Λαϊκιστικό μίσος και αντιδραστική ρητορική

Γιώργος Σιακαντάρης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2017-06-14

Αν νομίζαμε ότι είχαμε τελειώσει με την «Πλατεία» μάλλον κάναμε μεγάλος λάθος. Οι αντιδράσεις τύπου Φιλιππάκη στη δολοφονική απόπειρα κατά του κ. Παπαδήμου, οι ημιαναλφάβητες υπουργικές φωνές για «γκεστα(μ)πίτες και μενουμευρωπαίους», τα ποσταρίσματα της κυρίας Αφροδίτης Μάνου, το σόου της κυρίας Κωνσταντοπούλου κατά του γερμανού πρεσβευτή και η κατακραυγή κατά του κ. Γλέζου που την επανέφερε στην τάξη - μέχρι ότι ξαναέβαλε τη ναζιστική σημαία ακούστηκε - δεν μας εφησυχάζουν. Καθόλου.

Η κατάπτυστη δήλωση του κ. Φιλιππάκη, ειδικού γραμματέα της ΕΣΗΕΑ, ότι όχι μόνο δεν ενοχλήθηκε από την επίθεση κατά του κ. Παπαδήμου αλλά δεν θα ενοχλούνταν και από μια επίθεση κατά του κ. Στουρνάρα και η αποδοχή της δείχνουν πού εξακολουθεί να στέκεται ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας μας. Υπήρξαν όμως και Φιλιππάκηδες της άλλης πλευράς. Αυτοί δεν θα ενοχλούνταν αν στόχος δεν ήταν ο κ. Παπαδήμος αλλά μέλη της σημερινής κυβέρνησης.

Είναι όμως η έννοια του λαϊκισμού το μοναδικό κλειδί για την ερμηνεία των πολύπλοκων σημερινών κοινωνιών; Αρκεί ο διαχωρισμός λαϊκιστές - φιλευρωπαίοι, ανορθολογιστές - ορθολογιστές για την ερμηνεία των κοινωνικών διαιρέσεων; Αρκεί η διαίρεση λαός κατά των ελίτ για να εξηγήσουμε την ενδυνάμωση των άκρων; Μήπως δεν μισεί μόνο ο «ενιαίος λαός» τις «ελίτ» αλλά και το αντίθετο; Αν και βεβαίως δεν υπάρχει κανένας «ομοιογενής λαός» καθώς και καμία «ομοιογενής ελίτ».

Για τους Φιλιππάκηδες έχουν ήδη γραφεί πολλά και θα γραφούν και άλλα. Σε Ευρώπη και Ελλάδα όμως υπάρχουν και νεοαντιδραστικοί «διανοούμενοι» που μισούν κάθε τι θεωρούμενο ως «κατώτερο» από αυτούς. Αυτοί - όπως ο νοτιοκορεάτης ασφαλίτης στην ταινία «Το δίχτυ» θεωρούσε κάθε Βορειοκορεάτη ως εν δυνάμει κατάσκοπο - θεωρούν κάθε μουσουλμάνο ως εν δυνάμει τζιχαντιστή. Μισούν τους φτωχούς και όχι τη φτώχεια, τους αμαθείς και όχι την αμάθεια, τους μη έχοντες ικανότητες και όχι την ανικανότητα. Ταυτόχρονα πληθαίνουν οι φωνές που με σημαία την απλουστευτική θεωρία της ταύτισης - και όχι αυτήν της πραγματικότητας των δύο άκρων - ταυτίζουν κάθε Αριστερά με τον φασισμό. Η λεγόμενη «φασιστερά». Αναλύουν τη σημερινή κοινωνία με όρους εποχής «συμμοριτοπόλεμου». Ξεχνούν ή αγνοούν βεβαίως πως δεν υπάρχει μόνο μια Αριστερά αλλά και πως στην Ελλάδα για ιστορικούς λόγους οι μάχες για τη μεταπολεμική δημοκρατία δόθηκαν κυρίως από «αριστερούς». Οπως στην Πολωνία, για παράδειγμα, δόθηκαν κυρίως από «δεξιούς».

Παλιά λέγαμε ότι εκτός από τον ιμπεριαλισμό υπάρχει και η μοναξιά, σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε πως εκτός από τον λαϊκισμό υπάρχει και ο κοινωνικός ρεβανσισμός. Αυτός ζητά να λάβουν εκδίκηση τα όνειρα της «αντιδραστικής ρητορικής» (Αλμπερτ Ο. Χίρτσμαν, Η αντιδραστική ρητορική, ΠΕΚ, μτφ: Κώστας Σπαθαράκης) και αμφισβητεί εκ βάθρων αυτό το «μισητό» κράτος πρόνοιας. Κάτι τέτοιο δεν είναι βεβαίως αριστερός ή δεξιός λαϊκισμός, είναι όμως απειλή κατά της δημοκρατίας. Μπορούμε να κλείσουμε απλά την πόρτα στην «Πλατεία» και στους νεοαντιδραστικούς; Δύσκολο.

Θέματα επικαιρότητας: Λαϊκισμός

Ο λαϊκισμός ως ιδεολογία

Θανάσης Γιαλκέτσης, 2020-10-03

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξης του...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Δυο λόγια για τον λαϊκισμό

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2018-07-14

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως πάντα, διάβασα το κείμενο...

Περισσότερα
Γιώργος Σιακαντάρης

Λαϊκιστικό μίσος και αντιδραστική ρητορική

Γιώργος Σιακαντάρης, 2017-06-14

Αν νομίζαμε ότι είχαμε τελειώσει με την «Πλατεία» μάλλον...

Περισσότερα
Γιάννης Παπαθεοδώρου

Κοπέλες από το Δίστομο

Γιάννης Παπαθεοδώρου, 2017-06-13

Εδώ και καιρό, με κεντρικούς πρωταγωνιστές αρκετά (νυν και...

Περισσότερα
Γιώργος Σιακαντάρης

Η ελληνική μάχη κατά των ιστορικών

Γιώργος Σιακαντάρης, 2017-05-10

Υποθέτω ότι είναι πολύ γνωστή σε όλους μας η περίφημη διαμάχη...

Περισσότερα

Το χρώμα του καπνού

Δημήτρης Κ. Ψυχογιός, 2017-05-04

Στις 5 Μαΐου 2010, εφτά χρόνια, μέρα τη μέρα σχεδόν, πριν ο ευτυχής...

Περισσότερα

Ολοι στη λάσπη

Ηλίας Κανέλλης, 2016-12-30

Μια γιγαντιαία ρόδα σαν αυτές των λούνα παρκ στήθηκε, πριν...

Περισσότερα

ΠΟΡΤΑΡΙΑΛΑ

Χρήστος Α. Χωμενίδης, 2016-12-23

... Εάν νομίζετε ότι ισοπεδώνοντας αυτό το κόσμημα της πόλης...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Κώστας Καλλίτσης

Και η αντιπολίτευση;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-09

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

×
×