...Πώς θα πορευτούμε Μανωλιό μου;
Η ΕΕ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΣΤΟΝ ΛΙΒΑΝΟ
Χριστίνα Πουλίδου, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-07-23
Οι οπαδοί αλλά και οι πολέμιοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνθήκες περιφερειακής κρίσης, ανασύρουν το πάγιο ερώτημα: "τι κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση;" ρωτούν. Οι μεν, θέτουν το ερώτημα για να επαναβεβαιώσουν την πίστη τους στην αρχή της ενοποίησης, χωρίς την ανάπτυξη της οποίας η Ε.Ε. παραμένει ένας αναποτελεσματικός και δυσλειτουργικός οργανισμός. Οι δε, διατυπώνουν το ερώτημα για να επιβεβαιώσουν αντιστρόφως την πεποίθησή τους, πως η Ε.Ε. είναι αφερέγγυα, αδύναμη και απαξιωμένη.
Το ερώτημα επομένως δεν είναι αθώο, αλλά η απάντησή του είναι απλή - η Ε.Ε. κάνει όσα της επιτρέψαμε να κάνει.
Διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση την τελευταία διετία τελεί υπό τη διαρκή αμφισβήτηση των πολιτών της. Διότι επίσης η διαδικασία ενοποίησης της Ε.Ε. έχει ανασταλεί (αν όχι ακυρωθεί) από τους πολίτες της. Και διότι -επομένως- δεν μπορεί να εγκαλείται η Ε.Ε. από τους πολίτες της με τη μομφή της αδυναμίας... Η λογική λέει, ότι δεν μπορείς να πιτσιλάς κάποιον κι έπειτα να φωνάζεις για τη βρωμιά του - και όμως, αυτό συμβαίνει στις μέρες μας με την ΕΕ και την κρίση του Λιβάνου.
Στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση η λήψη αποφάσεων είναι μια δύστοκη, δύσκολη και μακρά διαδικασία - το είδαμε στο θέμα των δημοσιονομικών προοπτικών, στο θέμα του ευρωσυντάγματος, στα θέματα της ενεργειακής πολιτικής, εναρμονισμού των φορολογικών συστημάτων και σε άλλα πολλά. Ως εκ τούτου, θα ήταν απολύτως παράλογο να προσδοκούσαμε ότι - αίφνης - θα μπορούσαν οι 25 να ομονοήσουν δια μιάς στην αξιολόγησή τους για την κατάσταση στον Λίβανο. Πώς θα συμφωνήσουν Βρετανοί και Ολλανδοί με τους Γάλλους και τους Σουηδούς, σε μια κοινή στρατηγική που θα είχε ως σημείο αφετηρίας την παύση των εχθροπραξιών και θα εξελισσόταν κατά στάδια μέχρι την τελική συμφωνία; Πώς μπορούν να απογαλακτιστούν οι Γερμανοί από το προπατορικό στίγμα και να σταθούν επικριτικά στις ισραηλινές επιδρομές; Πώς μπορεί να καμφθεί η ξενοφοβική αλαζονεία της Ολλανδίας, ο υπουργός Εξωτερικών της οποίας απαξιωτικά παρατήρησε πως δεν μπορεί να εμπιστευθεί τη φιλανδική προεδρία, αφού "δεν έχει καν πρεσβεία στη Βηρυτό κι εξυπηρετείται από τη Γερμανία" Πώς μπορεί να εισακουστεί η έκκληση Ανάν για άμεση εκεχειρία και η (ορθή) επισήμανση Μπακογιάννη πως "δεν μπορεί η κάθε χώρα να ακολουθεί δική της πολιτική";
Η Ε.Ε. είναι στη φορμόλη και θα μπεί στον θάλαμο ανανήψεως στα τέλη του 2007 - γίνεται να αναστηθεί ξαφνικά και να αναλάβει δράση, φρέσκια και δυναμική, εξαιτίας της ανασφάλειας των πολιτών της λόγω της κρίσης στον Λίβανο; Η Ε.Ε. αυτό που μπορεί να κάνει στην παρούσα φάση το κάνει. Παρεμβαίνει πολιτικά, αφενός για να έχει ανοιχτό ένα δίαυλο επικοινωνίας με τα εμπλεκόμενα μέρη και αφετέρου για να θέσει τη διαπραγματευτική της τεχνογνωσία στην υπηρεσία εκτόνωσης της κρίσης. Ο Χαβιέ Σολάνα πάει κι έρχεται στο Ισραήλ, καλεί ευσχήμως τη Συρία και το Ιράν "να ασκήσουν την επιρροή τους για την επίλυση του προβλήματος" και συνομιλεί στο Κάιρο με τους Άραβες ηγέτες.
Η Ε.Ε. συζήτησε ακόμη την πιθανότητα αποστολής ειρηνευτικών δυνάμεων μετά από σχετική εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας. Δεδομένου όμως ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν έχει εκδώσει ψήφισμα - εξαιτίας της αμερικανικής ανοχής προς το Ισραήλ και της αντίθετης διάθεσης που χαρακτηρίζει τη Ρωσία και τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες - το θέμα κρίθηκε πρόωρο και η σχετική συζήτηση παραμερίστηκε. Ως προχθές, που ο Χαβιέ Σολάνα διατύπωσε μιαν άλλη πρόταση - τη συγκρότηση μιας πολυεθνικής δύναμης που θα αναπτυχθεί στα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ για να σημάνει την εκεχειρία - ταυτόχρονα με την πρόταση που διατύπωσε η Ευρωβουλή για τη συγκρότηση μιας "δύναμης σταθεροποίησης", στην οποία θα είχε ισχυρή παρουσία η Ε.Ε.
Η Ε.Ε. προσπάθησε ακόμη να συντονίσει - μέσω της προεδρίας - την επιχείρηση απεγκλωβισμού Ευρωπαίων πολιτών από τον Λίβανο. Η φινλανδική προεδρία συγκρότησε μιαν ομάδα εργασίας και προσπάθησε να θέσει σε τροχιά συνεργασίας τις προξενικές αρχές των κρατών-μελών - δεδομένου ότι στον Λίβανο διαμένουν 22.000 Βρετανοί, 20.000 Γάλλοι, 4.000 Δανοί, 3.000 Γερμανοί, 2.500 Έλληνες, 1.900 Σουηδοί και πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι πολίτες. Τσέχικα αεροσκάφη μετέφεραν Σλοβάκους, ελληνικά πλοία μετέφεραν Βέλγους, Γάλλους και Κύπριους, η Κύπρος έγινε κέντρο υποδοχής και διακομιδής των απεγκλωβισμένων, ενώ ο Χαβιέ Σολάνα έφυγε από τη Βηρυτό με ένα μωρό στην αγκαλιά του κι επιβιβάζοντας κόσμο στο ελικόπτερό του.
Η Ε.Ε. λίγα πράγματα μπορεί να κάνει σ’ αυτή τη φάση και όσα μπορεί τα κάνει. Κατά την κοινοτική ιστορία, η εξωγενής πίεση από την εκδήλωση περιφερειακών κρίσεων, έδινε τελικά μιαν ώθηση στη διαδικασία της ενοποίησης. Αυτή η προσδοκία όμως θα ήταν άτοπη στην παρούσα φάση - διότι όταν είναι κάποιος σε κώμα, δεν παίρνει από λόγια.
Το ερώτημα επομένως δεν είναι αθώο, αλλά η απάντησή του είναι απλή - η Ε.Ε. κάνει όσα της επιτρέψαμε να κάνει.
Διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση την τελευταία διετία τελεί υπό τη διαρκή αμφισβήτηση των πολιτών της. Διότι επίσης η διαδικασία ενοποίησης της Ε.Ε. έχει ανασταλεί (αν όχι ακυρωθεί) από τους πολίτες της. Και διότι -επομένως- δεν μπορεί να εγκαλείται η Ε.Ε. από τους πολίτες της με τη μομφή της αδυναμίας... Η λογική λέει, ότι δεν μπορείς να πιτσιλάς κάποιον κι έπειτα να φωνάζεις για τη βρωμιά του - και όμως, αυτό συμβαίνει στις μέρες μας με την ΕΕ και την κρίση του Λιβάνου.
Στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση η λήψη αποφάσεων είναι μια δύστοκη, δύσκολη και μακρά διαδικασία - το είδαμε στο θέμα των δημοσιονομικών προοπτικών, στο θέμα του ευρωσυντάγματος, στα θέματα της ενεργειακής πολιτικής, εναρμονισμού των φορολογικών συστημάτων και σε άλλα πολλά. Ως εκ τούτου, θα ήταν απολύτως παράλογο να προσδοκούσαμε ότι - αίφνης - θα μπορούσαν οι 25 να ομονοήσουν δια μιάς στην αξιολόγησή τους για την κατάσταση στον Λίβανο. Πώς θα συμφωνήσουν Βρετανοί και Ολλανδοί με τους Γάλλους και τους Σουηδούς, σε μια κοινή στρατηγική που θα είχε ως σημείο αφετηρίας την παύση των εχθροπραξιών και θα εξελισσόταν κατά στάδια μέχρι την τελική συμφωνία; Πώς μπορούν να απογαλακτιστούν οι Γερμανοί από το προπατορικό στίγμα και να σταθούν επικριτικά στις ισραηλινές επιδρομές; Πώς μπορεί να καμφθεί η ξενοφοβική αλαζονεία της Ολλανδίας, ο υπουργός Εξωτερικών της οποίας απαξιωτικά παρατήρησε πως δεν μπορεί να εμπιστευθεί τη φιλανδική προεδρία, αφού "δεν έχει καν πρεσβεία στη Βηρυτό κι εξυπηρετείται από τη Γερμανία" Πώς μπορεί να εισακουστεί η έκκληση Ανάν για άμεση εκεχειρία και η (ορθή) επισήμανση Μπακογιάννη πως "δεν μπορεί η κάθε χώρα να ακολουθεί δική της πολιτική";
Η Ε.Ε. είναι στη φορμόλη και θα μπεί στον θάλαμο ανανήψεως στα τέλη του 2007 - γίνεται να αναστηθεί ξαφνικά και να αναλάβει δράση, φρέσκια και δυναμική, εξαιτίας της ανασφάλειας των πολιτών της λόγω της κρίσης στον Λίβανο; Η Ε.Ε. αυτό που μπορεί να κάνει στην παρούσα φάση το κάνει. Παρεμβαίνει πολιτικά, αφενός για να έχει ανοιχτό ένα δίαυλο επικοινωνίας με τα εμπλεκόμενα μέρη και αφετέρου για να θέσει τη διαπραγματευτική της τεχνογνωσία στην υπηρεσία εκτόνωσης της κρίσης. Ο Χαβιέ Σολάνα πάει κι έρχεται στο Ισραήλ, καλεί ευσχήμως τη Συρία και το Ιράν "να ασκήσουν την επιρροή τους για την επίλυση του προβλήματος" και συνομιλεί στο Κάιρο με τους Άραβες ηγέτες.
Η Ε.Ε. συζήτησε ακόμη την πιθανότητα αποστολής ειρηνευτικών δυνάμεων μετά από σχετική εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας. Δεδομένου όμως ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν έχει εκδώσει ψήφισμα - εξαιτίας της αμερικανικής ανοχής προς το Ισραήλ και της αντίθετης διάθεσης που χαρακτηρίζει τη Ρωσία και τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες - το θέμα κρίθηκε πρόωρο και η σχετική συζήτηση παραμερίστηκε. Ως προχθές, που ο Χαβιέ Σολάνα διατύπωσε μιαν άλλη πρόταση - τη συγκρότηση μιας πολυεθνικής δύναμης που θα αναπτυχθεί στα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ για να σημάνει την εκεχειρία - ταυτόχρονα με την πρόταση που διατύπωσε η Ευρωβουλή για τη συγκρότηση μιας "δύναμης σταθεροποίησης", στην οποία θα είχε ισχυρή παρουσία η Ε.Ε.
Η Ε.Ε. προσπάθησε ακόμη να συντονίσει - μέσω της προεδρίας - την επιχείρηση απεγκλωβισμού Ευρωπαίων πολιτών από τον Λίβανο. Η φινλανδική προεδρία συγκρότησε μιαν ομάδα εργασίας και προσπάθησε να θέσει σε τροχιά συνεργασίας τις προξενικές αρχές των κρατών-μελών - δεδομένου ότι στον Λίβανο διαμένουν 22.000 Βρετανοί, 20.000 Γάλλοι, 4.000 Δανοί, 3.000 Γερμανοί, 2.500 Έλληνες, 1.900 Σουηδοί και πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι πολίτες. Τσέχικα αεροσκάφη μετέφεραν Σλοβάκους, ελληνικά πλοία μετέφεραν Βέλγους, Γάλλους και Κύπριους, η Κύπρος έγινε κέντρο υποδοχής και διακομιδής των απεγκλωβισμένων, ενώ ο Χαβιέ Σολάνα έφυγε από τη Βηρυτό με ένα μωρό στην αγκαλιά του κι επιβιβάζοντας κόσμο στο ελικόπτερό του.
Η Ε.Ε. λίγα πράγματα μπορεί να κάνει σ’ αυτή τη φάση και όσα μπορεί τα κάνει. Κατά την κοινοτική ιστορία, η εξωγενής πίεση από την εκδήλωση περιφερειακών κρίσεων, έδινε τελικά μιαν ώθηση στη διαδικασία της ενοποίησης. Αυτή η προσδοκία όμως θα ήταν άτοπη στην παρούσα φάση - διότι όταν είναι κάποιος σε κώμα, δεν παίρνει από λόγια.