Το Βέλγιο, μικρογραφία της Ευρωπαϊκής Ενωσης
Economist, Δημοσιευμένο: 2010-06-15
Την τελευταία φορά που έγιναν εκλογές στο Βέλγιο, χρειάστηκαν 282 ημέρες για να σχηματισθεί κυβέρνηση συνασπισμού. Ο σχηματισμός του νέου κυβερνώντος συνασπισμού, μετά τις εκλογές της 13ης Ιουνίου, ίσως είναι πολύ δυσκολότερος.
Νικητής στην ολλανδόφωνη Φλάνδρα, στον Βορρά, είναι ο Μπαρτ ντε Βέφερ, λαϊκιστής που χαρακτηρίζει τους γαλλόφωνους της Βαλλονίας, στον Νότο, ως «εξαρτημένους» από τα εμβάσματα των εύπορων Φλαμανδών. Επιζητεί διχοτόμηση του φορολογικού συστήματος, του κράτους πρόνοιας και του συνόλου των δημοσίων δαπανών, ενώ θεωρεί «φυσική εξέλιξη» την ανεξαρτητοποίηση της Φλάνδρας. Στους γαλλόφωνους -το 40% του βελγικού πληθυσμού- νικητής αναδείχθηκε ο Ελιο ντι Ρούπο, σοσιαλιστής με έμβλημα την «αλληλεγγύη» στο Βέλγιο (δηλαδή, τη συνέχιση των εμβασμάτων από τους Φλαμανδούς). Παρότι το δημόσιο χρέος του Βελγίου ανέρχεται στο 99% του ΑΕΠ, υπόσχεται αυξήσεις δαπανών για υγεία και συντάξεις πάνω από τον πληθωρισμό και διατίμηση σε 200 βασικά είδη διατροφής. Αυτοί οι δύο θα πρέπει, λοιπόν, να συνεργασθούν...
Επί σειρά ετών, το ομοσπονδιακό Βέλγιο θεωρούσε πως θα γινόταν πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με τους Βέλγους να εναποθέτουν τις ελπίδες τους στο όραμα, που υποσχόταν να μετατρέψει το προβληματικό βασίλειο σε Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης (με πρωτεύουσα τις Βρυξέλλες). Ομως, η Ευρώπη ακολούθησε άλλο δρόμο. Τα έθνη-κράτη αποδείχθηκαν σκληροί αντίπαλοι.
Αντιθέτως, οι εκλογές ανέδειξαν το Βέλγιο ως ένα άλλου είδους πρότυπο για την Ευρώπη: μια ένωση όπου το χάσμα Βορρά-Νότου υπονομεύει την οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση. Ο κ. ντε Βέφερ όχι μόνο αντιδρά στα εμβάσματα από τη Φλάνδρα, αλλά κατηγορεί και τους φοροεισπράκτορες του νότου για έλλειψη ζήλου. Εκπρόσωπος του κόμματός του κάνει μάλιστα λόγο για κερδοσκοπία, μαγείρεμα στοιχείων και «γαλλόφωνες καταχρήσεις» στα νοσοκομεία του νότου.
Οι διαμαρτυρίες δεν αφορούν τίποτα άλλο από μια σύγκρουση πολιτισμών Βορρά-Νότου, την ίδια που προκάλεσε τα γερμανικά πρωτοσέλιδα να αναρωτηθούν γιατί οι Γερμανοί πρέπει να πληρώνουν τη συνταξιοδότηση των Ελλήνων στα 55 χρόνια. Η σύγκρουση αυτή έχει επιπτώσεις για την Ε.Ε. Η Ευρώπη έχει διχασθεί ανάμεσα σε έναν γερμανικό συνασπισμό αποφασισμένο να σώσει το ευρώ με δημοσιονομική πειθαρχία και έναν νότιο, με τη Γαλλία στην πρωτοκαθεδρία, που επιδιώκει να επιβιώσει σήμερα με μέτρα όπως ο φθηνότερος δανεισμός μέσω ευρωομολόγων και εμβάσματα από τους πλούσιους στους φτωχούς σε μια «δημοσιονομική ένωση». Ομως, αν το Βέλγιο, μια και μόνη χώρα 10 εκατομμυρίων κατοίκων με ένα και μόνο υπουργείο Οικονομικών, αγωνίζεται σκληρά να διατηρήσει την ένωσή του, τι ελπίδες έχει η Ευρώπη να δημιουργήσει μια ένωση; Οι νότιοι υπέρμαχοι της «αλληλεγγύης» κατηγορούν τους βόρειους για εγωισμό. Αυτό είναι απλουστευτικό: η μάχη δεν αφορά μόνο τα χρήματα. Το Βέλγιο προσφέρει στην Ευρώπη ένα επιπλέον μάθημα: για να συναινέσουν οι ψηφοφόροι στις μεταβιβάσεις πλούτου, θα πρέπει πρώτα να νιώσουν ότι οι αποδέκτες είναι δημοκρατικά υπόλογοι σε αυτούς.
Νικητής στην ολλανδόφωνη Φλάνδρα, στον Βορρά, είναι ο Μπαρτ ντε Βέφερ, λαϊκιστής που χαρακτηρίζει τους γαλλόφωνους της Βαλλονίας, στον Νότο, ως «εξαρτημένους» από τα εμβάσματα των εύπορων Φλαμανδών. Επιζητεί διχοτόμηση του φορολογικού συστήματος, του κράτους πρόνοιας και του συνόλου των δημοσίων δαπανών, ενώ θεωρεί «φυσική εξέλιξη» την ανεξαρτητοποίηση της Φλάνδρας. Στους γαλλόφωνους -το 40% του βελγικού πληθυσμού- νικητής αναδείχθηκε ο Ελιο ντι Ρούπο, σοσιαλιστής με έμβλημα την «αλληλεγγύη» στο Βέλγιο (δηλαδή, τη συνέχιση των εμβασμάτων από τους Φλαμανδούς). Παρότι το δημόσιο χρέος του Βελγίου ανέρχεται στο 99% του ΑΕΠ, υπόσχεται αυξήσεις δαπανών για υγεία και συντάξεις πάνω από τον πληθωρισμό και διατίμηση σε 200 βασικά είδη διατροφής. Αυτοί οι δύο θα πρέπει, λοιπόν, να συνεργασθούν...
Επί σειρά ετών, το ομοσπονδιακό Βέλγιο θεωρούσε πως θα γινόταν πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με τους Βέλγους να εναποθέτουν τις ελπίδες τους στο όραμα, που υποσχόταν να μετατρέψει το προβληματικό βασίλειο σε Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης (με πρωτεύουσα τις Βρυξέλλες). Ομως, η Ευρώπη ακολούθησε άλλο δρόμο. Τα έθνη-κράτη αποδείχθηκαν σκληροί αντίπαλοι.
Αντιθέτως, οι εκλογές ανέδειξαν το Βέλγιο ως ένα άλλου είδους πρότυπο για την Ευρώπη: μια ένωση όπου το χάσμα Βορρά-Νότου υπονομεύει την οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση. Ο κ. ντε Βέφερ όχι μόνο αντιδρά στα εμβάσματα από τη Φλάνδρα, αλλά κατηγορεί και τους φοροεισπράκτορες του νότου για έλλειψη ζήλου. Εκπρόσωπος του κόμματός του κάνει μάλιστα λόγο για κερδοσκοπία, μαγείρεμα στοιχείων και «γαλλόφωνες καταχρήσεις» στα νοσοκομεία του νότου.
Οι διαμαρτυρίες δεν αφορούν τίποτα άλλο από μια σύγκρουση πολιτισμών Βορρά-Νότου, την ίδια που προκάλεσε τα γερμανικά πρωτοσέλιδα να αναρωτηθούν γιατί οι Γερμανοί πρέπει να πληρώνουν τη συνταξιοδότηση των Ελλήνων στα 55 χρόνια. Η σύγκρουση αυτή έχει επιπτώσεις για την Ε.Ε. Η Ευρώπη έχει διχασθεί ανάμεσα σε έναν γερμανικό συνασπισμό αποφασισμένο να σώσει το ευρώ με δημοσιονομική πειθαρχία και έναν νότιο, με τη Γαλλία στην πρωτοκαθεδρία, που επιδιώκει να επιβιώσει σήμερα με μέτρα όπως ο φθηνότερος δανεισμός μέσω ευρωομολόγων και εμβάσματα από τους πλούσιους στους φτωχούς σε μια «δημοσιονομική ένωση». Ομως, αν το Βέλγιο, μια και μόνη χώρα 10 εκατομμυρίων κατοίκων με ένα και μόνο υπουργείο Οικονομικών, αγωνίζεται σκληρά να διατηρήσει την ένωσή του, τι ελπίδες έχει η Ευρώπη να δημιουργήσει μια ένωση; Οι νότιοι υπέρμαχοι της «αλληλεγγύης» κατηγορούν τους βόρειους για εγωισμό. Αυτό είναι απλουστευτικό: η μάχη δεν αφορά μόνο τα χρήματα. Το Βέλγιο προσφέρει στην Ευρώπη ένα επιπλέον μάθημα: για να συναινέσουν οι ψηφοφόροι στις μεταβιβάσεις πλούτου, θα πρέπει πρώτα να νιώσουν ότι οι αποδέκτες είναι δημοκρατικά υπόλογοι σε αυτούς.
