Τα στοιχήματα της κρίσης - η ευκαιρία για την αριστερά

Η κυβερνητική επιχείρηση προβολής γύρω από το ορόσημο των 100 ημερών κατέρρευσε. Το έργο είναι λίγο, οι ταλαντεύσεις πολλές. Αλλά η περίοδος χάριτος για την κυβέρνηση δεν έληξε, ούτε η λαϊκή στήριξη επί του παρόντος αποσύρεται.

Η εξέλιξη είναι δικαιολογημένη. Υπάρχουν οι ταλαντεύσεις που προέρχονται από τις αντιφάσεις της πολιτικής φυσιογνωμίας του ΠΑΣΟΚ και τον πολυσυλλεκτικό του χαρακτήρα. Αυτή τη φορά καθοριστικό ρόλο έπαιξε, παίζει και θα παίζει η αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης. Η κυβέρνηση πρέπει να βρει τρόπο να συνδυάσει την αντιμετώπιση της διεθνούς οικονομικής και πολιτικής πίεσης με την τήρηση των προεκλογικών της υποσχέσεων. Και αυτό είναι δύσκολο - αν όχι αδύνατο. Οπότε ξέρουμε από τώρα που θα γείρει η πλάστιγγα...

Αλλά εκείνο που κρίνεται δεν είναι στενά το κυβερνητικό μέλλον. Είναι, πρώτον, η παραμονή της χώρας στην ομάδα των χωρών του ευρώ και, δεύτερον, το στοίχημα ότι υπάρχει άλλη πολιτική εξόδου από τη δημοσιονομική κρίση, άλλα πέραν του νεοφιλελευθερισμού.

Δεν αντιλαμβανόμαστε τι ακριβώς εννοεί ο πρωθυπουργός λέγοντας ότι η κρίση πρέπει να γίνει ευκαιρία - ευκαιρία για ποιους, για τι και πώς; Ξέρουμε όμως ότι μπορεί να γίνει ευκαιρία για τις δυνάμεις της εργασίας και της δημιουργίας, όπως και για τις δυνάμεις της κερδοσκοπίας, της παρασιτικής δράσης, της ιδιοποίησης του δημοσίου χρήματος.

Το μεγάλο δίλημμα που θέτει η αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης είναι αν θα πληρώσουν επιτέλους τα στρώματα που αποφεύγουν να συμβάλουν στο δημόσιο ταμείο ή αν θα πληρώσουν και πάλι -αποκλειστικά ή κυρίως- οι εργαζόμενοι, μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι, και οι συνταξιούχοι. Και όλοι αυτοί θα πληρώσουν πολλά, πάρα πολλά αν συνεχίσει ο δημόσιος δανεισμός με τα σημερινά (και γιατί όχι και μεγαλύτερα) επιτόκια ή αν γυρίσουν τα πράγματα και βγει η Ελλάδα από το ευρώ.

Για άλλη μια φορά το δίκιο και το πραγματικό συμφέρον του κράτους ταυτίζεται με το συμφέρον των ανθρώπων που δουλεύουν, που παράγουν, που προσφέρουν, που δημιουργούν, που συνεισφέρουν στα έξοδα του κράτους. Και όχι με τα στρώματα που διαχειρίζονται τον κόπο, τα χρήματα των πολλών. Με αυτή την έννοια η κρίση είναι ευκαιρία: να ληφθούν μέτρα ανακατανομής των φορολογικών εσόδων, μέτρα ανακατανομής των δαπανών υπέρ των δημοσίων αγαθών.

Δυστυχώς, την ευκαιρία δεν μπορούν να την αξιοποιήσουν οι δυνάμεις της αριστεράς όσο είναι εγκλωβισμένες σε αριστερίστικες θέσεις κατά της κοινωνικής συναίνεσης, λες και επιδιώκουν την κοινωνική ρήξη... Απάντηση στα σημερινά προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας δεν μπορεί να δοθεί όταν κατασκευάζουμε στα λόγια και στα χαρτιά μια εικονική πραγματικότητα που να ταιριάζει σε προκάτ σχήματα σκέψης. Οι δυνάμεις της αριστεράς οφείλουν να στοχεύουν -έτσι δηλώνουν και έτσι πιστεύει ο πολύς κόσμος- στην αποκάλυψη της πραγματικότητας, στην αναγνώριση των πραγματικών τάσεων, προβλημάτων και κοινωνικών συγκρούσεων. Και όχι στη σύγχυση, την αποκοπή από τα πραγματικά προβλήματα και διλήμματα.

Για παράδειγμα ποια ανάλυση, ποιες εμπειρίες μπορούν να στηρίξουν την ακόλουθη διατύπωση με την οποία αρχίζει η ανακοίνωση της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ για τις 100 ημέρες της κυβέρνησης: “Οι 100 πρώτες ημέρες της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους την ολομέτωπη επίθεση στις κατακτήσεις και τα δικαιώματα των εργαζομένων, της νεολαίας, της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.”

Μπορεί να υπάρχουν δυσοίωνες προβλέψεις, εκτιμήσεις για το μέλλον. Αλλά υπάρχουν εμπειρίες αυτών των μηνών, αναλύσεις που να στηρίζουν τέτοια θέση; Από ποιο συρτάρι βγήκε αυτό το κείμενο; Ποιόν μπορεί να πείσει; Και μάλιστα έτσι θα πεισθούμε να είμαστε κατά της “κοινωνικής συναίνεσης”, της πολιτικής που αναζητά θετικούς συμβιβασμούς; Αν αυτοί οι πρώτοι μήνες της κυβέρνησης Παπανδρέου ήταν “ολομέτωπη επίθεση”, τι ήταν η διακυβέρνηση Καραμανλή; Και τι είναι το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια; Και αυτό “επίθεση” στον λαό...

Με τέτοιες κεντρικές θέσεις οι αριστερές δυνάμεις παραλύουν. Ξοδεύονται να αντιληφθούν γιατί αυτή η άτιμη πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη και σύνθετη. Η αλλαγή της κοινωνίας απαιτεί συγκλίσεις, συμμαχίες, συνεργασίες. Ο φόβος των συγκλίσεων οδηγεί στην αποκοπή από την πραγματικότητα.