«Ποια Eυρώπη» θέλουμε τελικά για το μέλλον;

Ο ΧΡΟΝΟΣ που κλείνει σήμερα σημάδεψε την Ευρωπαϊκή Ένωση (E.E.) με τρεις πραγματικά ιστορικές πράξεις: (α) τη συμφωνία/υπογραφή του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, (β) τη διεύρυνση της Ένωσης από δεκαπέντε σε είκοσι πέντε κράτη-μέλη και (γ) την απόφαση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Τι θα φέρει ο νέος χρόνος, 2005, για την Ευρωπαϊκή Ένωση; Βέβαια μέσα στον χρόνο θα πρέπει να ληφθούν ορισμένες σημαντικές αποφάσεις, όπως για το χρηματοδοτικό πακέτο της επόμενης επταετίας (2007-2013), τις διατλαντικές σχέσεις, την ευρωπαϊκή οικονομία, κ.ά. Ωστόσο και οι τρεις ιστορικές αποφάσεις του 2004 οδηγούν σωρευτικά στην όξυνση του κεντρικού ερωτήματος «Ποια Ευρώπη» θέλουμε (όπως συμπυκνώνεται στον τίτλο του εξαιρετικού βιβλίου του καθηγητή Λ. Τσούκαλη). Μέσα στο 2005, η συζήτηση γύρω από το ερώτημα αυτό θα κυριαρχήσει, τροφοδοτούμενη από τη διαδικασία επικύρωσης του Συντάγματος αλλά και την προβληματική για την ένταξη της Τουρκίας. H Ευρώπη θαυμάζεται σήμερα περισσότερο από τους «έξω» παρά από τους «μέσα». Οι «μέσα», δηλαδή οι πολίτες της Ένωσης, την αμφισβητούν. Οι «έξω» τη θαυμάζουν και είτε θέλουν να προσχωρήσουν (π.χ. Τουρκία, Ουκρανία, κ.λπ.) είτε θέλουν να τη μιμηθούν. Το πλέον επαινετικό βιβλίο για την Ευρώπη και το «υποδειγματικό πρότυπο» που προσφέρει στον κόσμο γράφτηκε πρόσφατα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με τον τίτλο το «Ευρωπαϊκό Όνειρο» (βλέπε J. Rifkin, The European Dream, Λονδίνο, Polity, 2004). H Ευρώπη πρέπει να κερδίσει, όμως, την ενεργό υποστήριξη των «μέσα», των πολιτών της και της κοινωνίας της δηλαδή. Και φοβάμαι ότι καμία από τις αποφάσεις που η Ευρώπη έλαβε πρόσφατα δεν πρόκειται να συνεπάρει τους ευρωπαϊκούς λαούς. Για να γίνει αυτό χρειάζεται ένα νέο κεντρικό σχέδιο. Ένα νέο ευρωπαϊκό project. Και αυτό δυστυχώς δεν προσφέρεται ούτε από το Σύνταγμα ούτε από άλλη πράξη. Χρειάζεται ένα νέο σχέδιο που θα μετατρέπει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε Πολιτική Ένωση ομοσπονδιακής προοπτικής, ως σύστημα ευημερίας και ασφάλειας μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα...