Η αποστολή του ΟΗΕ στον Λίβανο και η αριστερά
Παύλος Δ. Κλαυδιανός, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-09-05
Η αποστολή, με ειρηνευτική αποστολή, δύναμης του ΟΗΕ στον Λίβανο ούτως ή άλλως συνιστά μία περίπλοκη υπόθεση που ως απόφαση συμπυκνώνει συγκρουόμενους στόχους και υποχρεωτικότητες όλων των δυνάμεων που διασταυρώνονται στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Πολλά στοιχεία της δεν επιδέχονται μια ερμηνεία αλλά περισσότερες. Επομένως και για τις δυνάμεις της αριστεράς, όπως και γι’ αυτές του φιλειρηνικού κινήματος κάθε συζήτηση θα ήταν δύσκολη, ίσως και διχαστική. Ιδίως όταν πάρθηκαν αποφάσεις από τον ΟΗΕ οι οποίες έπρεπε να υλοποιηθούν. Τι λέμε, λοιπόν; Τι συνιστά η αποστολή δυνάμεων του ΟΗΕ εκεί; Συμφωνούμε μ’ αυτή και με ποιους όρους;
Το πρώτο και κρίσιμο στοιχείο πριν τοποθετηθούμε είναι να διαγνώσουμε, με όλη την αυστηρότητα, δηλαδή σοβαρότητα, που απαιτείται, το ακριβές στίγμα της απόφασης. Ιδίως εμείς που δεν έχουμε στρατεύματα στην περιοχή, αλλά είμαστε τμήματα του μεγάλου, αν και ακόμη αδύνατου διεθνούς φιλειρηνικού κινήματος, το οποίο όμως έπαιξε αποφασιστικό ρόλο αυτή τη φορά. Ρόλο πολιτικό που περισσότερο απ’ όλους τον αισθάνθηκε το ίδιο το Ισραήλ. Διότι συνολικά αυτό που προέκυψε και συνιστούσε το υπόβαθρο της απόφασης 1701 είναι συνολικά μία αδυναμία του άξονα Ισραήλ - ΗΠΑ όχι απλώς να επιβάλει την άποψή τους αλλά να την επιβάλει με τη βία. Απ’ αυτή την άποψη ήταν ήττα. Το υπόβαθρο, λοιπόν, ήταν θετικό για μας.
Το δεύτερο που έπρεπε να εξετάσουμε είναι αν η απόφαση συνιστούσε μία διπλωματική διελκυνστίνδα που, εν τέλει, θα ευνοούσε ευθέως αυτούς που ηττήθηκαν ή θα δημιουργούσε όρους για να ευνοηθούν στο άμεσο μέλλον. Εδώ, λοιπόν, προέκυψε ένα δεύτερο ευνοϊκό σημείο για το φιλειρηνικό κίνημα -λόγω ασφαλώς και του πρώτου- που είναι ότι οι αρχικές προσπάθειες -κυρίως των ΗΠΑ- η αποστολή να μοιάζει μ’ αυτή του Αφγανιστάν, όπου το ΝΑΤΟ, ως φύλλο συκής του ΟΗΕ, συνεχίζει αυτό που ξεκίνησαν ΗΠΑ - Βρετανία, δεν κατίσχυσαν, τελικά. Και εδώ η συμβολή του φιλειρηνικού κινήματος και της αριστεράς ήταν μεγάλη. Προβλέψεις της απόφασης, έστω και με πολλές δόλιες ασάφειες, και σύνθεση στρατιωτικής δύναμης δεν δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό ιμπεριαλιστικά στρατεύματα κατοχής κατά κανέναν τρόπο.
Ο τρίτος λόγος που πρέπει να μας επηρεάσει στην απόφασή μας είναι το τι διακυβεύεται στη Μέση Ανατολή γενικώς και ειδικώς από τη στάση του Ισραήλ, όπως αυτή συντονίζεται με τους σημερινούς στρατηγικούς στόχους των ΗΠΑ. Δεν συνιστά απλώς μία πηγή ανωμαλίας στην περιοχή που δίνει τη δυνατότητα πολιτικής και οικονομικής ηγεμονίας των ΗΠΑ. Εγκυμονεί ευθέως τον πόλεμο, τον γενικευμένο. Είναι ένα νέο στοιχείο. Απ’ αυτή την άποψη το φιλειρηνικό κίνημα και η αριστερά δεν έχουν κανένα περιθώριο -εκ του ρόλου τους- να μην δουν νέες δυνατότητες, να σπεύσουν γρήγορα να δογματίσουν και να πουν ότι είναι "μια από τα ίδια"!
Ο τέταρτος λόγος είναι κάποια -έστω πολύ δειλά- νέα θετικά στοιχεία που καταγράφηκαν τον τελευταίο καιρό. Μπορεί να αναφερθούν η επανενεργοποίηση του ΟΗΕ όχι ευθέως στο άρμα των Αμερικανών και η θετική ενεργοποίηση της Ε.Ε. έστω μετά από την εγκληματική ολιγωρία της όσο γίνονταν οι μάχες.
Ο πέμπτος λόγος είναι τα περιθώρια περαιτέρω πίεσης προς τον ΟΗΕ όχι μόνο να παίξει η αποστολή εκεί γνήσιο ειρηνευτικό ρόλο αλλά να γίνει και άλλο ένα βήμα. Να πάει εκεί ο ΟΗΕ με το σύνολο των -ως τώρα- αποφάσεών του, που προβλέπουν -υπενθυμίζουμε- απόσυρση του Ισραήλ από τα κατεχόμενα, δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους κ.λπ. Στρατεύματα λοιπόν του ΟΗΕ και στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη πρέπει να απαιτήσουμε αν θέλουμε να σταθεροποιηθεί ένα παλαιστινιακό κράτος, να υπάρξει. Διότι το Παλαιστινιακό είναι η πηγή του προβλήματος, όχι ο Λίβανος.
Αν δεν μεριμνήσει η αριστερά να βγει το φιλειρηνικό κίνημα στον δρόμο μ’ αυτούς -και άλλους φυσικά- τους στόχους αυτή τη στιγμή, ποιος θα το κάνει; Ποιος θα θέσει το ζήτημα του ελεύθερου Λιβάνου, του δικαιώματος και του Ιράν να έχει πολιτική για την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας - εφ’ όσον ακόμη έχουν και άλλες χώρες; Ποιος θα θέσει το ζήτημα του πυρηνικού αφοπλισμού στην περιοχή, άρα και του Ισραήλ;
Όμως αυτά και άλλα δεν μπορεί να τα θέσει η αριστερά με μια γραμμή που υποστηρίζει ότι έχουμε εκεί στρατεύματα κατοχής. Που, εν τέλει, δεν βλέπει ότι κάπου νικήσαμε, ότι για πρώτη φορά άνοιξε μια χαραμάδα. Όταν είναι πίσω από την ανάλυση που κάνουν οι δυνάμεις της περιοχής με πρώτες τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς, αλλά και τη Συρία και το Ιράν. Ελίσσονται με ουσιαστική πολιτική δεξιότητα και συμβολή, όχι απλώς με λεκτικές πιρουέτες. Και το Ιράν προχθές δήλωσε στον Ανάν ότι θα στηρίξει την απόφαση 1701. Εμείς;
Φυσικά μύριες όσες στροφές θα έχουμε ακόμη και πολλές προβοκάτσιες θα επιχειρηθούν για να διακόψουν τη διαδικασία. Ή για να επανακάμψει η δυναμική των συγκρούσεων, που είναι πάντοτε παρούσα. Αυτό όμως δεν αναιρεί την προηγούμενη ανάλυση. Δεν μπορούμε να μείνουμε, όσο και αν είναι πολύ σπουδαίο, μόνο στο αίτημα της εκεχειρίας.
Το πρώτο και κρίσιμο στοιχείο πριν τοποθετηθούμε είναι να διαγνώσουμε, με όλη την αυστηρότητα, δηλαδή σοβαρότητα, που απαιτείται, το ακριβές στίγμα της απόφασης. Ιδίως εμείς που δεν έχουμε στρατεύματα στην περιοχή, αλλά είμαστε τμήματα του μεγάλου, αν και ακόμη αδύνατου διεθνούς φιλειρηνικού κινήματος, το οποίο όμως έπαιξε αποφασιστικό ρόλο αυτή τη φορά. Ρόλο πολιτικό που περισσότερο απ’ όλους τον αισθάνθηκε το ίδιο το Ισραήλ. Διότι συνολικά αυτό που προέκυψε και συνιστούσε το υπόβαθρο της απόφασης 1701 είναι συνολικά μία αδυναμία του άξονα Ισραήλ - ΗΠΑ όχι απλώς να επιβάλει την άποψή τους αλλά να την επιβάλει με τη βία. Απ’ αυτή την άποψη ήταν ήττα. Το υπόβαθρο, λοιπόν, ήταν θετικό για μας.
Το δεύτερο που έπρεπε να εξετάσουμε είναι αν η απόφαση συνιστούσε μία διπλωματική διελκυνστίνδα που, εν τέλει, θα ευνοούσε ευθέως αυτούς που ηττήθηκαν ή θα δημιουργούσε όρους για να ευνοηθούν στο άμεσο μέλλον. Εδώ, λοιπόν, προέκυψε ένα δεύτερο ευνοϊκό σημείο για το φιλειρηνικό κίνημα -λόγω ασφαλώς και του πρώτου- που είναι ότι οι αρχικές προσπάθειες -κυρίως των ΗΠΑ- η αποστολή να μοιάζει μ’ αυτή του Αφγανιστάν, όπου το ΝΑΤΟ, ως φύλλο συκής του ΟΗΕ, συνεχίζει αυτό που ξεκίνησαν ΗΠΑ - Βρετανία, δεν κατίσχυσαν, τελικά. Και εδώ η συμβολή του φιλειρηνικού κινήματος και της αριστεράς ήταν μεγάλη. Προβλέψεις της απόφασης, έστω και με πολλές δόλιες ασάφειες, και σύνθεση στρατιωτικής δύναμης δεν δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό ιμπεριαλιστικά στρατεύματα κατοχής κατά κανέναν τρόπο.
Ο τρίτος λόγος που πρέπει να μας επηρεάσει στην απόφασή μας είναι το τι διακυβεύεται στη Μέση Ανατολή γενικώς και ειδικώς από τη στάση του Ισραήλ, όπως αυτή συντονίζεται με τους σημερινούς στρατηγικούς στόχους των ΗΠΑ. Δεν συνιστά απλώς μία πηγή ανωμαλίας στην περιοχή που δίνει τη δυνατότητα πολιτικής και οικονομικής ηγεμονίας των ΗΠΑ. Εγκυμονεί ευθέως τον πόλεμο, τον γενικευμένο. Είναι ένα νέο στοιχείο. Απ’ αυτή την άποψη το φιλειρηνικό κίνημα και η αριστερά δεν έχουν κανένα περιθώριο -εκ του ρόλου τους- να μην δουν νέες δυνατότητες, να σπεύσουν γρήγορα να δογματίσουν και να πουν ότι είναι "μια από τα ίδια"!
Ο τέταρτος λόγος είναι κάποια -έστω πολύ δειλά- νέα θετικά στοιχεία που καταγράφηκαν τον τελευταίο καιρό. Μπορεί να αναφερθούν η επανενεργοποίηση του ΟΗΕ όχι ευθέως στο άρμα των Αμερικανών και η θετική ενεργοποίηση της Ε.Ε. έστω μετά από την εγκληματική ολιγωρία της όσο γίνονταν οι μάχες.
Ο πέμπτος λόγος είναι τα περιθώρια περαιτέρω πίεσης προς τον ΟΗΕ όχι μόνο να παίξει η αποστολή εκεί γνήσιο ειρηνευτικό ρόλο αλλά να γίνει και άλλο ένα βήμα. Να πάει εκεί ο ΟΗΕ με το σύνολο των -ως τώρα- αποφάσεών του, που προβλέπουν -υπενθυμίζουμε- απόσυρση του Ισραήλ από τα κατεχόμενα, δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους κ.λπ. Στρατεύματα λοιπόν του ΟΗΕ και στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη πρέπει να απαιτήσουμε αν θέλουμε να σταθεροποιηθεί ένα παλαιστινιακό κράτος, να υπάρξει. Διότι το Παλαιστινιακό είναι η πηγή του προβλήματος, όχι ο Λίβανος.
Αν δεν μεριμνήσει η αριστερά να βγει το φιλειρηνικό κίνημα στον δρόμο μ’ αυτούς -και άλλους φυσικά- τους στόχους αυτή τη στιγμή, ποιος θα το κάνει; Ποιος θα θέσει το ζήτημα του ελεύθερου Λιβάνου, του δικαιώματος και του Ιράν να έχει πολιτική για την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας - εφ’ όσον ακόμη έχουν και άλλες χώρες; Ποιος θα θέσει το ζήτημα του πυρηνικού αφοπλισμού στην περιοχή, άρα και του Ισραήλ;
Όμως αυτά και άλλα δεν μπορεί να τα θέσει η αριστερά με μια γραμμή που υποστηρίζει ότι έχουμε εκεί στρατεύματα κατοχής. Που, εν τέλει, δεν βλέπει ότι κάπου νικήσαμε, ότι για πρώτη φορά άνοιξε μια χαραμάδα. Όταν είναι πίσω από την ανάλυση που κάνουν οι δυνάμεις της περιοχής με πρώτες τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς, αλλά και τη Συρία και το Ιράν. Ελίσσονται με ουσιαστική πολιτική δεξιότητα και συμβολή, όχι απλώς με λεκτικές πιρουέτες. Και το Ιράν προχθές δήλωσε στον Ανάν ότι θα στηρίξει την απόφαση 1701. Εμείς;
Φυσικά μύριες όσες στροφές θα έχουμε ακόμη και πολλές προβοκάτσιες θα επιχειρηθούν για να διακόψουν τη διαδικασία. Ή για να επανακάμψει η δυναμική των συγκρούσεων, που είναι πάντοτε παρούσα. Αυτό όμως δεν αναιρεί την προηγούμενη ανάλυση. Δεν μπορούμε να μείνουμε, όσο και αν είναι πολύ σπουδαίο, μόνο στο αίτημα της εκεχειρίας.
