Τέσσερα σενάρια για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις

Θάνος Ντόκος, Η Καθημερινή, Δημοσιευμένο: 2011-01-05

Υπάρχουν τέσσερις πιθανοί τρόποι διαχείρισης του κεντρικού ζητήματος της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής:

(Α) Υιοθέτηση μιας πιο δυναμικής πολιτικής από την Ελλάδα, απάντηση σε είδος στις διάφορες προκλήσεις της Αγκυρας, θεωρώντας ότι η μέχρι τώρα «υποχωρητική» στάση ενθάρρυνε τον αντίπαλο να κλιμακώσει τις διεκδικήσεις του. Μια τέτοια πολιτική προϋποθέτει και αύξηση των αμυντικών δαπανών. Αν ο αντίπαλος «μαζευτεί», η στρατηγική πέτυχε. Αν όχι, αυξάνεται σημαντικά η πιθανότητα θερμού επεισοδίου, ίσως και πολεμικής αναμέτρησης.

(Β) Η χώρα παίρνει απόφαση ότι τα πολιτικά, οικονομικά και δημογραφικά μεγέθη δεν επιτρέπουν τη συνέχιση μιας αποτρεπτικής πολιτικής και συμβιβάζεται με την ιδέα της «φινλανδοποίησης».

(Γ) «Πάγωμα» των ελληνοτουρκικών διαφορών μέχρι να συμβεί κάτι που θα μεταμορφώσει το στρατηγικό πεδίο (διάλυση της Τουρκίας, όπως αρέσκονταν στο παρελθόν κάποιοι αναλυτές να προβλέπουν, κάλυψη της Ελλάδας από την ευρωπαϊκή αμυντική ομπρέλα κ.ά). Προς το παρόν, βεβαίως, η Ελλάδα αποδυναμώνεται, η Τουρκία ισχυροποιείται και η Ευρώπη προβληματίζεται για το μέλλον της. Πλεονέκτημα της εν λόγω πολιτικής η «σιγουριά» ότι δεν παραχωρούμε τίποτε. Η εν λόγω επιλογή θα γινόταν πιο ελκυστική αν μειωνόταν η ένταση στο Αιγαίο (μέσω προσωρινών λύσεων λειτουργικού χαρακτήρα και προσπάθειας αποστρατιωτικοποίησης της τουρκικής συμπεριφοράς). Μειονεκτήματα ότι η χαίνουσα πληγή παραμένει ανοικτή -με ό,τι κόστος αυτό συνεπάγεται- και το ενδεχόμενο ότι ο χρόνος μπορεί να μη δουλεύει υπέρ μας.

(Δ) Αναζήτηση διπλωματικής διευθέτησης, αρχικώς σε διμερές επίπεδο και εν συνεχεία με προσφυγή σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο. Η λύση που θα προκύψει από μια τέτοια διαδικασία θα κινείται, όπως συμβαίνει πάντα σε περιπτώσεις διαπραγματεύσεων, σε λογική συμβιβασμού (π.χ. μεταβλητή γεωμετρία στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας στο Αιγαίο). Το κεντρικό ερώτημα είναι αν κατοχυρώνονται τα ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας και η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνον εφόσον δημοσιοποιηθούν τα κεντρικά σημεία της συζητούμενης λύσης.

Μειονέκτημα: οι διαπραγματεύσεις λαμβάνουν χώρα σε περίοδο διευρυνόμενου ανισοζυγίου ισχύος. Προϋπόθεση: διατήρηση ισορροπίας στρατιωτικών δυνάμεων. Κόκκινη γραμμή: απόσυρση της θεωρίας των γκρίζων ζωνών. Αγνωστος Χ: αν πραγματικά υπάρχουν μεγάλα και αξιοποιήσιμα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο. Ερωτήματα: Μπορούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις να ομαλοποιηθούν πλήρως χωρίς την επίλυση του Κυπριακού; Τι κάνουμε με την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ιδέα που ο καθηγητής Θ. Καριώτης με επιμονή προτείνει εδώ και χρόνια, και την οποία η Κύπρος φαίνεται να αξιοποιεί;

Νομίζω ότι οι περισσότεροι θα απέρριπταν τις επιλογές (Α) και (Β). Αντίθετα, οι επιλογές (Γ) και (Δ) μπορούν να αποτελέσουν το αντικείμενο νηφάλιου διαλόγου. Θεωρητικά οι δύο επιλογές μπορούν να συνδυαστούν: προσπαθούμε να κερδίσουμε χρόνο, με στόχο την απόκτηση περιφερειακού ρόλου, την οικοδόμηση συμμαχιών και τη συγκέντρωση διπλωματικού κεφαλαίου για μελλοντική διαπραγμάτευση. Από την άλλη, τα παράθυρα ευκαιρίας -εφόσον υπάρχουν- δεν παραμένουν εσαεί ανοικτά.

*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

Θέματα επικαιρότητας: Ελληνοτουρκικά

Σωτήρης Βαλντέν

Ελληνοτουρκικά: ο Μητσοτάκης, ο Σαμαράς και η αντιπολίτευση

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-10-29

Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για αποκλιμάκωση και διάλογο...

Περισσότερα
Μαριλένα Κοππά

Κάποιες σκέψεις για τον ελληνοτουρκικό διάλογο

Μαριλένα Κοππά, 2024-10-26

Χρειάζεται αποφασιστικότητα, σχεδιασμός και εξαιρετικά...

Περισσότερα

Τα μίλια και η θάλασσα

Παύλος Τσίμας, 2024-10-19

Συμπληρώνονται, αυτές τις ημέρες, 51 χρόνια από τότε που...

Περισσότερα
Θόδωρος Τσίκας

Το καλό κλίμα είναι θετικό, αλλά χρειάζεται και επίλυση

Θόδωρος Τσίκας, 2024-05-13

Η συνάντηση Ερντογάν-Μητσοτάκη στην Άγκυρα πήγε θετικά,...

Περισσότερα

Ελληνικό παράδοξο

Γιώργος Καπόπουλος, 2024-03-03

Από την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ μαζί με την Τουρκία...

Περισσότερα
Χρήστος Ροζάκης

Προβλέποντας το 2024 στα Ελληνοτουρκικά.

Χρήστος Ροζάκης, 2023-12-23

Το έτος 2023 ήταν ένα πολύ καλό έτος για τα Ελληνοτουρκικά....

Περισσότερα
Θόδωρος Τσίκας

Τα ελληνοτουρκικά σε θετική τροχιά

Θόδωρος Τσίκας, 2023-12-08

Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου έγινε σε θετική συγκυρία...

Περισσότερα
Θόδωρος Τσίκας

Το «κλειδί» της επίλυσης στα ελληνοτουρκικά

Θόδωρος Τσίκας, 2023-08-22

1. Το Δίκαιο της Θάλασσας δεν δίνει την δυνατότητα να θεωρηθεί...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Σωτήρης Βαλντέν

Ελληνοτουρκικά: ο Μητσοτάκης, ο Σαμαράς και η αντιπολίτευση

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-10-29

Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για αποκλιμάκωση και διάλογο...

Μαριλένα Κοππά

Κάποιες σκέψεις για τον ελληνοτουρκικό διάλογο

Μαριλένα Κοππά, 2024-10-26

Χρειάζεται αποφασιστικότητα, σχεδιασμός και εξαιρετικά...

Δειλά βήματα στο Κυπριακό

Κυριάκος Πιερίδης, 2024-10-20

Η «διευρυμένη συνάντηση» που προανήγγειλε ο Γκουτέρες...

Τα μίλια και η θάλασσα

Παύλος Τσίμας, 2024-10-19

Συμπληρώνονται, αυτές τις ημέρες, 51 χρόνια από τότε που...

Θόδωρος Τσίκας

Ελλάδ, Ισραήλ και κρίση στη Μέση Ανατολή

Θόδωρος Τσίκας, 2024-10-12

Στη χώρα μας ο δημόσιος διάλογος διεξάγεται μεταξύ δύο...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Εξωφρενικό το εξώδικο Κασσελάκη

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2024-10-12

...Το χάσμα είναι υπαρκτό, καθώς ο πρώην πρόεδρος και όσοι/ες...

Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Bing bang στην Κεντροαριστερά

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2024-10-06

...Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία οφείλει να συμμετέχει...

Θόδωρος Τσίκας

Κρίσιμο όριο ο χειμώνας για το ουκρανικό μέτωπο

Θόδωρος Τσίκας, 2024-09-29

Ο χειμώνας αλλάζει τις συνθήκες του πολέμου στην περιοχή...

Ζητούμενο η ποιότητα της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

2024-09-28

Αν την ευθύνη για την χρεοκοπία και την πολυεπίπεδη κρίση...

Πάμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ

Πάμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ

2024-09-26

Πιστεύω ότι η ελληνική κοινωνία χρειάζεται έναν ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ...

Γεράσιμος Μοσχονάς

Λάμψη, ταλέντο και μετά κενό

Γεράσιμος Μοσχονάς, 2024-09-22

Εν αρχή ην το γνωστικό κενό. Η μη καλή γνώση της χώρας, του...

Ελληνοτουρκικά, εξαΰλωση του ρεαλισμού

Κώστας Κωστής, 2024-09-22

Δεν είμαι ειδικός στις διεθνείς σχέσεις, πολύ περισσότερο...

×
×