Η "κατάλληλη συγκυρία" είναι ...ποτέ
Χριστίνα Πουλίδου, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-01-06
Υπό μία έννοια, δεν θα πρεπε ποτέ να επισκεφθεί Έλληνας πρωθυπουργός την Τουρκία. Οι οπαδοί αυτής της σχολής σκέψης, κάθε φορά που κυοφορείται μια τέτοια ιδέα φωταγωγούν τους κινδύνους της επίσκεψης, προβλέπουν προβοκάτσιες, κοστολογούν την πολιτική ζημιά του πρωθυπουργού σε όρους εσωτερικής κατανάλωσης, διατρανώνουν τους ισχυρούς δεσμούς με την Κύπρο που θα δεχθούν σοβαρή πίεση και τέλος υποστηρίζουν ότι μια τέτοια επίσκεψη γίνεται όταν έχει να αποδώσει σημαντικές εξελίξεις - όπως συνέβη στην αμέσως προηγούμενη επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα. Πού ήταν... το 59, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επισκέφθηκε την Άγκυρα για να εμπεδώσει το κλίμα συνεργασίας στη συνέχεια των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου.
Η απαρίθμηση αυτών των "κινδύνων" και η υπόμνηση των πρόσφατων πεπραγμένων της Τουρκίας (οι υπερπτήσεις, οι μουφτήδες, τα επεισόδια των Γκρίζων Λύκων, είναι θέματα που βρίσκονται πάντα στο στοκ της επικαιρότητας) διαμορφώνουν ένα "πακέτο" που δύσκολα το προσπερνά ένας πρωθυπουργός. Ιδιαίτερα, όταν σ αυτό το μοτίβο συνεργάζονται άριστα διπλωμάτες και ΜΜΕ, διασύροντας την αρχική ιδέα και με Κασσάνδρειους τόνους προβλέποντας δεινά από τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία.
Με τούτα και με κείνα, η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία άργησε 49 χρόνια! Ο Κ. Καραμανλής είχε γράψει στο πρόγραμμα της προηγούμενης θητείας του την επίσκεψη στην Άγκυρα και την πέρασε στο πρόγραμμα της δεύτερης θητείας του - συγκεκριμένα στις 23-24 Ιανουαρίου 2008. Θα γίνει όμως;
Η υπουργός Εξωτερικών έχοντας δεχθεί την πίεση από την επίσκεψη Μπαμπατζάν και τη δυσφορία από την Κυπριακή κυβέρνηση, κυρίως όμως διαβιώντας στο "εκφοβιστικό" περιβάλλον που διαμορφώνουν πάντα οι διπλωμάτες σε θέματα που αφορούν την Τουρκία, φέρεται να διακατέχεται από ζωηρές επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα της επίσκεψης. Τα ΜΜΕ επίσης διαμορφώνουν μία κυρίαρχη εικόνα που συνδέει την επίσκεψη Μπαμπατζάν, την επίθεση κατά του Ανδρ. Ρομπόπουλου και τα πρόσφατα γεγονότα στα Ίμια, για να εξαχθεί αβίαστα το συμπέρασμα ότι στην Άγκυρα σχεδιάζεται ένα κλίμα εκτροπής των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Είναι έτσι;
Καταρχάς, η πολιτική αξιολόγηση της επίσκεψης Μπαμπατζάν μπορεί να γίνει μόνον αν τεθεί στο πρίσμα μιας υποθετικής επίσκεψης Μπακογιάννη στη Βόρεια Ήπειρο. Ο κ. Μπαμπατζάν λοιπόν πήγε στη Θράκη όπου υπογράμμισε ότι το θέμα της μειονότητας βρίσκεται στις προτεραιότητες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και στη συνέχεια κάλεσε τους μουσουλμάνους να υπερασπίζονται την εθνική τους ταυτότητα, να προσφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σε περίπτωση σοβαρής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, να μαθαίνουν ελληνικά, να σέβονται τους ελληνικούς νόμους, να μετέχουν ενεργά στην οικονομική και κοινωνική ζωή, ενώ τέλος επισκέφθηκε συλλόγους και πολιτευτές της μειονότητας (από ανταποκρίσεις των "Νέων" και της "Καθημερινής"). Αν λοιπόν η κ. Ντ. Μπακογιάννη επισκεπτόταν τη Βόρεια Ήπειρο, τι λιγότερο θα είχαμε την απαίτηση να πει και να κάνει; Ποιο ήταν επομένως το "προκλητικό" στοιχείο της επίσκεψης Μπαμπατζάν πάνω στο οποίο κτίζεται η αποτρεπτική επιχειρηματολογία για την επίσκεψη Καραμανλή στην Άγκυρα;
Τα πρόσφατα γεγονότα στα Ίμια εξάλλου, ξεκίνησαν την περίοδο που κατ έτος εκδηλώνεται ο "πόλεμος της τσιπούρας" ("Ελευθεροτυπία" 2/1/2008). Με άλλα λόγια, κάθε χρόνο ανεβαίνει η ίδια παράσταση - φέτος επί παραδείγματι, Έλληνες ψαράδες παριστάνοντας τους ανίδεους, βγήκαν με 14 σκάφη να ψαρέψουν στα ανοιχτά των Ιμίων και παρεμποδίστηκαν από τουρκικές ακταιωρούς. Ένθεν έσπευσαν λιμενικά να προασπίσουν τα χωρικά ύδατα, εκείθεν η ενέργεια των ψαράδων εξελήφθη ως παραβίαση των εθνικών τουρκικών υδάτων και ασκήθηκε διάβημα, προς απάντηση του οποίου υποβλήθηκε ελληνικό διάβημα - για τον ίδιο λόγο σε αντίστροφη ανάγνωση...
Τα ελληνικά ΜΜΕ πρόβαλαν το θέμα, τα τουρκικά ΜΜΕ πρόβαλαν επίσης το θέμα. Στην Τουρκία μάλιστα, ("Νέα" 2/1/08), δυνάμεις του Λιμενικού εμπόδισαν ιδιωτικό σκάφος να αποπλεύσει για τα Ίμια, όπου το πλήρωμά του σκόπευε να αναρτήσει τουρκική σημαία. Αυτά είναι τα γεγονότα, που επιβεβαιώνουν κάτι γνωστό: πως στο Αιγαίο υπάρχει πρόβλημα, παρόν και άλυτο. Ούτε "τουρκικές προβοκάτσιες" όμως μαρτυρούν τα συγκεκριμένα γεγονότα, ούτε επιτρέπουν την εκτίμηση πως η Άγκυρα καθοδηγεί και μεθοδεύει την εκτροπή των διμερών σχέσεων. Εκτός αν συμβαίνουν και άλλα γεγονότα, τα οποία δεν γνωρίζουμε και γνωρίζει η ηγεσία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών.
\Με άλλα λόγια, η επίσκεψη Καραμανλή στην Άγκυρα θα εξυπηρετήσει τις σκοπιμότητες που γέννησαν την ιδέα: την επικοινωνιακή στρατηγική της κυβέρνησης. Τα πλάνα με τα χαμόγελα και τους ασπασμούς των δύο ηγετών στον οντά του Τ. Ερντογκάν, είναι το ζητούμενο της επίσκεψης κατά το Μέγαρο Μαξίμου. Και αυτό το ζητούμενο, στη συγκεκριμένη συγκυρία, μπορεί να εξυπηρετηθεί με σχετική ασφάλεια. Κατά τα λοιπά, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα πασπαλιστούν με λίγα χαμόγελα, χωρίς να έχει μετακινηθεί ούτε βότσαλο στο βραχώδες υπόστρωμά τους. Οι επισκέψεις ηγετών εξάλλου, μόνον σε περιόδους κρίσης αποκτούν πολιτική ουσία - συνήθως και παγίως, αποτελούν κινήσεις αβροφροσύνης κι εξυπηρετούν την ανταλλαγή απόψεων. Άλλωστε, αυτοί που εισηγούνται την αναβολή της επίσκεψης Καραμανλή στην Άγκυρα επειδή "δεν έχει πολιτικό περιεχόμενο", είναι οι ίδιοι που μάχονται να μη γίνει ποτέ επίσκεψη στην Τουρκία με πολιτικό περιεχόμενο...
Η απαρίθμηση αυτών των "κινδύνων" και η υπόμνηση των πρόσφατων πεπραγμένων της Τουρκίας (οι υπερπτήσεις, οι μουφτήδες, τα επεισόδια των Γκρίζων Λύκων, είναι θέματα που βρίσκονται πάντα στο στοκ της επικαιρότητας) διαμορφώνουν ένα "πακέτο" που δύσκολα το προσπερνά ένας πρωθυπουργός. Ιδιαίτερα, όταν σ αυτό το μοτίβο συνεργάζονται άριστα διπλωμάτες και ΜΜΕ, διασύροντας την αρχική ιδέα και με Κασσάνδρειους τόνους προβλέποντας δεινά από τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία.
Με τούτα και με κείνα, η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία άργησε 49 χρόνια! Ο Κ. Καραμανλής είχε γράψει στο πρόγραμμα της προηγούμενης θητείας του την επίσκεψη στην Άγκυρα και την πέρασε στο πρόγραμμα της δεύτερης θητείας του - συγκεκριμένα στις 23-24 Ιανουαρίου 2008. Θα γίνει όμως;
Η υπουργός Εξωτερικών έχοντας δεχθεί την πίεση από την επίσκεψη Μπαμπατζάν και τη δυσφορία από την Κυπριακή κυβέρνηση, κυρίως όμως διαβιώντας στο "εκφοβιστικό" περιβάλλον που διαμορφώνουν πάντα οι διπλωμάτες σε θέματα που αφορούν την Τουρκία, φέρεται να διακατέχεται από ζωηρές επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα της επίσκεψης. Τα ΜΜΕ επίσης διαμορφώνουν μία κυρίαρχη εικόνα που συνδέει την επίσκεψη Μπαμπατζάν, την επίθεση κατά του Ανδρ. Ρομπόπουλου και τα πρόσφατα γεγονότα στα Ίμια, για να εξαχθεί αβίαστα το συμπέρασμα ότι στην Άγκυρα σχεδιάζεται ένα κλίμα εκτροπής των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Είναι έτσι;
Καταρχάς, η πολιτική αξιολόγηση της επίσκεψης Μπαμπατζάν μπορεί να γίνει μόνον αν τεθεί στο πρίσμα μιας υποθετικής επίσκεψης Μπακογιάννη στη Βόρεια Ήπειρο. Ο κ. Μπαμπατζάν λοιπόν πήγε στη Θράκη όπου υπογράμμισε ότι το θέμα της μειονότητας βρίσκεται στις προτεραιότητες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και στη συνέχεια κάλεσε τους μουσουλμάνους να υπερασπίζονται την εθνική τους ταυτότητα, να προσφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σε περίπτωση σοβαρής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, να μαθαίνουν ελληνικά, να σέβονται τους ελληνικούς νόμους, να μετέχουν ενεργά στην οικονομική και κοινωνική ζωή, ενώ τέλος επισκέφθηκε συλλόγους και πολιτευτές της μειονότητας (από ανταποκρίσεις των "Νέων" και της "Καθημερινής"). Αν λοιπόν η κ. Ντ. Μπακογιάννη επισκεπτόταν τη Βόρεια Ήπειρο, τι λιγότερο θα είχαμε την απαίτηση να πει και να κάνει; Ποιο ήταν επομένως το "προκλητικό" στοιχείο της επίσκεψης Μπαμπατζάν πάνω στο οποίο κτίζεται η αποτρεπτική επιχειρηματολογία για την επίσκεψη Καραμανλή στην Άγκυρα;
Τα πρόσφατα γεγονότα στα Ίμια εξάλλου, ξεκίνησαν την περίοδο που κατ έτος εκδηλώνεται ο "πόλεμος της τσιπούρας" ("Ελευθεροτυπία" 2/1/2008). Με άλλα λόγια, κάθε χρόνο ανεβαίνει η ίδια παράσταση - φέτος επί παραδείγματι, Έλληνες ψαράδες παριστάνοντας τους ανίδεους, βγήκαν με 14 σκάφη να ψαρέψουν στα ανοιχτά των Ιμίων και παρεμποδίστηκαν από τουρκικές ακταιωρούς. Ένθεν έσπευσαν λιμενικά να προασπίσουν τα χωρικά ύδατα, εκείθεν η ενέργεια των ψαράδων εξελήφθη ως παραβίαση των εθνικών τουρκικών υδάτων και ασκήθηκε διάβημα, προς απάντηση του οποίου υποβλήθηκε ελληνικό διάβημα - για τον ίδιο λόγο σε αντίστροφη ανάγνωση...
Τα ελληνικά ΜΜΕ πρόβαλαν το θέμα, τα τουρκικά ΜΜΕ πρόβαλαν επίσης το θέμα. Στην Τουρκία μάλιστα, ("Νέα" 2/1/08), δυνάμεις του Λιμενικού εμπόδισαν ιδιωτικό σκάφος να αποπλεύσει για τα Ίμια, όπου το πλήρωμά του σκόπευε να αναρτήσει τουρκική σημαία. Αυτά είναι τα γεγονότα, που επιβεβαιώνουν κάτι γνωστό: πως στο Αιγαίο υπάρχει πρόβλημα, παρόν και άλυτο. Ούτε "τουρκικές προβοκάτσιες" όμως μαρτυρούν τα συγκεκριμένα γεγονότα, ούτε επιτρέπουν την εκτίμηση πως η Άγκυρα καθοδηγεί και μεθοδεύει την εκτροπή των διμερών σχέσεων. Εκτός αν συμβαίνουν και άλλα γεγονότα, τα οποία δεν γνωρίζουμε και γνωρίζει η ηγεσία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών.
\Με άλλα λόγια, η επίσκεψη Καραμανλή στην Άγκυρα θα εξυπηρετήσει τις σκοπιμότητες που γέννησαν την ιδέα: την επικοινωνιακή στρατηγική της κυβέρνησης. Τα πλάνα με τα χαμόγελα και τους ασπασμούς των δύο ηγετών στον οντά του Τ. Ερντογκάν, είναι το ζητούμενο της επίσκεψης κατά το Μέγαρο Μαξίμου. Και αυτό το ζητούμενο, στη συγκεκριμένη συγκυρία, μπορεί να εξυπηρετηθεί με σχετική ασφάλεια. Κατά τα λοιπά, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα πασπαλιστούν με λίγα χαμόγελα, χωρίς να έχει μετακινηθεί ούτε βότσαλο στο βραχώδες υπόστρωμά τους. Οι επισκέψεις ηγετών εξάλλου, μόνον σε περιόδους κρίσης αποκτούν πολιτική ουσία - συνήθως και παγίως, αποτελούν κινήσεις αβροφροσύνης κι εξυπηρετούν την ανταλλαγή απόψεων. Άλλωστε, αυτοί που εισηγούνται την αναβολή της επίσκεψης Καραμανλή στην Άγκυρα επειδή "δεν έχει πολιτικό περιεχόμενο", είναι οι ίδιοι που μάχονται να μη γίνει ποτέ επίσκεψη στην Τουρκία με πολιτικό περιεχόμενο...
