Η ΠΓΔΜ σκοντάφτει, αλλά όχι στο όνομα

Στην Ελλάδα, η ευρωατλαντική πορεία της ΠΓΔΜ είναι άμεσα συνυφασμένη με το θέμα του ονόματος. Κατά την επίσημη κυβερνητική θέση, η ελληνική συναίνεση στην εξέλιξη αυτής της πορείας (τόσο προς το ΝΑΤΟ, όσο και προς την Ε.Ε.) περνά μέσα από την επίλυση του προβλήματος του ονόματος - για την ακρίβεια μέσω της αποδοχής οποιασδήποτε εκδοχής αποτελεί τροποποίηση της συνταγματικής ονομασίας "Δημοκρατία της Μακεδονίας". Ωστόσο, η ανάλυση αυτή είναι απολύτως μονοσήμαντη, εθνοκεντρική και αποσπασματική. Στην πραγματικότητα, η ευρωατλαντική πορεία της ΠΓΔΜ θα συναντήσει εμπόδια και πιθανολογείται πως δεν θα εξελιχθεί άμεσα, εξαιτίας της μη ανταπόκρισης της χώρας στα κριτήρια που έχουν θέσει οι δύο οργανισμοί.

Η πραγματικότητα αυτή στην Ελλάδα αποκρύπτεται, για πολλούς λόγους. Καταρχάς, διότι στη μέση ελληνική συνείδηση η ΠΓΔΜ ενδιαφέρει μόνο στον βαθμό που κάνει χρήση του όρου "Μακεδονία" - τι συμβαίνει στο εσωτερικό της χώρας, πώς λειτουργεί το πολιτικό σύστημα, πώς εξελίσσεται η λεπτή ισορροπία συμβίωσης των Σλαβομακεδόνων και των Αλβανών, πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι ενδεχόμενες αποσχιστικές κινήσεις των Αλβανών της ΠΓΔΜ στην προοπτική ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου, είναι ερωτήματα που δεν τίθενται στην Ελλάδα, δεν απασχολούν, δεν ενδιαφέρουν. Επίσης, διότι σε αυτό το δεδομένο υπόστρωμα, η κυβέρνηση (από την προεκλογική ήδη περίοδο) ανέπτυξε μία επικοινωνιακή στρατηγική εστιάζοντας στη μαγική λέξη "βέτο". Αν όμως αποκαλυφθεί, ότι ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η Ε.Ε. κρίνουν ότι η ΠΓΔΜ είναι "εντάξιμη", τότε πού και πώς θα προβληθεί το βέτο; Ακόμη, διότι η Αθήνα δείχνει την τάση οικειοποίησης των ενστάσεων των εταίρων και συμμάχων - με άλλα λόγια, επιχειρεί τεχνηέντως να αποδώσει στην "εθνική διπλωματία" την απροθυμία του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. να εντάξουν την ΠΓΔΜ. Τέλος, διότι αν παραδεχθούμε ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα διατάραξης της εθνικής συνοχής της ΠΓΔΜ, τότε θα πρέπει: αφενός να υποστηρίξουμε την άνευ όρων προσέγγιση της ΠΓΔΜ στην Ε.Ε. (ώστε να υπάρξει ισχυρή αντίρροπη δύναμη στην αποσχιστική πίεση που θα δημιουργήσει στους Αλβανούς της ΠΓΔΜ η προοπτική ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου) και αφετέρου, να δεχθούμε οποιαδήποτε ονομασία είναι αποδεκτή από τις δύο συνιστώσες της ΠΓΔΜ.

Στο ΝΑΤΟ, ίσως...

Κατά τις πληροφορίες λοιπόν, η προοπτική ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ σήμερα εμφανίζεται χλωμή. Όπως έχουν πολλές φορές καταγράψει τα ΜΜΕ της ΠΓΔΜ, αξιωματούχοι της Συμμαχίας έχουν επανειλημμένα εκπέμψει αποθαρρυντικά μηνύματα προς τα Σκόπια. Για την ακρίβεια έχουν επισημάνει ότι η προσαρμογή της ΠΓΔΜ στα κριτήρια του ΝΑΤΟ είναι ελλειμματική, ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι πιέζουν την ΠΓΔΜ να λύσει τη διαφορά της με την Αθήνα, ακριβώς για να δημιουργηθεί μία δυναμική υπέρβασης των ενστάσεων που διατυπώνουν αρκετοί σύμμαχοι. Πάντως, σε τούτη τη σύνοδο Κορυφής του Απριλίου, εκτιμάται πως θα απευθυνθεί μια πρόσκληση ένταξης στη Συμμαχία - με την πρόσθετη επισήμανση, πως ως την οριστική ένταξη (σε ένα ή δύο χρόνια) θα πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες εναρμόνισης της ΠΓΔΜ με τις αρχές του ΝΑΤΟ και να έχει εμπεδωθεί η σταθερότητα στο πολιτικό σκηνικό.

Στην Ε.Ε. το αίτημα προωθείται

Στην Ε.Ε. αντιστοίχως, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στην έκθεση αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (που θα γνωστοποιηθεί στις 6 Νοεμβρίου) καταγράφεται το αρνητικό "δια ταύτα" στην εκκίνηση της ενταξιακής πορείας της ΠΓΔΜ. Για την ακρίβεια, η Επιτροπή εξετάζοντας την περίπτωση της γειτονικής μας χώρας (που είναι ήδη "υποψήφια" από τον Δεκέμβριο 2005) εκφράζει την εκτίμηση ότι "η πορεία των μεταρρυθμίσεων υστερεί σημαντικά", ότι "η πολιτική κατάσταση είναι ασταθής", ότι "η διοίκηση υπολειτουργεί, κατά κύριο λόγο εξαιτίας της μεγάλης κομματικοποίησής της", ότι η κοινοβουλευτική διαδικασία βρίσκεται σε διαρκή εμπλοκή εξαιτίας των αντιπαραθέσεων της κυβέρνησης με το αλβανικό κόμμα της αντιπολίτευσης, ότι "η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη και έχει βαθιές ρίζες στην κοινωνία", ότι πολλά νομοσχέδια δεν έχουν ψηφιστεί και η κυβέρνηση υπερφορτώνει τη νομοθετική διαδικασία με σχέδια νόμου "κακής ποιότητας", ότι χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες για την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος και τη βελτίωση του κράτους δικαίου.

Αναφορικά με το πρόβλημα του ονόματος, η Επιτροπή απευθύνεται στην υποψήφια χώρα για να της επισημάνει ότι θα πρέπει "να καταβάλει νέες προσπάθειες, με εποικοδομητική προσέγγιση, προκειμένου να υπάρξει μια λύση κοινής αποδοχής με την Ελλάδα στο θέμα του ονόματος, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Μια τέτοια εξέλιξη θα συμβάλει στην περιφερειακή συνεργασία και στις σχέσεις καλής γειτονίας" σημειώνεται. Επίσης, η Επιτροπή αναφέρεται στην ονομασία "Μέγας Αλέξανδρος" που αποδόθηκε πρόσφατα στο αεροδρόμιο των Σκοπίων, επισημαίνοντας ότι η συγκεκριμένη ενέργεια καταγγέλθηκε από την Ελλάδα ως "παραβίαση" της Ενδιάμεσης Συμφωνίας.

Το όνομα ανοίγει μια πολιτική διέξοδο

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι, ότι η έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας της ΠΓΔΜ θα περάσει από νέα αξιολόγηση το φθινόπωρο του 2008 και άρα, τουλάχιστον για ένα χρόνο, η ευρωατλαντική πορεία της ΠΓΔΜ θα συνεχίζεται στο ισχύον πλαίσιο, και όχι σε κάποιο αναβαθμισμένο επίπεδο. Το παρεπόμενο συμπέρασμα που προκύπτει είναι, ότι εξαιτίας των μηνυμάτων που έχουν λάβει τα Σκόπια από ΝΑΤΟ και Ε.Ε., η πίεση που ασκείται από την Ελλάδα σήμερα για το όνομα δεν "κουμπώνει" με τη συγκυρία, αφού μάλλον η ενταξιακή προοπτική (ένθεν κακείθεν) μοιάζει μπλοκαρισμένη. Ωστόσο, είναι αλήθεια, ότι αξιωματούχοι της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ πιέζουν την ΠΓΔΜ να λύσει συμβιβαστικά τη διαφορά της με την Ελλάδα, για να δημιουργηθεί μια πολιτική δυναμική που θα "αμπαλλάρει" με θετικό τρόπο την τεχνοκρατική προσέγγιση των δύο οργανισμών. Με άλλα λόγια εκτιμάται, πως αν υπάρξει λύση στο θέμα του ονόματος, το "ποτήρι" θα μπορεί να ονομαστεί "μισογεμάτο" και να δημιουργηθεί το απαραίτητο αντιστάθμισμα για τη διατήρηση της εθνικής συνοχής της ΠΓΔΜ, ακόμη και στην προοπτική ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου.

Πάντως προχθές, μετά από τον Καναδά, τη Σουαζιλάνδη και το Σουρινάμ, αναγνώρισε και η Παραγουάη τη "Δημοκρατία της Μακεδονίας"...