Πολλά εύλογα ερωτήματα

Είναι πράγματι εντυπωσιακή η αθρόα προσέλευση μικροεπενδυτών, και τελευταία αγροτών, στους διάφορους φορείς και τη ΔΕΗ προκειμένου να υποβάλουν αίτηση για φωτοβολταϊκή μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτό, βέβαια, οφείλεται στη γενναιόδωρη τιμή αγοράς της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία καθορίσθηκε πρόσφατα περίπου στα 450 ευρώ τη MWh (εκατομμύρια βατ-ώρες). Σε αυτήν την τιμή και με ίδια κεφάλαια στο 30% του κόστους επένδυσης, ο επενδυτής μπορεί να επιτύχει καθαρή απόδοση που υπερβαίνει το 15% ετησίως. Στις σημερινές οικονομικές συνθήκες δεν υπάρχουν βεβαίως επενδυτικές ευκαιρίες με εγγυημένες αποδόσεις αυτής της τάξης, πολύ δε περισσότερο για τους αγρότες οι οποίοι έχουν εξαιρετικά χαμηλές χρηματικές αποδόσεις κατά στρέμμα.

Η κυβέρνηση έθεσε στόχο περίπου τα 2.500 MW φωτοβολταϊκών μέχρι το 2020, ώστε να πετύχει η χώρα τους στόχους που έχουν τεθεί από την Ε.Ε. για τις ΑΠΕ. Το κόστος της επένδυσης αυτής ανέρχεται περίπου σε 10 δισ. ευρώ. Η αγορά της φωτοβολταϊκής ηλεκτρικής ενέργειας από το σύστημα θα έχει καθαρό κόστος περίπου 1,2 δισ. ευρώ τον χρόνο, το οποίο θα ανακτάται από το ειδικό τέλος ΑΠΕ, το οποίο θα πρέπει να υπερβεί τα 15 ευρώ/MWh, έναντι 5,5 σήμερα. Για σύγκριση αναφέρεται ότι η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στους καταναλωτές κοστίζει σήμερα περίπου 100 ευρώ/MWh. Αλλες μορφές ΑΠΕ για ηλεκτρική ενέργεια έχουν σαφώς χαμηλότερο κοστολόγιο, όπως η αιολική ενέργεια (80-100 ευρώ/MWh) και η βιομάζα (150-200 ευρώ/MWh).

Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το τέλος ΑΠΕ πληρώνεται ισότιμα απ’ όλους τους καταναλωτές (ανεξάρτητα από το εισόδημά τους), ενώ το κέρδος από τα φωτοβολταϊκά εισπράττεται από αυτούς που διαθέτουν ίδια κεφάλαια για επένδυση. Οι αγρότες συνήθως ενοικιάζουν την αγροτική γη σε εταιρείες που διαθέτουν τα κεφάλαια για τη φωτοβολταϊκή επένδυση.

Εύλογα ερωτήματα τίθενται σχετικά με την οικονομική σκοπιμότητα της πολιτικής αυτής. Είναι τα οφέλη για την οικονομία αντίστοιχα με τη γενναιόδωρη επιχορήγηση των φωτοβολταϊκών; Είναι προτιμητέα τα φωτοβολταϊκά έναντι άλλων μορφών ΑΠΕ που έχουν μικρότερο κόστος; Γιατί η επένδυση των αγροτών σε ΑΠΕ δεν προσανατολίζεται προς τη βιομάζα (ενεργειακές καλλιέργειες) που έχει μικρότερο κόστος για την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια και θα έχει πολλαπλά οφέλη για τον γεωργικό τομέα; Η μέθοδος επιδότησης μέσω του τέλους ΑΠΕ είναι κοινωνικά δίκαιη; Μήπως θα είναι κοινωνικά πιο δίκαιος ένας ειδικός φόρος στην ηλεκτρική ενέργεια που να είναι κλιμακωτός ανάλογα με το μέγεθος της κατανάλωσης και ο οποίος να χρηματοδοτεί την επιδότηση των ΑΠΕ;

Η μεγάλη στροφή στις ΑΠΕ είναι επιβεβλημένη και σωστή. Ομως η επιλογή των εργαλείων που θα στηρίξουν τη στροφή αυτή και η επιλογή του βέλτιστου μείγματος ΑΠΕ δεν είναι ουδέτερες πολιτικές.

* Καθηγητής Ενεργειακής Οικονομίας στο ΕΜΠ, πρώην πρόεδρος της ΡΑΕ.