Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν σύντομα, οι συγκρούσεις θα έχουν διάρκεια, ήδη προκαλούν ανατροπές. Άλλες φαίνονται, όπως η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στις αμερικανικές αγορές και η φυγή κεφαλαίων από τα χρηματιστήρια, τα ομόλογα και το νόμισμα των ΗΠΑ, καθώς ο Τραμπ κατάφερε κάτι μέχρι πρότινος απίστευτο: Να πουλά όλος ο κόσμος Αμερική και να φεύγει τρέχοντας από το μέχρι πρότινος «ασφαλές καταφύγιο». Άλλες διαφαίνονται, όπως μείωση των ρυθμών μεγέθυνσης ή μια ύφεση στις ΗΠΑ -που δεν θα αφήσει καμία χώρα ανεπηρέαστη. Άλλες, πάλι, προς ώρας καλύπτονται από ομίχλη, όπως οι δευτερογενείς επιπτώσεις των δασμών στις διεθνείς ροές εμπορευμάτων και αξιών.

Αν υπάρχει μία βεβαιότητα, είναι η α-βεβαιότητα.

Οι αβεβαιότητες προκαλούν αναστολή δράσεων. Ειδικά καθ’ ημάς, παγώνουν κάθε αξιόλογη νέα επιχειρηματική δραστηριότητα και αναστέλλουν ώριμα επενδυτικά σχέδια, καθώς το σμήνος εμφανίζεται σε έναν ουρανό ήδη σκοτεινιασμένο από την κατάρρευση της εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα και την προϊούσα φθορά μιας κυβέρνησης που κατάκοπη επιχειρεί να διανύσει την απόσταση μέχρι τις επόμενες εκλογές. Αυτό το πάγωμα είναι το πρώτο, πολύ σημαντικό κόστος που έχει η ελληνική οικονομία από τον δασμολογικό πόλεμο. Υπάρχουν ορισμένες ακόμη, άμεσες και έμμεσες συνέπειες αυτού του πολέμου.

Οι άμεσες συνέπειες αποδίδονται στους νέους δασμούς των ΗΠΑ. Αυτό είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι όποιο πρόβλημα εμφανιστεί στις εξαγωγές μας θα οφείλεται στις αδυναμίες της οικονομίας μας. Αν το ελληνικό λάδι, παράδειγμα, έχει πρόβλημα διάθεσης στις ΗΠΑ, αυτό δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο ή κύρια στους δασμούς (αφού αυτοί οι δασμοί ισχύουν για όλους, και για την Ιταλία και την Ισπανία…) αλλά και σε όλα όσα φροντίζει να κάνει ο ανταγωνισμός και δεν φροντίζουμε να κάνουμε εμείς. Από τις ποσότητες κλίμακας που μπορούμε να διαθέσουμε, τις συσκευασίες που προσφέρουμε, το μάρκετινγκ και τις προωθητικές ενέργειες που κάνουμε.

Οι έμμεσες συνέπειες θα είναι, κατά κοινή ομολογία, σοβαρότερες. Αυτές που θα προκύψουν δευτερογενώς για την ελληνική οικονομία, από το πλήγμα που θα επιφέρουν οι αμερικανικοί δασμοί στις ευρωπαϊκές χώρες που διαθέτουν ισχυρή παραγωγική, βιομηχανική βάση. Στο μέτρο που θα επηρεαστούν αρνητικά οι οικονομίες αυτών των χωρών, με τις οποίες έχουμε τις μεγαλύτερες συναλλαγές, θα επηρεαστεί αρνητικά και η ελληνική οικονομία, κυρίως μέσω του τουρισμού μας. Η ελληνική οικονομία θα πληγεί επειδή, εξαιτίας των δασμών, θα φτωχύνουν οι καλύτεροι πελάτες μας -οι άλλοι Ευρωπαίοι.

Βεβαίως, τα ευρωπαϊκά κράτη θα αντιδράσουν. Ένα θέμα είναι να καταφέρουμε να πάρουμε το μερίδιό μας στα θετικά αυτής της αντίδρασης. Δεύτερο θέμα είναι να αποφύγουμε τα αρνητικά.

Παράδειγμα του πρώτου: Η Ευρώπη αποφάσισε να ενισχύσει την αμυντική της ικανότητα. Υπάρχει ένα μεγάλο στοίχημα για την Ελλάδα, γιατί παρότι κάνουμε τις αναλογικά μεγαλύτερες δαπάνες για εξοπλισμούς, είμαστε μόνο καταναλωτές, όχι παραγωγοί -δεν έχουμε αναπτύξει αμυντική βιομηχανία. Το μεγάλο στοίχημα είναι αν θα καταφέρουμε να την αναπτύξουμε τώρα, συμμετέχοντας στα νέα προγράμματα με σημαντικά ποσοστά προστιθέμενης αξίας –και όχι με …0,5% όπως μέχρι πρότινος.

Παράδειγμα του δεύτερου: Η Κομισιόν επιχειρεί να υπονομεύσει την πολιτική συνοχής, αφενός με τη συνένωσή της με την Κοινή Αγροτική Πολιτική υπό ένα διευθυντήριο που θα λογοδοτεί προσωπικά στην φον ντερ Λάιεν, αφετέρου με την ευχέρεια να εκτρέπονται κονδύλια της συνοχής προς εξοπλισμούς. Αυτά δεν συμφέρουν την Ελλάδα. Η κυβέρνηση, αντί να πανηγυρίζει για τη ρήτρα διαφυγής (που επιτρέπει στα ισχυρά κράτη να επιδοτούν τις εθνικές επιχειρήσεις τους νοθεύοντας την ενιαία αγορά και καθ’ ημάς να μοιραστούν προεκλογικές παροχές…) θα όφειλε να αντιταχθεί σε αυτά τα σχέδια.