν δεν γνωρίζεις τη διαφορά μεταξύ γνώσης των δεδομένων και ατάκας, μεταξύ ηθικής της ευθύνης και ηθικής της πεποίθησης δεν κάνεις για πολιτικός ακόμη κι αν εκλέγεσαι στο Κοινοβούλιο. Μάλλον, πιο σωστά, όταν εκλέγεσαι και στο Κοινοβούλιο.

Θέματα επικαιρότητας: Πολιτικό Σύστημα

Η κοινή λογική

Μιχάλης Μητσός, 2025-05-23

Oι νέοι στρέφονται προς την Ακροδεξιά. Ακόμη κι αν δεν ψηφίζουν...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Η συμμετοχή του πολίτη

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-18

Η είδηση ήρθε από τη Νορβηγία, όπου η εθνική διαβούλευσή...

Περισσότερα
Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Περισσότερα

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

Περισσότερα

Ο ΑΝΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ως ΜΑΤΑΙΟΤΗΤΑ

Λευτέρης Κουσούλης, 2025-03-17

’Δεν έχει καμία πρωτοτυπία να επιδιώκει κανείς με έναν...

Περισσότερα
Στέργιος Καλπάκης

20 γρήγορες σκέψεις για προοδευτική διέξοδο

Στέργιος Καλπάκης, 2025-03-17

1. Η χώρα βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη...

Περισσότερα

Δυσπιστία και πολιτική κρίση

Λευτέρης Κουσούλης, 2025-03-09

Η πολιτική κριση της δυσπιστίας όλων προς όλους οδυνηρά...

Περισσότερα
Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Κυβερνητική πρόταση από το Συνέδριο

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-06-08

Η Ιστορία, όχι μόνο στην Ελλάδα, έχει δείξει ότι οι πολιτικές...

Ποιά εκεχειρία και για πόσο στη Μέση Ανατολή;

Λουκάς Τσούκαλης, 2025-06-25

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ άνοιξε τις πύλες της κολάσεως...

Κώστας Καλλίτσης

Η εκδίκηση των γεγονότων

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-22

Ο λήθαργος δεν είναι μόνο της καθ’ ημάς ελίτ πρόβλημα. Είναι...

Στέργιος Καλπάκης

Ισχυρός ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ, καταλύτης για την προοδευτική αλλαγή

Στέργιος Καλπάκης, 2025-06-18

Οι αρνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Αριστεράς στην ειλικρινή...

Θόδωρος Τσίκας

Το αδιέξοδο με το Ιράν και η Συμφωνία του Ομπάμα

Θόδωρος Τσίκας, 2025-06-18

Το 2015 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, έφτασε μετά...

Κώστας Καλλίτσης

Η μεγάλη ασυμμετρία

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-15

Ο πληθωρισμός στην Ευρώπη αποκλιμακώνεται, καθ΄ ημάς κλιμακώνεται....

Μάνος Ματσαγγάνης

Το χαμένο στοίχημα της γεωργίας

Μάνος Ματσαγγάνης, 2025-06-08

Είναι τόσο εξόφθαλμα και τόσο εξοργιστικά όσα έχουν έρθει...

Κώστας Καλλίτσης

Προεκλογική περίοδος

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-08

Κάτι μάλλον ασυνήθιστο (ακόμα και) για τα ελληνικά δεδομένα...

Η “έσχατη προδοσία” έλειπε από την χορηγία της αντιπολίτευσης προς τον Μητσοτάκη

Γιάννης Τριάντης, 2025-06-07

...Τι εισπράττει η κοινωνία όταν ακούει ότι εγκαλείται κάποιος...

Τα Τέμπη επιστρέφουν

Αγγελική Σπανού, 2025-06-05

Με τέσσερις προτάσεις για τη σύσταση Προανακριτικής, δύο...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Μακρόν, ο Αντρέας, η Μονή του Σινά και ο υπερήλικας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-06-04

Το χειρότερο ήταν τ’ ότι ο Μακρόν κατηγορήθηκε πως επέτρεψε...

Ο πελαργός, η αλεπού και το Ταμείο Ανάκαμψης

Αλέκος Κρητικός, 2025-06-04

...Σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ, σήμερα αναμένουμε την...

×
×