Ελευθερίες και ασφάλεια μπροστά στις νέες προκλήσεις
Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2004-07-12
2. Μία από τις σπουδαιότερες συνέπειες της αμερικανικής αλαζονείας των τελευταίων ετών είναι ότι τα αντανακλαστικά μας απέναντι στους άλλους φονταμενταλισμούς της εποχής μας -θρησκευτικούς, ιδεολογικούς και όχι μόνον- αμβλύνονται. «Αφού η βία είναι η μόνη γλώσσα που η υπερδύναμη καταλαβαίνει», σου λένε, «δεν βαριέσαι, ας σκοτωθούν και μερικοί αθώοι».
Ετσι, αν επαναλαμβανόταν σήμερα η 11η Σεπτεμβρίου, είμαι βέβαιος ότι στη χώρα μας η απάθεια, η ανοχή, ακόμη και η υποστήριξη που μια τέτοια μαζική δολοφονία αθώων θα απολάμβανε θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη απ’ ό,τι το 2001. Υπό τον όρο, βεβαίως, ότι δεν θα βρίσκονταν κάποιοι «παράφρονες» να χτυπήσουν την Αθήνα τον ερχόμενο Αύγουστο, διότι τότε θα άλλαζαν τα πράγματα: το καλό και το κακό θα μπερδεύονταν στο μυαλό όσων συμμερίζονται την απλοϊκή αυτή αντίληψη της Ιστορίας, ο αριθμός των οποίων στη χώρα μας αυξάνεται τελευταία δυσανάλογα πολύ.
3. Αρνούμαι να ενδώσω σε αυτή την αντίληψη, γιατί πιστεύω ότι οδηγεί νομοτελειακά στη λογική της ζούγκλας.
Στην παράνομη βία, απ’ όπου κι αν αυτή προέρχεται, θέλω να αντιτάξω τη λογική του δικαίου. Γιατί, όπως πιστεύω, αν αρχίσεις τους συμψηφισμούς στο πεδίο των δικαιωμάτων, η απόσταση από τη βαρβαρότητα εκμηδενίζεται.
4. Με αφετηρία αυτές τις σκέψεις, νομίζω ότι θα ήταν αφελές να υποστηρίξει κανείς ότι με το παρωχημένο νομικό οπλοστάσιο άλλων εποχών μπορεί να αντιμετωπιστεί η πρόκληση της σύγχρονης τρομοκρατίας.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το οπλοστάσιο αυτό αγνοούσε όχι μόνο το DNA, αλλά ακόμη και το θεσμό της προστασίας των μαρτύρων. Το ζήτημα, ως εκ τούτου, δεν είναι αν χρειάζονται ή όχι νέες ρυθμίσεις -ιδίως δικονομικές- αλλά αν οι ρυθμίσεις αυτές προσκρούουν ή όχι σε θεμελιώδεις αρχές του συνταγματικού μας πολιτισμού.
5. Σε ό,τι με αφορά, παρά τις επιφυλάξεις μου για κάποια επιμέρους, πιστεύω ότι -τουλάχιστον προς το παρόν- αυτό δεν συνέβη ούτε σε εθνικό ούτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αρκεί να υπενθυμίσει κανείς το πιο κραυγαλέο παράδειγμα: όσοι διαδήλωναν προ ετών κατά της συμφωνίας του Σένγκεν είναι ακριβώς εκείνοι που σήμερα ζητούν να μην αναστέλλεται η εφαρμογή της σε καμιά περίπτωση, ώστε να διακινούνται ελεύθερα στην Ευρώπη, ιδίως όταν διεξάγονται διασκέψεις κορυφής.
Κοντολογίς, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ του Γκουαντανάμο και του Patriot Act, η Ευρώπη δεν πρόδωσε τις φιλελεύθερες παραδόσεις της. Για να μην τις εγκαταλείψει ούτε στο μέλλον χρειάζεται η εγρήγορσή μας.