Συνηγορία για τον Δήμο : Η πρόταση υποψηφιότητας του Γ. Καμίνη

Τις μέρες αυτές, και με αφορμή την πρόταση της Δημοκρατικής Αριστεράς για την υποψηφιότητα του Γ. Καμίνη στο δήμο της Αθήνας, εμφανίστηκαν στο προσκήνιο της δημόσιας συζήτησης δύο βασικές δέσμες κριτικών, που προσπαθούν να υπονομεύσουν ή και να ακυρώσουν τη δυναμική ενός τέτοιου εγχειρήματος. Η μία προέρχεται από μερίδα του φιλοκυβερνητικού τύπου και στηρίζεται στη γνώριμη λογική των ενστάσεων για την «αναγνωρισιμότητα» του υποψηφίου. Η άλλη προέρχεται από μια ομάδα στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, που επανέφερε το μονότονο σενάριο της συνεργασιολογίας της Δημοκρατικής Αριστεράς με το ΠΑΣΟΚ, στο όνομα της κεντροαριστερής «συμμαχίας των προθύμων» υπέρ του Μνημονίου. Και οι δύο κριτικές δεν αδικούν μόνο τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία αλλά αποτελούν ενδείξεις της παθογένειας και της κρίσης, η οποία διαπερνά σε μεγάλο βαθμό τα προοδευτικά κόμματα, εις βάρος ενός αρκετά ταλαιπωρημένου θεσμού: την τοπική αυτοδιοίκηση.

Το μεν «βαθύ ΠΑΣΟΚ» προσπαθεί να εφαρμόσει έναν εργαλειακό «Καλλικράτη», χωρίς ταυτόχρονη ανανέωση του πολιτικών χαρακτηριστικών του θεσμού, σε πρόσωπα και νοοτροπίες. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε τη λύση του «δημοψηφίσματος για το Μνημόνιο», οδηγώντας στα άκρα τη λογική ενός χυδαίου οικονομισμού σε αποκλειστικό κριτήριο για την αυτοδιοίκηση. Και οι δύο μαζί, σε μια ευκαιριακή επίθεση για τις επιλογές της Δημοκρατικής Αριστεράς στο δήμο της Αθήνας επέκριναν την υποψηφιότητα (και, ευτυχώς, όχι ακόμη τον υποψήφιο) είτε διαδίδοντας φήμες για «επιλογή ήττας» (ΠΑΣΟΚ) είτε για «στήριξη πολιτικής του Μνημονίου» (ΣΥΡΙΖΑ). Η κατάληξη, για την ώρα, είναι γνωστή : ο «ενοχλητικός γρίφος» της πρότασης της Δημοκρατικής Αριστεράς θα λυθεί με βάση τα αποτελέσματα των εσωτερικών δημοσκοπήσεων του ΠΑΣΟΚ, τα οποία θα εκτιμηθούν από τη «στενή κυβέρνηση» του Μαξίμου. Με άλλα λόγια, η απόφαση ανήκει στον πρωθυπουργό και τους συνεργάτες του, που θα πρέπει να συνυπολογίσουν τις εσωκομματικές ισορροπίες, καθώς και τα χρεωστικά της ενδεχόμενης νίκης ή ήττας. Όσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ, τα πράγματα θα είναι πιο απλά και πιο εύκολα. Φαντάζομαι πως μετά τον Τσακνή, όλο και κάποιος θα βρεθεί που να έχει γυρίσει, ή έστω, θα θέλει να γυρίσει «τις πλάτες του στο μέλλον».

Εντωμεταξύ, κάπου ανάμεσα στις «μετρίως μέτριες και πάντα μετρημένες» επιλογές που θα επιβάλουν τα «πολλά ΠΑΣΟΚ» και στις αντι-μνημονιακές κορώνες που θα τραγουδήσουν τα απείρως περισσότερα γκρουπούσκουλα του ΣΥΡΙΖΑ, θα έχει πιθανώς χαθεί το μεγαλύτερο, ίσως, στοίχημα μιας μεγάλης δημοκρατικής συμμαχίας για το δήμο της Αθήνας : η ανάδειξη μιας νέας σχέσης ανάμεσα στον θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης και της «κοινωνίας των πολιτών». Κι αυτό δε θα γίνει επειδή το όρισε η τρόικα αλλά επειδή το ορίζει η γνώριμη παλαιοημερολογίτικη κομματική μηχανική. Μια μηχανική που σε μεγάλο βαθμό τροφοδότησε την παρασιτική παρουσία του κομματικού κράτους και προέκρινε το μικροκομματικό συμφέρον για να «καταγράψει» δυνάμεις στην κάλπη της αυτοδιοίκησης.

Στο πρόσωπο του Γ. Καμίνη, η Δημοκρατική Αριστερά δοκιμάζει ένα νέο μοντέλο για τον τρόπο άσκησης της εξουσίας, με άξονα το υπερκομματικό δημόσιο συμφέρον. Ο «Συνήγορος του Πολίτη», για αρκετά χρόνια, αποτέλεσε ένα επιτυχημένο πείραμα θεσμικής πίεσης για πολιτικές πρακτικές που είχαν στο επίκεντρό τους μια νέα σχέση Κράτους και πολίτη. Αυτή η δοκιμασμένη σχέση θα μπορούσε να είναι στο επίκεντρο της νέας μεταρρύθμισης του «Καλλικράτη», που με όλα τα προβλήματά του, προσπαθεί να εξορθολογίσει το θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης. Θα ήταν ευκαιρία σε αυτές τις εκλογές η συγκεκριμένη υποψηφιότητα να συμβολίσει το νόημα μιας υπέρβασης, που θα ένωνε όσους πολίτες ένιωθαν πως διεκδικούν το αυτονόητο : το δημοκρατικό χαρακτήρα του θεσμού, προς όφελος του δήμου. Θα ήταν επίσης μια μεγάλη ευκαιρία για να μπει ένα τέλος στο φαύλο κύκλο της δεξιάς, που υποβάθμισε το δήμο και την πόλη σκορπίζοντας παντού τα ιδεολογικά και πολιτισμικά της «σκουπίδια».

Η ενδεχόμενη υποψηφιότητα του Γ. Καμίνη προφανώς δεν εμπίπτει ούτε στα κριτήρια της κομματικής μηχανικής ούτε στο άγονο δίλημμα : «υπέρ ή κατά» του Μνημονίου. Είναι μια υποψηφιότητα που σηματοδοτεί, για πρώτη φορά, τη συνολική αναβάθμιση του κοινωνικού κύρους της αυτοδιοίκησης. Είναι μια συνηγορία για τον ίδιο τον δήμο. Όποιος βιαστεί να την προσπεράσει θα πρέπει να εξηγήσει σε χιλιάδες δημοκρατικούς πολίτες που τη στηρίζουν γιατί επέλεξε τη λύση της «αναγνωρίσιμης» μικροεξουσίας ή τη λύση του μικρού «Βατικανού» που εκδίδει πιστοποιητικά αριστερής νομιμοφροσύνης. Στο μεταξύ, η Δημοκρατική Αριστερά θα συνεχίσει να δίνει νόημα στο θεσμό της αυτοδιοίκησης, αντικαθιστώντας τη χρησιμοθηρική ψήφο της κάλπης με νέα μηνύματα για την πολιτική ζωή και τους θεσμούς αυτού του τόπου. «Είναι κι αυτό μια στάσις ∙ νοιώθεται».