Από τον Blitzkrieg… στα χαρακώματα
Γιώργος Καπόπουλος, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2022-06-10
Ενα σχόλιο του ΒΒC συμπυκνώνει το στίγμα του Πολέμου στην Ουκρανία, σχεδόν τέσσερις μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας.
Η ρωσική εισβολή αντιμετωπίστηκε στην αρχή ως πόλεμος- αστραπή, με πρώτο σταθμό την περικύκλωση και την κατάληψη του Κιέβου. Στη συνέχεια, όταν η Μόσχα ανακοίνωσε ότι επικεντρώνει την προσπάθειά της στο Ντόνμπας, πολλοί προέβλεψαν μεγάλες μάχες, σαν αυτές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μια αναφορά που παρέπεμπε σχεδόν αυτόματα στο Στάλινγκραντ και στο Κουρσκ.
Σήμερα, είμαστε μπροστά σε μια παρατεταμένη σύγκρουση στο Ντόνμπας, που παραπέμπει στον πόλεμο χαρακωμάτων του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου απουσίαζε η προσδοκία εντυπωσιακών εξελίξεων στο πεδίο της μάχης, με τις δύο πλευρές να επενδύουν η μία στη φθορά της άλλης.
Η Ρωσία του Πούτιν επενδύει, πρώτον, στις μειωμένες αντοχές της Ε.Ε. να διαχειρισθεί τις παρενέργειες των κυρώσεων, έναν ορίζοντα που παραπέμπει στον ερχόμενο χειμώνα 2022-2023. Οι ΗΠΑ του Μπάιντεν έχουν μια μακριά λίστα προτεραιοτήτων, πριν από την ανάδειξη του τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία ως προτεραιότητας:
● Την ανασύνταξη του ΝΑΤΟ και την απομόνωση της Ρωσίας από την Ευρώπη
● Τη μεγίστη δυνατή συσπείρωση απέναντι στην Κίνα στον Ινδικό - Ειρηνικό αλλά και τη διατήρηση της μεγίστης δυνατής επιρροής στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική. Ενα είναι φανερό, ότι ΗΠΑ και Ρωσία έχουν αντοχές αλλά και ότι μέχρι στιγμής έχουν κρατήσει υπό έλεγχο την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία.
Η άγνωστη μεταβλητή δεν είναι άλλη από τις αντοχές της Ε.Ε. στην επερχόμενη πολλαπλή κρίση -ενεργειακή, επισιτιστική και προσφυγική-, με ζητούμενο αν θα υπάρξει μια πρωτοβουλία τερματισμού της σύγκρουσης τουλάχιστον από τους τρεις μεγάλους των «27», τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία. Αν δεν υπάρξει έστω μια ευρωπαϊκή πίεση προς τις ΗΠΑ και τη Ρωσία προς την κατεύθυνση αναζήτησης πολιτικής επίλυσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία, τότε ουδείς μπορεί να εγγυηθεί την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα της Γηραιάς Ηπείρου ύστερα από δεκαπέντε χρόνια δημοσιονομικής λιτότητας και δυόμισι χρόνια πανδημίας.
Μέχρι στιγμής, μπορούμε να θεωρήσουμε ως σταθερές των ισορροπιών της διεθνούς σκηνής κάποια δεδομένα που διαμορφώθηκαν στη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία:
● Πρώτον, η Ρωσία, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, δεν έχει απομονωθεί και δεν θυμίζει σε τίποτε κράτος - παρία.
Στη χειρότερη των περιπτώσεων, η Ρωσία θα στηριχθεί από την Κίνα, μια στήριξη η οποία, επί της ουσίας, θα είναι μια μεγάλης κλίμακας διείσδυση της Κίνας -αν όχι μια επιθετική εξαγορά της οικονομίας της χώρας σε τιμή ευκαιρίας.
● Δεύτερον, οι προσπάθειες των ΗΠΑ να συμπαρασύρουν την Ε.Ε. σε μια ταυτόχρονη ψυχροπολεμική αντιπαράθεση με τη Ρωσία και την Κίνα δεν αποδίδουν.
Πέραν όμως των παραπάνω, εύλογα τίθεται το ερώτημα των επιπτώσεων που θα μπορεί να έχει στη διεθνή σκηνή η προεξοφλούμενη με τα σημερινά δεδομένα ήττα των Δημοκρατικών στις ενδιάμεσες εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου, με το Κογκρέσο να περνά στον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών και τις ΗΠΑ να βυθίζονται σε μια παρατεταμένη εσωτερική αντιπαράθεση, με μόνο ορατό τέρμα τις προεδρικές εκλογές του 2022.
Ετσι, τέσσερις σχεδόν μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, είναι σαφές ότι η αναζήτηση τερματισμού της σύγκρουσης δεν είναι ζητούμενη στο πεδίο της μάχης, αλλά στην αναπόφευκτη ανασύνθεση των ισορροπιών ενός ολοένα πιο πολυπολικού και πολυκεντρικού και, κατά συνέπεια, πιο ασταθούς κόσμου.
Η ρωσική εισβολή αντιμετωπίστηκε στην αρχή ως πόλεμος- αστραπή, με πρώτο σταθμό την περικύκλωση και την κατάληψη του Κιέβου. Στη συνέχεια, όταν η Μόσχα ανακοίνωσε ότι επικεντρώνει την προσπάθειά της στο Ντόνμπας, πολλοί προέβλεψαν μεγάλες μάχες, σαν αυτές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μια αναφορά που παρέπεμπε σχεδόν αυτόματα στο Στάλινγκραντ και στο Κουρσκ.
Σήμερα, είμαστε μπροστά σε μια παρατεταμένη σύγκρουση στο Ντόνμπας, που παραπέμπει στον πόλεμο χαρακωμάτων του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου απουσίαζε η προσδοκία εντυπωσιακών εξελίξεων στο πεδίο της μάχης, με τις δύο πλευρές να επενδύουν η μία στη φθορά της άλλης.
Η Ρωσία του Πούτιν επενδύει, πρώτον, στις μειωμένες αντοχές της Ε.Ε. να διαχειρισθεί τις παρενέργειες των κυρώσεων, έναν ορίζοντα που παραπέμπει στον ερχόμενο χειμώνα 2022-2023. Οι ΗΠΑ του Μπάιντεν έχουν μια μακριά λίστα προτεραιοτήτων, πριν από την ανάδειξη του τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία ως προτεραιότητας:
● Την ανασύνταξη του ΝΑΤΟ και την απομόνωση της Ρωσίας από την Ευρώπη
● Τη μεγίστη δυνατή συσπείρωση απέναντι στην Κίνα στον Ινδικό - Ειρηνικό αλλά και τη διατήρηση της μεγίστης δυνατής επιρροής στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική. Ενα είναι φανερό, ότι ΗΠΑ και Ρωσία έχουν αντοχές αλλά και ότι μέχρι στιγμής έχουν κρατήσει υπό έλεγχο την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία.
Η άγνωστη μεταβλητή δεν είναι άλλη από τις αντοχές της Ε.Ε. στην επερχόμενη πολλαπλή κρίση -ενεργειακή, επισιτιστική και προσφυγική-, με ζητούμενο αν θα υπάρξει μια πρωτοβουλία τερματισμού της σύγκρουσης τουλάχιστον από τους τρεις μεγάλους των «27», τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία. Αν δεν υπάρξει έστω μια ευρωπαϊκή πίεση προς τις ΗΠΑ και τη Ρωσία προς την κατεύθυνση αναζήτησης πολιτικής επίλυσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία, τότε ουδείς μπορεί να εγγυηθεί την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα της Γηραιάς Ηπείρου ύστερα από δεκαπέντε χρόνια δημοσιονομικής λιτότητας και δυόμισι χρόνια πανδημίας.
Μέχρι στιγμής, μπορούμε να θεωρήσουμε ως σταθερές των ισορροπιών της διεθνούς σκηνής κάποια δεδομένα που διαμορφώθηκαν στη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία:
● Πρώτον, η Ρωσία, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, δεν έχει απομονωθεί και δεν θυμίζει σε τίποτε κράτος - παρία.
Στη χειρότερη των περιπτώσεων, η Ρωσία θα στηριχθεί από την Κίνα, μια στήριξη η οποία, επί της ουσίας, θα είναι μια μεγάλης κλίμακας διείσδυση της Κίνας -αν όχι μια επιθετική εξαγορά της οικονομίας της χώρας σε τιμή ευκαιρίας.
● Δεύτερον, οι προσπάθειες των ΗΠΑ να συμπαρασύρουν την Ε.Ε. σε μια ταυτόχρονη ψυχροπολεμική αντιπαράθεση με τη Ρωσία και την Κίνα δεν αποδίδουν.
Πέραν όμως των παραπάνω, εύλογα τίθεται το ερώτημα των επιπτώσεων που θα μπορεί να έχει στη διεθνή σκηνή η προεξοφλούμενη με τα σημερινά δεδομένα ήττα των Δημοκρατικών στις ενδιάμεσες εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου, με το Κογκρέσο να περνά στον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών και τις ΗΠΑ να βυθίζονται σε μια παρατεταμένη εσωτερική αντιπαράθεση, με μόνο ορατό τέρμα τις προεδρικές εκλογές του 2022.
Ετσι, τέσσερις σχεδόν μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, είναι σαφές ότι η αναζήτηση τερματισμού της σύγκρουσης δεν είναι ζητούμενη στο πεδίο της μάχης, αλλά στην αναπόφευκτη ανασύνθεση των ισορροπιών ενός ολοένα πιο πολυπολικού και πολυκεντρικού και, κατά συνέπεια, πιο ασταθούς κόσμου.
