Λ. Κύρκος: Θα ήθελα να ήμουν πιο τολμηρός...

Συνηθίζουμε να λέμε όταν πεθαίνει κάποιος διακεκριμένος άνθρωπος ότι είναι αναντικατάστατος. Εκφράζουμε έτσι τη λύπη μας και υπογραμμίζουμε το κενό που άφησε η απώλειά του. Ύστερα γυρίζουμε σελίδα και καλύπτουμε όπως-όπως το κενό. Όμως για τους ανθρώπους σαν τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εδώ ο χρόνος που μεσολαβεί μεγεθύνει την απώλεια και δίνει καινούργιες διαστάσεις στο κενό. Γιατί ο Μιχάλης υπήρξε πράγματι αναντικατάστατος. Ήρθε ως ανανεωτής και άνοιξε νέα κεφάλαια στην ατζέντα μιας ιστορικής παράταξης που έδειχνε ήδη σημάδια κόπωσης: της αριστεράς.

Ο Μιχάλης ήταν ένας στρατευμένος αριστερός. Όχι εφησυχασμένος. Όχι ταλμουδιστής. Αδιάκοπα ανήσυχος και ερευνητικός. Και παρακινούσε και τους γύρω του να είναι το ίδιο. Περιφρονούσε κάθε στατικότητα στη σκέψη και στη δράση και κυνηγούσε με πάθος κάθε καινούργιο. Εισηγούνταν διαρκώς καινούργιους τρόπους στην επικοινωνία και έβλεπε γοητευμένος τους νέους δρόμους που άνοιγαν οι καινούργιες τεχνολογίες και πίεζε διαρκώς να τις κατακτήσουμε και να ανακαινίσουμε με αυτές το οπλοστάσιο της επαφής μας με τον ευρύτερο χώρο που κινούμασταν. Ο Μιχάλης ήταν από τους πρώτους που διέβλεψαν ότι δημιουργούνταν ένα νέο πεδίο σύγκρουσης του καπιταλισμού με την ανθρώπινη κοινωνία, σύγκρουσης παγκοσμίων διαστάσεων όπου έμπαιναν προβλήματα όχι μόνο ταξικής εκμετάλλευσης αλλά κυριολεκτικά επιβίωσης. Ο Μιχάλης πότισε τη γραμμή της αριστεράς με την περιβαλλοντική και οικολογική διάσταση και την έφερε στις πρώτες γραμμές του αγώνα και της καθημερινής πάλης όχι μόνο για το μεροκάματο, αλλά και για την ποιότητα της ζωής, για την περιφρούρηση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Ο Μιχάλης επέμενε για τον εκσυγχρονισμό και την ανανέωση παλαιών και νεότερων κινημάτων, του εργατικού, του γυναικείου, της νεολαίας, του αθλητισμού, της παιδείας. Σε όλα αυτά τα μέτωπα ο Μιχάλης ήταν μπροστάρης. Ιδιαίτερα προφητικός ήταν στον ρόλο του εναντίον της “νέας μεγάλης ιδέας”, των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, που ανέλυσε έγκαιρα εις ώτα μη ακουόντων τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχαν για την οικονομία μας, πράγμα που το ζούμε έντονα σήμερα. Ο Μιχάλης ήταν ένα υπόδειγμα σύχρονου αριστερού ηγέτη. Ένα φρέσκο, πλούσιο μυαλό, ένας άνθρωπος της φωτισμένης δράσης, ένας ακομπλεξάριστος συλλογικός άνθρωπος, ένας αδιάλλακτος δημοκράτης. Ένας εμπνευσμένος ρήτορας που πάντα αναζητούσε την πρωτοτυπία για να κάνει τον λόγο του κρουστικό, όπως έλεγε, δηλαδή όχι κοιμήσικο.

Με τον Μιχάλη βρισκόμασταν σε μια απόσταση, που την δημιουργήσαμε και οι δύο. Εγώ ήμουν γέννημα της κλασικής κομμουνιστικής παράδοσης, εκείνος ήταν πιο ελεύθερος απέναντί της. Αυτό εξηγούσε και ορισμένες από τις επιλογές σε κρίσιμες ώρες. Εάν πήγαινα τον χρόνο πίσω, θα ήθελα να ήμουν σε αυτό, όπως και σε κάποια άλλα, πιο τολμηρός.