Τέλος με τη σαρία

Στην Ελλάδα βρίσκεται το μόνο τμήμα ευρωπαϊκού εδάφους στο οποίο ισχύει ο νόμος της σαρίας. Οι ελάχιστες φωνές που έως σήμερα τον αμφισβήτησαν παρέμειναν περιθωριακές. Η έως σήμερα πολιτική για τη μειονότητα στη Θράκη αποδείχθηκε λανθασμένη διότι αφενός παραβιάζει προφανή δικαιώματα, αφετέρου φέρνει πιο κοντά τη μειονότητα στην επιρροή της Τουρκίας του Ερντογάν.

Οπως πολύ κατατοπιστικά αναφέρει ο καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου Γιάννης Κτιστάκις, που ασχολήθηκε συστηματικά με τις θρησκευτικές ελευθερίες και ειδικά με τη Θράκη, «η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που έχει αναθέσει δικαστικά καθήκοντα στους μουφτήδες ("ιεροδίκες"): ο νόμος 1920/1991 (αντικατέστησε τον νόμο 2345/1920) αναθέτει στους μουφτήδες Ξάνθης, Κομοτηνής και Διδυμοτείχου την υποχρεωτική εκδίκαση όλων των οικογενειακών και κληρονομικών διαφορών των ελλήνων μουσουλμάνων» («TheBooksʼ Journal», τχ. 30, Απρίλιος 2013). Ουδεμία άλλη χώρα έχει εμπιστευτεί την απονομή της δικαιοσύνης σε αξιωματούχο του Ισλάμ ή άλλης θρησκείας, ούτε η Τουρκία.

Η Ελλάδα, επίσης, προσθέτει στην ίδια εργασία ο καθηγητής Κτιστάκις, «είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που εφαρμόζει τον Ιερό Νόμο του Ισλάμ, δηλαδή τη σαρία, για τους μουσουλμάνους πολίτες της: ο νόμος 147/1914, ο οποίος ακόμα διατηρείται σε ισχύ, ορίζει ότι, κατʼ απόκλιση του Αστικού Κώδικα, η σαρία διέπει την οικογενειακή και κληρονομική κατάσταση (γάμος, διαζύγιο, διατροφή, επιτροπεία, κηδεμονία, ισλαμική διαθήκη, εξ αδιαθέτου διαδοχή) των ελλήνων μουσουλμάνων. Καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα, ούτε η Τουρκία, δεν επιτρέπει την υποκατάσταση του εθνικού (κοσμικού) δικαίου της από τους Ιερούς Κανόνες οποιασδήποτε άλλης θρησκείας».

Η ελληνική πολιτική ζωή, ωστόσο, βολεύτηκε με την αναχρονιστική νομοθεσία, άλλωστε ώς την πρωθυπουργία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ο οποίος εφάρμοσε μια πολιτική ενσωμάτωσης, οι μειονοτικές περιοχές ήταν μαύρη τρύπα στον χάρτη. Κατά τα άλλα, η ελληνική πολιτεία, με τη μειονότητα, έκανε εξωτερική πολιτική. Κι όταν ανασυρόταν κάποιο θέμα ταυτότητας, η Ελλάδα επικαλούνταν τη Συνθήκη της Λωζάννης που έκανε λόγο για μουσουλμανική μειονότητα. Αλλά τι άλλο μπορούσε να προβλέπει η συγκεκριμένη συνθήκη, η οποία υπεγράφη στις 24 Ιουλίου 1923, πριν από την ίδρυση του εθνικού κράτους της Τουρκίας, στις 29 Οκτωβρίου εκείνης της χρονιάς; Η εμμονή στο θρήσκευμα έκανε την ελληνική πλευρά να προσπαθεί για την ενίσχυση και άλλων μειονοτικών ταυτοτήτων, όπως η πομακική.

Γενικώς, πάντως, η Ελλάδα, έβλεπε τη μειονότητα ως πρόβλημα. Η θρησκευτική ταυτότητά της, που συντήρησε το ελληνικό κράτος, ήταν εγγύηση οπισθοδρόμησης, συνεπώς έγινε τρόπος χειραγώγησής της. Γιʼ αυτό, άλλωστε, όταν γινόταν συζήτηση για την κατάργηση της σαρίας, ή για τις αρμοδιότητες του μουφτή, το ελληνικό κράτος επικαλούνταν πάντα τη Συνθήκη της Λωζάννης. Σωστή η επίκληση;

Ο καθηγητής Κτιστάκις είναι κατηγορηματικός. «Η Συνθήκη της Λωζάννης», γράφει, «δεν υπαγορεύει την αναγόρευση του μεν μουφτή σε ιεροδίκη, της δε σαρίας σε αποκλειστικό δίκαιο των μουσουλμάνων ελλήνων πολιτών. Οσοι κάνουν τον κόπο να διαβάσουν το κείμενο (άρθρα 37-45) θα διαπιστώσουν ότι δεν περιλαμβάνονται καν οι όροι αυτοί («μουφτής», «σαρία», «Ιερός Νόμος του Ισλάμ», «Ιεροδικεία» κ.λπ.)».

Ορθώς, λοιπόν, ο έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε την κατάργηση της σαρίας. Κάποιος έπρεπε να το κάνει.