Πατέντες και όψεις της καινοτομίας

Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2021-05-09

Κώστας Καλλίτσης
Κώστας Καλλίτσης
Κάτι καλό έχει ήδη αποφέρει η πρόταση Μπάιντεν για την προσωρινή κατάργηση των πνευματικών δικαιωμάτων στα εμβόλια COVID: Ανοιξε μια συζήτηση (που δεν γινόταν) για ένα υπαρκτό πρόβλημα: Οτι τα εμβόλια πάνε στις πλούσιες χώρες, αποστρέφονται όμως τις φτωχές. Σε αυτές σημειώνεται δραματική έλλειψη εμβολίων, η οποία προκαλεί καθυστέρηση στους εμβολιασμούς, η καθυστέρηση αφήνει την πανδημία να εξαπλώνεται, η εξάπλωση φέρνει θανάτους και καλλιεργεί το έδαφος για νέες, πιο επικίνδυνες μεταλλάξεις του ιού, που θα πλήξουν και τις ανεπτυγμένες χώρες. Ενας φαύλος κύκλος αναδεικνύει το μεγάλο πρόβλημα: Οτι το επιχειρηματικό μοντέλο παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων είναι ανεπαρκές να αντιμετωπίσει μια μεγάλη πανδημία.

Καλό είναι να θυμούνται όσοι φοβούνται πως μια προσωρινή κατάργηση της πατέντας ίσως κόψει την όρεξη των εταιρειών να καινοτομούν και να παράγουν εμβόλια, ότι δεν θα γινόταν αυτή η συζήτηση αν, πράγματι, αυτές παρήγαγαν όσα εμβόλια χρειάζονται. Αλλά, ενώ έχουν πρωτοφανή κέρδη και οι μετοχές τους πετάνε στον ουρανό, άρα έχουν ευνοϊκό περιβάλλον για να ανταποκριθούν στη ζήτηση, στέκονται ανίκανες να το κάνουν. Δεύτερον, η «όρεξη για καινοτομία» είναι ένα σχετικά πιο σύνθετο φαινόμενο. Η BioNTech πήρε 445 εκατ. δολ. από τη γερμανική κυβέρνηση για να κάνει έρευνες, η Moderna πήρε περισσότερο από 1 δισ. δολ. από το Πρόγραμμα Προωθημένης Βιοϊατρικής Ερευνας των ΗΠΑ, η AstraZeneca έχει χρηματοδοτηθεί με 1,3 δισ. δολ. από το βρετανικό κράτος για έρευνα. Τα εμβόλια για την COVID βρέθηκαν σε χρόνο ρεκόρ επειδή επί χρόνια τα κράτη χρηματοδοτούν αδρά τη βιοϊατρική έρευνα (και μόνο το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ δίνει 40 δισ. δολ. ετησίως γι’ αυτήν την έρευνα), κυρίως τη βασική αλλά όχι μόνον, ενίοτε χρηματοδοτούν και τις κλινικές δοκιμές που κάνουν οι εταιρείες στο τελευταίο στάδιο – όπως στην περίπτωση της Moderna. Κι αφού η όρεξη για έρευνα τροφοδοτείται με δημόσιο χρήμα, εν συνεχεία δίνονται στις εταιρείες πατέντες για μία 20ετία –έναντι των δαπανών που υποτίθεται ότι έκαναν αυτές ενώ, στην πραγματικότητα, τις έκαναν οι φορολογούμενοι. Και χάρη στις πατέντες, επιτυγχάνεται η πώληση εμβολίων/φαρμάκων σε τιμές πολύ υψηλότερες από εκείνες που θα όριζαν η ελεύθερη αγορά και ο ανταγωνισμός – αν υπήρχαν…

Ισως ξενίσει, κλείνω το σχόλιό μου κάπως ανορθόδοξα: Υπάρχει κι ένα θέμα διαφορετικών αξιών και άλλου υποδείγματος. Γιατί από την οικονομία της αγοράς πολύ ξεπέσαμε σε κοινωνίες της αγοράς.

Χρειαζόμαστε διαφορετικά πρότυπα. Σαν τον Τζόνας Εντουαρντ Σολκ, που βρήκε το εμβόλιο για την πολιομυελίτιδα, τον μεταπολεμικό εφιάλτη που σκότωνε ή άφηνε παράλυτα κυρίως τα παιδιά, 12 Απριλίου 1955, πριν από 66 χρόνια, κι όταν σε μια τηλεοπτική συνέντευξη ρωτήθηκε ποιος κατείχε την πατέντα του εμβολίου, απάντησε απλά: «Δεν υπάρχει πατέντα. Μπορείς να πατεντάρεις τον ήλιο;». Ή, για να αλλάξουμε πεδίο, σαν τον Τιμ Μπέρνερς Λι, στο CERN, που οραματίστηκε ένα παγκόσμιο, ταχύ, αποκεντρωμένο, χωρίς γραφειοκρατικούς περιορισμούς σύστημα διακίνησης πληροφοριών, δημιούργησε τον παγκόσμιο ιστό, το πασίγνωστο πλέον World Wide Web (www) που μεταμόρφωσε τον κόσμο και, αρνούμενος πατέντες και δικαιώματα, το δώρισε στην ανθρωπότητα. Πόσο ωραίοι άνθρωποι, πόσο χρήσιμα καινοτόμο θα ήταν σήμερα το παράδειγμά τους!

Θέματα επικαιρότητας: Πανδημία

Γιώργος Παυλάκης

Πολύ δύσκολο να σταματήσεις το τσουνάμι τελευταία στιγμή

Γιώργος Παυλάκης, 2022-09-12

Η Ελλάδα τα πήγε εξαιρετικά καλά την πρώτη περίοδο της πανδημίας,...

Περισσότερα

Το δις εξαμαρτείν

Παύλος Τσίμας, 2022-07-16

Ο καγκελάριος της Αυστρίας το είπε καλύτερα απ’ όλους....

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Τι μας διδάσκει η πανδημία

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2022-01-22

Επειδή με τον Covid δεν έχουμε ξεμπερδέψει ακόμα, οποιαδήποτε...

Περισσότερα

Ημερήσια εκατόμβη

Παντελής Μπουκάλας, 2022-01-20

Να μειωθούν οι θάνατοι. Να μηδενιστούν. Αυτό θέλουμε όλοι....

Περισσότερα
Αλκιβιάδης Βατόπουλος

Η πανδημία έχει αναδείξει την ανάγκη για ισχυρό σύστημα Υγείας

Αλκιβιάδης Βατόπουλος, 2022-01-16

«Είναι πάρα πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητή η επίδραση...

Περισσότερα
Γρηγόρης Γεροτζιάφας

Ανοσοκατεσταλμένοι, η Covid-19 και το παράδειγμα της Γαλλίας

Γρηγόρης Γεροτζιάφας, 2022-01-15

Σε μια ανάρτηση στην προσωπική της σελίδα στο Facebook στις...

Περισσότερα

Τα μετά την πανδημία

Παύλος Τσίμας, 2022-01-15

Το 1832, μια μεγάλη πανδημία χολέρας χτύπησε το Παρίσι. Μέσα...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Ανατιμήσεις και κατώτατος μισθός

Κώστας Καλλίτσης, 2022-01-09

Οι προβλέψεις των ειδικών επί της πανδημίας δείχνουν κάποιο...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Κώστας Καλλίτσης

Και η αντιπολίτευση;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-09

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

×
×