Aπελάσεις ΡΟΜΑ: σήμα κινδύνου για την Ευρώπη

Τους τελευταίους μήνες ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί αποφάσισε να διαλύσει τους περισσότερους από τους επί γαλλικού εδάφους καταυλισμούς των Ρομά και να τους απελάσει στις χώρες προέλευσής τους, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, σε μια προσπάθεια να ανακάμψει η χαμηλή δημοτικότητά του. Το εγχείρημα φάνηκε δυστυχώς να αποδίδει, όπως έδειξαν οι δημοσκοπήσεις, στη χώρα που διακήρυξε τις οικουμενικές αξίες της ελευθερίας, της ισότητας, της αδελφοσύνης και της ισονομίας των πολιτών.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και την πιο μαζική εκτόπιση Ρομά από την εποχή του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Εκτοπίζονται χιλιάδες άτομα, όμως στην πράξη τα αποτελέσματα θα είναι πενιχρά. Πολύ σύντομα οι εκτοπισμένοι Ρομά θα ξαναπάρουν το δρόμο του γυρισμού προς τη Γαλλία, καθώς οι συνθήκες της ζωής τους εκεί είναι καλύτερες απ` ό,τι στις δύο φτωχότερες χώρες της Ευρώπης.

Οι Ρομά είναι από τη φύση τους νομαδικός λαός και ελάχιστοι είναι προσαρμοσμένοι σε μια γεωγραφικά σταθερή ζωή. Οι περισσότεροι συνεχίζουν το ατέλειωτο ταξίδι που ξεκίνησαν οι Ινδοί πρόγονοί τους εδώ και πέντε αιώνες. Η συγκέντρωσή τους στα Βαλκάνια οφείλεται στους Οθωμανούς που τους άνοιξαν το δρόμο, στον κομμουνισμό που περιόρισε τις μετακινήσεις τους προς τη Δύση και στις κατά καιρούς διώξεις των δυτικών, με αποκορύφωμα την εποχή του ναζισμού. Αποτελούν εύκολο ανά τους αιώνες «αποδιοπομπαίο τράγο» για κάθε κοινωνική πληγή, παρόλο που δεν διεκδικούν καμιά αυτονομία ή εδαφική κυριαρχία.

Οι γαλλικές αρχές διατείνονται ότι εκτοπίζοντας τους Ρομά αντιμετωπίζουν τα φαινόμενα παραβατικότητας και εγκληματικότητας, δηλαδή χρησιμοποιούν ευθέως την ολοκληρωτικής έμπνευσης αρχή της συλλογικής ευθύνης, ενώ κατηγορούν τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία πως δεν λαμβάνουν επαρκή μέτρα ενσωμάτωσης και περιορισμού των τσιγγάνικων πληθυσμών στην επικράτειά τους. Κάτι τέτοιο όμως θα σήμαινε ότι οι δύο χώρες θα θεσπίσουν νομοθετικές ρυθμίσεις ανάλογες της εποχής των κομμουνιστικών καθεστώτων, όπου χρειαζόταν ειδική άδεια για την έξοδο από τη χώρα. Όμως η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καθώς και άλλες ευρωπαϊκές συνθήκες κατοχυρώνουν με σαφήνεια το δικαίωμα που έχει κάθε πολίτης της Ένωσης να μετακινείται και να ταξιδεύει ελεύθερα στην επικράτεια της ενωμένης Ευρώπης.

Δυστυχώς, στην περίπτωση των Ρομά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ανέχονται την κατάφωρη παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας χωρίς σοβαρή αντίδραση, παρόλο που πρόκειται για ευρωπαίους πολίτες, όπως όλοι αναγνωρίζουν.

Η ίδια η Γαλλία έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν με ορθό τρόπο το πρόβλημα, υποχρεώνοντας όλους τους Δήμους και τις Κοινότητες με πάνω από 5.000 κατοίκους να διαμορφώσουν ειδικούς χώρους με παροχή νερού και ηλεκτρικού για να τους χρησιμοποιούν οι νομαδικά μετακινούμενοι. Κάτι σαν οργανωμένο κάμπινγκ, που καθιστά το νομαδισμό πιο πολιτισμένο.

Αντί η γαλλική κυβέρνηση και η Ε.Ε να προωθήσουν μια τέτοια λύση σε ευρωπαϊκή κλίμακα, μια και οι τσιγγάνοι αποκλείεται να πάψουν να ταξιδεύουν, επιλέγουν το στιγματισμό, τη δημιουργία αποδιοπομπαίων τράγων και τον εκτοπισμό, που παραπέμπουν στις πιο σκοτεινές και αιματοβαμμένες σελίδες της ευρωπαϊκής ιστορίας. Η ανοχή σε τέτοιες πρακτικές πρέπει να αποτελέσει σήμα κινδύνου για το σύνολο των προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Γιατί, όπως οι περισσότεροι γνωρίζουν, τις συνέπειες από την κοινωνική οπισθοδρόμηση, αλλά και από τις φυσικές πλέον καταστροφές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, τις υπόκεινται πρώτα οι ασθενέστερες και πιο ανυπεράσπιστες κοινωνικές ομάδες, γρήγορα όμως εξαπλώνονται στο σύνολο της κοινωνίας.

Γεράσιμος Γεωργάτος

Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής

της Δημοκρατικής Αριστεράς