Ας δοκιµάσουµε µια τρίτη προσέγγιση

ΕΔΩ ΚΑΙ σχεδόν δεκαετίες η Ελλάδα βρίσκεται µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε µια διαδικασία ανεύρεσης λύσεων στα προβλήµατα µε την Τουρκία. Στα χρόνια αυτά σηµειώθηκε πρόοδος στους τοµείς «χαµηλής πολιτικής» και στην ατµόσφαιρα που επικρατεί ανάµεσα στις δύο χώρες. Στα µεγάλα θέµατα όµως, τα θέµατα «υψηλής πολιτικής», δεν έχει σηµειωθεί αξιοσηµείωτη πρόοδος.

Τα προβλήµατα παραµένουν και σε ορισµένες περιπτώσεις οξύνονται. Η µη επίλυση των προβληµάτων συντηρεί βεβαίως την απροβλεψιµότητα (unpredictability) στις σχέσεις ανάµεσα στις δύο χώρες, πράγµα που σηµαίνει ότι ανά πάσα στιγµή ένα τυχαίο γεγονός µπορεί να οδηγήσει σε ανάφλεξη, να φέρει ενδεχοµένως τις χώρες στα πρόθυρα σύγκρουσης ή και στην ίδια τη σύγκρουση. Ετσι το καθεστώς της αβεβαιότητας παραµένει µαζί µε όλες τις άλλες συνέπειες που πηγάζουν από την αβεβαιότητα αυτή – υψηλές στρατιωτικές δαπάνες, σε µια περίοδο οξύτατης οικονοµικής κρίσης και συρρικνούµενων αµυντικών προϋπολογισµών σε παγκόσµια κλίµακα. Ουσιαστικά µέχρι σήµερα χρησιµοποιήθηκαν – σχηµατικά – δύο προσεγγίσεις για την ανεύρεση λύσεων: (α) του εξευρωπαϊσµού και (β) της νεολειτουργικής προσέγγισης.

Η προσέγγιση του εξευρωπαϊσµού – που είχε ως αφετηρία τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου του Ελσίνκι (1999) – έλεγε ότι ο εξευρωπαϊσµός της Τουρκίας και η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα οδηγήσει στην επίλυση ή υπέρβαση των προβληµάτων. Η λογική της προσέγγισης αυτής υπήρξε ορθή αλλά η «απόδοσή» της σήµερα ακυρώνεται από το απλό γεγονός ότι η ένταξη της Τουρκίας ολοένα και αποµακρύνεται χρονικά. Η νεολειτουργική προσέγγιση έχει ως αφετηρία την άποψη ότι, εάν µπορέσουµε να συνεργασθούµε σε «θέµατα χαµηλής πολιτικής» (εµπόριο, τουρισµός, µετανάστευση, πολιτισµός κ.ά.), τότε µπορεί να δηµιουργηθεί η δυναµική και οι προϋποθέσεις για την επίλυση και των µεγάλων θεµάτων «υψηλής πολιτικής». Ωστόσο η συνεργασία αυτή υπήρξε αλλά δεν οδήγησε στο «εκχύλισµα δυναµικής» για την επίλυση των µεγάλων προβληµάτων. Και φοβάµαι ότι δεν θα οδηγήσει. Εποµένως µήπως, επιλέγοντας το κατάλληλο timing, θα πρέπει να δοκιµάσουµε µια τρίτη προσέγγιση – αυτή του «big bang», της αντιµετώπισης δηλαδή των προβληµάτων µε την πολιτική αποφασιστικότητα για την επίλυσή τους σε συγκεκριµένο χρονικό πλαίσιο;