Η μοιραία 6ετία και η δημοσιονομική κραιπάλη

Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2017-12-23

Η δημόσια συζήτηση για το πρόσφατο παρελθόν είναι πολύτιμη όταν γίνεται με στόχο να οξύνει και να βαθύνει την αυτογνωσία μας, για να κατανοήσουμε πώς φτάσαμε στην πιο παρατεταμένη και βαθιά κρίση που έχει γνωρίσει μια χώρα σε συνθήκες ειρήνης και να αποφύγουμε την επανάληψη των ίδιων λαθών. Ενα τέτοιο θέμα είναι τα «πώς», τα «πότε» και τα «γιατί» της μεγάλης κρίσης.

Μπήκαμε σε κρίση εξαιτίας μιας συνωμοσίας, ενός λάθους ή μιας διαχειριστικής ανεπάρκειας της τελευταίας στιγμής; Οχι, βέβαια. Η χώρα είχε βάλει ρότα συνάντησης με τη χρεοκοπία πολύ πριν. Τον Δεκέμβριο του 2008, η «Κ» αποκάλυπτε ότι η ΕΚΤ, απαντώντας σε ερώτημα της ανήσυχης Κομισιόν, διευκρίνιζε ότι αν μια χώρα της Ευρωζώνης χρεοκοπήσει, δεν υπάρχει παρά μόνο ένας δρόμος: Να προσφύγει στο ΔΝΤ. Η «ύποπτη» χώρα –γράφαμε– ήταν η Ελλάδα. Γι’ αυτήν ανησυχούσε όλη η Ευρώπη.

Οταν η Ευρώπη ετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει την κρίση, η Ελλάδα είχε επιδοθεί σε πρωτοφανές δημοσιονομικό ξεχείλωμα. Λίγοι αριθμοί: Την 6ετία 2004-2009, οι κρατικές δαπάνες (χωρίς τους τόκους) αυξήθηκαν 50%, ενώ η μέση αύξηση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ήταν 22%. Ειδικά οι καταναλωτικές δαπάνες του ελληνικού κράτους (που αντιπροσώπευαν το 70% των συνολικών δαπανών του) αυξήθηκαν 41%, ενώ η μέση ευρωπαϊκή αύξησή τους συγκρατήθηκε στο 20%. Και στο ελληνικό δημόσιο χρέος προστέθηκαν 116 δισ. ευρώ, με συνέπεια να αυξηθεί 63% (από τα 183 εκτινάχτηκε στα 300 δισ. ευρώ), ενώ στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη αυξήθηκε 33% μόνο. Η Ελλάδα είχε τεθεί σε τροχιά αντίστροφη από όλη την άλλη Ευρώπη.

Μετά το 2006, η τότε «άσ’ το-για-αργότερα-κυβέρνηση», επιδόθηκε σε πολιτική δημοσιονομικής κραιπάλης, που κορυφώθηκε το 2009. Αυτή αποτυπώθηκε και στην ετήσια έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου: Το 2009, σύμφωνα με αυτή την έκθεση, σημειώθηκε υστέρηση των κρατικών εσόδων 12,8 δισ. ευρώ, υπέρβαση δαπανών κατά 47 δισ. ευρώ και υπέρβαση του κρατικού δανεισμού κατά 66 δισ. ευρώ – ήτοι 50% πάνω από τις αρχικές προβλέψεις. Οταν η Ευρώπη πάλευε, η ελληνική κυβέρνηση πυροδοτούσε τον απόλυτο δημοσιονομικό εκτροχιασμό, φούσκωνε το έλλειμμα 3 δισ. κάθε μήνα – και απέκρυπτε τα στοιχεία.

Τον Σεπτέμβριο 2009, η τότε διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος μάς δήλωσε (και το δημοσίευσε η «Καθημερινή») ότι το έλλειμμα θα είναι περί το 12,5% στα τέλη του έτους, χωρίς καν να γίνει οποιαδήποτε απρόβλεπτη δαπάνη. Και ο κ. Γ. Προβόπουλος, τον επόμενο μήνα, αμέσως μετά τις εκλογές, δήλωσε επίσημα ότι στο 9μηνο το έλλειμμα ήδη ήταν 10% (όταν η τότε κυβέρνηση ενημέρωνε τη Eurostat ότι δεν θα ξεπεράσει το 6% έως το τέλος έτους...) και ότι αυτό «δυστυχώς, θα αγγίξει, αν δεν ξεπεράσει, τα επίπεδα του 12%» μέχρι τα τέλη του έτους. Αυτά είναι πασίγνωστα.

Η μοιραία 6ετία σημάδεψε την πορεία της χώρας. Τα όσα δραματικά συνέβησαν στη διάρκειά της, ήταν τα τελευταία μαζικά εκφυλιστικά φαινόμενα ενός παρασιτικού μοντέλου που, εδώ και πολλά χρόνια, έπαιζε την έσχατη παράταση.

Ολα αυτά έχει νόημα να τα συζητεί κανείς προκειμένου να αντλούνται συμπεράσματα και διδάγματα, ώστε με τρόπο ασφαλή και σταθερό να δικαιωθούν οι μεγάλες θυσίες του ελληνικού λαού – αυτή η δικαίωση είναι το σημαντικό, κάθε άλλη δεν είναι παρά προσωπικό θέμα. Κι αυτή η δικαίωση δεν είναι δεδομένη. Γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος το πολιτικό σύστημα να γλιστρήσει πάλι στη λογική του χθες, προς την οποία, άλλωστε, ρέπει. Αρκεί να παρακολουθήσει κανείς τις κομματικές αντιπαραθέσεις και, ειδικά, τις παράδοξες ερμηνείες των αιτιών της κρίσης, για να διαπιστώσει την ύπαρξη αυτού του κινδύνου.

Αν, παράδειγμα, δεχθούμε ότι η φαυλότητα της 6ετίας 2004-2009 δεν έπαιξε ρόλο, ότι η δημοσιονομική κραιπάλη δεν ευθύνεται για την κρίση, αν καταλήξουμε ότι η κρίση ήταν το αποτέλεσμα μιας συνωμοσίας ή κάποιων διαχειριστικών λαθών που έγιναν από τα τέλη του 2009 έως την άνοιξη του 2010, τότε έχουμε βγάλει το λάθος συμπέρασμα και οδεύουμε σε επικίνδυνο δρόμο με βαριά αρνητικές επιπτώσεις. Γιατί, όπως έχει ειπωθεί, η Ιστορία δεν διδάσκει. Σε τιμωρεί επειδή δεν έμαθες...

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα/ Οικονομία-Εργασία

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Κώστας Καλλίτσης

Το άμεσο κόστος των δασμών

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-06

Είναι συζητήσιμο αν η περασμένη Τετάρτη, 2 Απριλίου, όταν...

Ποιός λέει ψέμματα; Η EUROSTAT ή ο Μητσοτάκης;

Νικόλ Λειβαδάρη, 2025-03-31

Την ίδια μέρα που ανακοινώθηκε η αύξηση του κατώτατου μισθού...

Κώστας Καλλίτσης

Παραίτηση από τη ρήτρα διαφυγής

Κώστας Καλλίτσης, 2025-03-30

Ηκυβέρνηση δείχνει ότι αδημονεί να εκμεταλλευθεί τη ρήτρα...

Κώστας Καλλίτσης

Ηρεμία στην αγορά κεφαλαίου

Κώστας Καλλίτσης, 2025-03-23

Σε προηγούμενες εποχές, ακόμα και πριν λίγα χρόνια, αν σημειώνονταν...

Η άδικη ”προτασιολογία”

Πάσχος Μανδαρβέλης, 2025-03-09

Είναι άδικος ο ψόγος του πρωθυπουργού (τον οποίο παπαγαλίζουν...

Κώστας Καλλίτσης

Πικρή γεύση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-23

Η Ελλάδα έχει εισπράξει τα μισά από τα 36 δισ. ευρώ που της...

Κώστας Καλλίτσης

Περί σταθερότητας

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-16

Τέλη 2024, πριν μερικές εβδομάδες δηλαδή, φαινόταν ότι η χώρα...

Οι 16 (επενδύσεις) που έγιναν 4 και κατέληξαν σε 1

Δημήτρης Καμπουράκης, 2025-01-24

Έτυχε μήπως να κάνετε προσφάτως καμιά βόλτα στις περίφημες...

Κώστας Καλλίτσης

Πιο λαϊκιστής πεθαίνεις;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-19

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) υποτίθεται...

Κώστας Καλλίτσης

Με τους πραματευτάδες;..

Κώστας Καλλίτσης, 2024-12-15

Οι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης ξεθυμαίνουν όσο πλησιάζει...

×
×