Ο βασιλιάς «Τσε» απέθανε για ζει;
Διονύσης Γουσέτης, CITY UNCOVERED, Δημοσιευμένο: 2010-01-12
Με την επικράτηση της επανάστασης στην Κούβα, επικράτησε και η σταλινική αντίληψη ότι η ομοφυλοφιλία είναι παραπροϊόν του παρακμάζοντος καπιταλισμού. Ο διευθυντής του τομέα εκπαίδευσης των Επαναστατικών Ενόπλων Δυνάμεων της Κούβας, όπως μας πληροφορεί ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος, παρουσιάζει την άνοιξη του 1960 στον Φιντέλ Κάστρο το «Γενικό Σχέδιο Φυλακών». O ίδιος διευθυντής διατάζει τη σύλληψη και φυλάκιση των “acusados ser afeminados y vagos”, των ομοφυλόφιλων, δηλαδή, γνωστών καλλιτεχνών, συγγραφέων κ.λπ., αλλά και αγνώστων, ακόμη και αυτών που αγωνίστηκαν στο πλευρό της Επανάστασης. O γκέι Κουβανός συγγραφέας Ρεϊνάλντο Αρένας αναφέρει σχετικά με τα πρώτα χρόνια της κουβανικής Επανάστασης: «Το στρίμωγμα άρχισε στα σοβαρά. Η φρίκη και η ασχήμια μέρα με τη μέρα αυξανόταν. Αλλά η καταπίεση λειτούργησε σαν ερέθισμα και το σεξ έγινε τρόπος αντίστασης, όπλο ενάντια στο καθεστώς». «Περιττό να σας πω, ότι η Επανάσταση δεν έγινε για όλους…», προσέθεσε λίγο πριν τον συλλάβουν. Ο Αρένας κατέφυγε στις ΗΠΑ, αφού υποχρεώθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς να απαρνηθεί δημόσια όλα τα γραφτά του. Πέθανε από AIDS στη Ν. Υόρκη.
Στις 23 Φεβρουαρίου 1961, ο παραπάνω διευθυντής αναλαμβάνει καθήκοντα υπουργού Βιομηχανίας. O Φιντέλ συμφωνεί με την πρότασή του για το άνοιγμα τριών ακόμη στρατοπέδων συγκέντρωσης. Σε ένα από αυτά, το Nueva Vida, στο Palos, θα συγκεντρώσουν 500 ανήλικους, έως και μωρά, παιδιά των αντιφρονούντων που είχαν ήδη εκτελεστεί. Επιζήσαντες μαρτυρούν για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στα στρατόπεδα, για τα κελιά παραδειγματισμού, γνωστά ως “tostadoras”, τα “gavetas”, κελιά παραδειγματισμού φάρδους 1 μέτρου και ύψους 1,80, ή τα 5 επί 5, όπου σε 22 αιώρες στοιβάζονται 44 κρατούμενοι.
Είναι ο ίδιος που θα επεξεργαστεί μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια τον Κανονισμό των Φυλακών και θα καθορίσει επακριβώς τη λίστα βασανιστηρίων. Αυτός και μόνο θα υπογράφει τις χωρίς δίκη θανατικές εκτελέσεις... έως το 1962, οπότε οι ευθύνες περνούν σε χέρια άλλων, των οποίων ηγείται ο Pαούλ Kάστρο, αδελφός του Φιντέλ και σημερινός πρόεδρος της Κούβας.
Ποιος είναι αυτός ο περιβόητος διευθυντής και αργότερα υπουργός βιομηχανίας; Είναι ο κομαντάντε Eρνέστο (Tσε) Γκεβάρα. Ο άνθρωπος-θρύλος, που το πορτραίτο του φιγουράρει σε σπίτια, μπλουζάκια, αναπτήρες και άλλα αντικείμενα που πουλιούνται στους τουρίστες και που λατρεύεται από πολλούς ως κοσμικός «άγιος». Αργότερα, το 1965, όταν ο Τσε πολεμούσε στο Κονγκό, ο συγγραφέας Άλεν Γκίνσμπεργκ επισκέπτεται την Kούβα και βρήκε 45.000 έγκλειστους ομοφυλόφιλους.
Την αντιστροφή αυτής της φρικτής κατάστασης, η μοίρα θέλησε να την ξεκινήσει η γυναίκα του Ραούλ Κάστρο Βίλμα Εσπίν (1930-2007), ιδρύτρια της Ομοσπονδίας Γυναικών της Κούβας και διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στην Αβάνα και να τη συνεχίσει η κόρη του Μαριέλα Κάστρο Εσπίν. Η 47χρονη Μαριέλα διεξάγει αγώνα εναντίον της ομοφοβίας και υπέρ της αναγνώρισης όλων των σεξουαλικών μειονοτήτων. Ο αγώνας αυτός προσκρούει όχι μόνο στις κομμουνιστικές ιδεοληψίες του καθεστώτος, αλλά και στις αγκυλώσεις της κουβανέζικης κοινωνίας. Γι’ αυτό η Μαριέλα προχωράει με προσεκτικά βήματα. Έχει προτείνει την τροποποίηση του Οικογενειακού Κώδικα «προκειμένου να εγγυηθούμε τον σεβασμό προς τον ελεύθερο σεξουαλικό προσανατολισμό και τους ομοφυλόφιλους, τους αμφιφυλόφιλους, τους τρανσέξουαλ και τους τραβεστί». Όμως δεν επιμένει υπέρ της νομιμοποίησης του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων «για να μη σοκάρω τους θρησκευόμενους. Προτείνουμε μια συναινετική ένωση που θα εγγυάται τα ίδια δικαιώματα σε όλους. Δεν θέλω να έρθω σε αντίθεση με την Καθολική Εκκλησία, έχω πολύ καλούς φίλους στον θρησκευτικό κόσμο και πιστεύω ότι μπορούμε να βρούμε κοινά σημεία», δηλώνει με γλώσσα διπλωματική.
Η πρώτη εγχείρηση αλλαγής φύλου πραγματοποιήθηκε στην Κούβα το 1988, διαβάζουμε σε ρεπορτάζ του ΒΗΜΑτος (27/9/2009). Αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις, που διακόπηκαν για περισσότερα από 20 χρόνια λόγω της αντίθεσης διαφόρων τμημάτων της κοινωνίας μεταξύ των οποίων οι Εκκλησίες, αναμένεται να αρχίσουν ξανά να πραγματοποιούνται σύντομα υπό τον έλεγχο της Επιτροπής για την Ολοκληρωμένη Φροντίδα των Τρανσέξουαλ στην οποία προεδρεύει η Μαριέλα Κάστρο.
Το φάντασμα λοιπόν του ομοφοβικού Τσε απέθανε για ζει; «Αν ζούσε σήμερα ο Τσε, θα στήριζε τον αγώνα μας», απαντάει η Μαριέλα στον δημοσιογράφο και gay ακτιβιστή Βίκτορ Ούγκο Ρόμπλες, τον άνθρωπο που έφτιαξε το ντοκυμαντέρ «El Che de los Gays». Είναι φανερά διπλωματική και αυτή η απάντηση. Η Μαριέλα χρειάζεται να τα έχει καλά με το καθεστώς και τον πρόεδρο πατέρα της, ο οποίος αρνείται να της μιλήσει για τις προθέσεις του, διότι «ξέρει πως δίνω συνεντεύξεις». Εγώ όμως φοβάμαι ότι τα κόκαλα του Τσε θα τρίζουν. Άνθρωπος που δίνει τη ζωή του για τις πεποιθήσεις του, δεν αλλάζει εύκολα πεποιθήσεις.
Υ.Γ. Για το προηγούμενο σημείωμά μου, το «Βαλκανιζατέρ» υπήρξαν αντιρρήσεις. Όχι με το περιεχόμενό του, αλλά με τα… ονόματα χωρών. Άλλου δεν του άρεσε που έγραψα «Βοσνία», αντί «Βοσνία-Ερζεγοβίνηη». Άλλου δεν του άρεσε που αποκάλεσα τους βόρειους γείτονες με το συνταγματικό τους όνομα. Άλλος είχε αντίρρηση που ονόμασα το Κόσοβο «νέα χώρα». Δεν είναι χώρα, λέει.
Η ευθιξία και η φαγωμάρα για τα ονόματα χωρών είναι τόσο βαλκανικό σύμπτωμα, όσο και η ομοφοβία. Από τη μεριά μου δηλώνω ευθαρσώς ότι δεν είχα πρόθεση να θίξω κανέναν ούτε να θέσω θέματα άλλα από τα ομοφοβικά αναφερόμενα. Ζητώ λοιπόν την κατανόηση των θιγέντων. Αρκεί η ευθιξία και η φαγωμάρα για τα ονόματα να μην κρύβουν έλλειψη ανοχής προς το διαφορετικό.
Στις 23 Φεβρουαρίου 1961, ο παραπάνω διευθυντής αναλαμβάνει καθήκοντα υπουργού Βιομηχανίας. O Φιντέλ συμφωνεί με την πρότασή του για το άνοιγμα τριών ακόμη στρατοπέδων συγκέντρωσης. Σε ένα από αυτά, το Nueva Vida, στο Palos, θα συγκεντρώσουν 500 ανήλικους, έως και μωρά, παιδιά των αντιφρονούντων που είχαν ήδη εκτελεστεί. Επιζήσαντες μαρτυρούν για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στα στρατόπεδα, για τα κελιά παραδειγματισμού, γνωστά ως “tostadoras”, τα “gavetas”, κελιά παραδειγματισμού φάρδους 1 μέτρου και ύψους 1,80, ή τα 5 επί 5, όπου σε 22 αιώρες στοιβάζονται 44 κρατούμενοι.
Είναι ο ίδιος που θα επεξεργαστεί μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια τον Κανονισμό των Φυλακών και θα καθορίσει επακριβώς τη λίστα βασανιστηρίων. Αυτός και μόνο θα υπογράφει τις χωρίς δίκη θανατικές εκτελέσεις... έως το 1962, οπότε οι ευθύνες περνούν σε χέρια άλλων, των οποίων ηγείται ο Pαούλ Kάστρο, αδελφός του Φιντέλ και σημερινός πρόεδρος της Κούβας.
Ποιος είναι αυτός ο περιβόητος διευθυντής και αργότερα υπουργός βιομηχανίας; Είναι ο κομαντάντε Eρνέστο (Tσε) Γκεβάρα. Ο άνθρωπος-θρύλος, που το πορτραίτο του φιγουράρει σε σπίτια, μπλουζάκια, αναπτήρες και άλλα αντικείμενα που πουλιούνται στους τουρίστες και που λατρεύεται από πολλούς ως κοσμικός «άγιος». Αργότερα, το 1965, όταν ο Τσε πολεμούσε στο Κονγκό, ο συγγραφέας Άλεν Γκίνσμπεργκ επισκέπτεται την Kούβα και βρήκε 45.000 έγκλειστους ομοφυλόφιλους.
Την αντιστροφή αυτής της φρικτής κατάστασης, η μοίρα θέλησε να την ξεκινήσει η γυναίκα του Ραούλ Κάστρο Βίλμα Εσπίν (1930-2007), ιδρύτρια της Ομοσπονδίας Γυναικών της Κούβας και διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στην Αβάνα και να τη συνεχίσει η κόρη του Μαριέλα Κάστρο Εσπίν. Η 47χρονη Μαριέλα διεξάγει αγώνα εναντίον της ομοφοβίας και υπέρ της αναγνώρισης όλων των σεξουαλικών μειονοτήτων. Ο αγώνας αυτός προσκρούει όχι μόνο στις κομμουνιστικές ιδεοληψίες του καθεστώτος, αλλά και στις αγκυλώσεις της κουβανέζικης κοινωνίας. Γι’ αυτό η Μαριέλα προχωράει με προσεκτικά βήματα. Έχει προτείνει την τροποποίηση του Οικογενειακού Κώδικα «προκειμένου να εγγυηθούμε τον σεβασμό προς τον ελεύθερο σεξουαλικό προσανατολισμό και τους ομοφυλόφιλους, τους αμφιφυλόφιλους, τους τρανσέξουαλ και τους τραβεστί». Όμως δεν επιμένει υπέρ της νομιμοποίησης του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων «για να μη σοκάρω τους θρησκευόμενους. Προτείνουμε μια συναινετική ένωση που θα εγγυάται τα ίδια δικαιώματα σε όλους. Δεν θέλω να έρθω σε αντίθεση με την Καθολική Εκκλησία, έχω πολύ καλούς φίλους στον θρησκευτικό κόσμο και πιστεύω ότι μπορούμε να βρούμε κοινά σημεία», δηλώνει με γλώσσα διπλωματική.
Η πρώτη εγχείρηση αλλαγής φύλου πραγματοποιήθηκε στην Κούβα το 1988, διαβάζουμε σε ρεπορτάζ του ΒΗΜΑτος (27/9/2009). Αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις, που διακόπηκαν για περισσότερα από 20 χρόνια λόγω της αντίθεσης διαφόρων τμημάτων της κοινωνίας μεταξύ των οποίων οι Εκκλησίες, αναμένεται να αρχίσουν ξανά να πραγματοποιούνται σύντομα υπό τον έλεγχο της Επιτροπής για την Ολοκληρωμένη Φροντίδα των Τρανσέξουαλ στην οποία προεδρεύει η Μαριέλα Κάστρο.
Το φάντασμα λοιπόν του ομοφοβικού Τσε απέθανε για ζει; «Αν ζούσε σήμερα ο Τσε, θα στήριζε τον αγώνα μας», απαντάει η Μαριέλα στον δημοσιογράφο και gay ακτιβιστή Βίκτορ Ούγκο Ρόμπλες, τον άνθρωπο που έφτιαξε το ντοκυμαντέρ «El Che de los Gays». Είναι φανερά διπλωματική και αυτή η απάντηση. Η Μαριέλα χρειάζεται να τα έχει καλά με το καθεστώς και τον πρόεδρο πατέρα της, ο οποίος αρνείται να της μιλήσει για τις προθέσεις του, διότι «ξέρει πως δίνω συνεντεύξεις». Εγώ όμως φοβάμαι ότι τα κόκαλα του Τσε θα τρίζουν. Άνθρωπος που δίνει τη ζωή του για τις πεποιθήσεις του, δεν αλλάζει εύκολα πεποιθήσεις.
Υ.Γ. Για το προηγούμενο σημείωμά μου, το «Βαλκανιζατέρ» υπήρξαν αντιρρήσεις. Όχι με το περιεχόμενό του, αλλά με τα… ονόματα χωρών. Άλλου δεν του άρεσε που έγραψα «Βοσνία», αντί «Βοσνία-Ερζεγοβίνηη». Άλλου δεν του άρεσε που αποκάλεσα τους βόρειους γείτονες με το συνταγματικό τους όνομα. Άλλος είχε αντίρρηση που ονόμασα το Κόσοβο «νέα χώρα». Δεν είναι χώρα, λέει.
Η ευθιξία και η φαγωμάρα για τα ονόματα χωρών είναι τόσο βαλκανικό σύμπτωμα, όσο και η ομοφοβία. Από τη μεριά μου δηλώνω ευθαρσώς ότι δεν είχα πρόθεση να θίξω κανέναν ούτε να θέσω θέματα άλλα από τα ομοφοβικά αναφερόμενα. Ζητώ λοιπόν την κατανόηση των θιγέντων. Αρκεί η ευθιξία και η φαγωμάρα για τα ονόματα να μην κρύβουν έλλειψη ανοχής προς το διαφορετικό.