Μια περίεργη σύμπτωση απόψεων
Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2023-04-01
Υπάρχει μέτωπο αντι-ΣΥΡΙΖΑ; Και ναι, και όχι. Υπάρχει υπό την έννοια ότι διάφορα πολιτικά υποκείμενα και για διαφορετικούς λόγους το καθένα τον επικρίνουν.
Με την ίδια λογική μπορούμε να πούμε ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ φιλοδοξεί, χωρίς να το κρύβει καν, να δημιουργήσει και να ηγηθεί ενός αντίστοιχου μετώπου κατά της Νέας Δημοκρατίας. Αν όμως δεχθούμε τα λεγόμενα της Κουμουνδούρου, ότι δηλαδή το μέτωπο των αντιπάλων του και όχι το δικό του είναι ένας εσμός που βυσσοδομεί εναντίον του με ξεκάθαρο στόχο να ηττηθεί στις επικείμενες εκλογές, τότε ένα τέτοιο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο δεν υπάρχει.
Για τον εξής απλούστατο λόγο: η κριτική που του ασκούν και τα αμαρτήματα που του καταλογίζουν οι επικριτές του όχι μόνο δεν συμπίπτουν, αλλά συχνά είναι εκ διαμέτρου αντίθετα. Συνεπώς, νομιμοποιούμαστε να απαριθμούμε τις διαφορετικές ενστάσεις κατά του ΣΥΡΙΖΑ (ή κατά της Νέας Δημοκρατίας), χωρίς όμως τα επιμέρους να αθροίζονται για να συγκροτήσουν μια ανίερη συμμαχία, ένα αρραγές μέτωπο με κοινό σκοπό και συντονισμένη δράση.
Για να μιλήσουμε με συγκεκριμένα παραδείγματα, γνωρίζω προσωπικά ή διαβάζω κάποιους που δεν θα εκπλαγώ καθόλου αν μάθω πως πήγαν στον Γράμμο και στο Βίτσι για να γιορτάσουν τη νίκη. Λυπηρό το φαινόμενο αλλά όχι πρωτοφανές. Τέτοιου είδους ακραίες μεταλλάξεις τις έχουμε ξαναδεί και θα τις ξαναδούμε.
Στο μυαλό μου έρχεται η περίπτωση του Μάρκου Δραγούμη, ο οποίος από προβεβλημένο στέλεχος της προδικτατορικής ΕΔΑ έγινε ο απόστολος του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα. Είναι επίσης αναμενόμενο οι «ανανήψαντες», για να θυμηθούμε την ορολογία της εθνικοφροσύνης, πολύ συχνά να γίνονται βασιλικότεροι του βασιλέως. Ετσι εξηγείται και η χολή κατά της Αριστεράς. Κακά τα ψέματα, η σύγκρουση ανάμεσα στην καινούργια και την προηγούμενη εκδοχή του εαυτού μας είναι πάντα σκληρή και συχνά οδηγεί σε ιδεολογικές βαναυσότητες και υπερβολές.
Θα ήθελα όμως να εξετάσουμε και μια άλλη πτυχή του θέματος, πολύ σημαντική, η οποία περνάει απαρατήρητη: μολονότι η κόντρα μεταξύ των πιστών και εκείνων που αλλαξοπίστησαν χτυπάει κόκκινο, μολονότι οι δύο ορκισμένοι εχθροί διαφωνούν για τα πάντα και δεν αφήνουν τίποτα να πέσει κάτω, υπάρχει ένα σημείο όπου οι απόψεις τους συγκλίνουν, δηλαδή αμφότεροι το αποδέχονται ως προφανές, χωρίς συζήτηση.
Και το εν λόγω σημείο είναι η απόλυτη ταύτιση της Αριστεράς με τον ΣΥΡΙΖΑ. Κάτι τέτοιο στην πράξη σημαίνει πως για τους νεοφώτιστους τα αμαρτήματα του ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν ανεξίτηλα χαρακτηριστικά της όποιας Αριστεράς, ενώ για τους Συριζαίους, όσοι επικρίνουν τον ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωτικά νεοφώτιστοι δεξιοί. Κοντολογίς, με μια λογική λαθροχειρία, το ενδεχόμενο να υπάρχει μια Αριστερά η οποία διαφωνεί με τον ΣΥΡΙΖΑ αποκλείεται εξ ορισμού. Εξού και η ατάκα που έχω ακούσει πάμπολλες φορές: εάν τα βάζεις με τον Τσίπρα, είσαι με τη Νέα Δημοκρατία και τον Μητσοτάκη!
Πρόκειται για ένα είδος ιδεολογικού δικομματισμού ο οποίος απαγορεύει κάθε σοβαρή αυτοκριτική γιατί τους συμφέρει και τους δύο. Οι ιδεολόγοι της Νέας Δημοκρατίας δεν έχουν ιδιαίτερο πρόβλημα αν η Αριστερά ταυτιστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ· αντίθετα, τους έρχεται κουτί, δεδομένου ότι η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. δεν έδρεψε δάφνες, για να το πω ευγενικά, και αποδοκιμάστηκε ξεκάθαρα στις κάλπες.
Την ίδια στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να εκτρέψει τα εκ των έσω κριτικά βέλη εναντίον του με το επιχείρημα ότι ο στόχος τους είναι η Αριστερά. Για την οποία ισχυρίζεται ότι έχει το copyright και κατ’ επέκταση το δικαίωμα να εκδίδει πιστοποιητικά αριστεροσύνης. Γι’ αυτό είναι μέγα και ιδιοτελές λάθος να τσουβαλιάζονται στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο όσοι πιστεύουν σε μια διαφορετική Αριστερά.
Δηλαδή εκείνη που υπερασπίζεται τα δημόσια αγαθά, στηρίζει το κράτος πρόνοιας και προσπαθεί για να αντιστρέψει τις ανισότητες που η θήρα του κέρδους έχει διευρύνει, ενώ στον ορίζοντα εμφανίζονται μαύρα σύννεφα, σημάδια ίσως της επόμενης τραπεζικής κρίσης.
Μια Αριστερά όμως με σοβαρό και συγκροτημένο λόγο που αναγνωρίζει πως τα πράγματα δεν είναι απλά και εύκολα, που δεν λέει πάντα όχι, που δεν προσπαθεί να αλιεύσει ψήφους στα θολά νερά κάποιας γενικευμένης δυσαρέσκειας με τη λογική ψήφοι να ‘ναι κι από όπου να ‘ναι.
Μια Αριστερά που δεν θα έκλεινε το μάτι στους αντιεμβολιαστές, μια Αριστερά που θα προασπιζόταν τις δικές της αξίες χωρίς υπονοούμενα ότι η Νέα Δημοκρατία είναι το κόμμα των παιδεραστών. Μια Αριστερά που δεν θα επικαλείται συνεχώς το ηρωικό παρελθόν της για να αποκρύψει τις σημερινές ανεπάρκειες, μικρότητες και προσωπικές φιλοδοξίες. Μια Αριστερά που έτσι την ξέραμε.
Για να το πω διαφορετικά: κάποτε το πρόσωπο της ελληνικής Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης. Ενώ σήμερα…