Σαµαράς ή Κοέλιο;
Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2011-05-21
Η είδηση έρχεται από την Πορτογαλία. Η χώρα έχει εκλογές σε 15 ηµέρες και µόλις υπέγραψε µε την τρόικα ένα Μνηµόνιο, έναντι δανείου78 δισ. ευρώ, το οποίο, όπως και το δικό µας, το κακορίζικο, δίνει έµφαση σε µέτραλιτότητας παρά σε µέτρα επανεκκίνησης της ανάπτυξης.
Σε µια προεκλογικήσυνέντευξη Τύπου, λοιπόν, 15 ηµέρες πριν από τις εκλογές, ο ηγέτης της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης, Πάσος Κοέλιο, δήλωσεότι το Μνηµόνιο πρέπει να εφαρµοστεί µέχρι κεραίας! Οτι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αποκλίσεων και ότι ζητά την ψήφοτων Πορτογάλων διότι ο ίδιος εγγυάται την εφαρµογή του αποτελεσµατικότερα από τους σοσιαλιστές, το κυβερνών κόµµα που διαπραγµατεύθηκε το Μνηµόνιο! Είπε ακόµη πως, αν η Πορτογαλία αποτύχει να εφαρµόσει τους όρους του Μνηµονίου, το τίµηµα θα είναι «µια οδυνηρή και παρατεταµένη ύφεση διάρκειας 8-10 ετών». Και µε έναν δηλητηριώδη υπαινιγµό πρόσθεσε ότι το κόµµα του θα κάνει τα πάντα ώστε «η Πορτογαλία να µη συζητά, σ’ έναν χρόνο από τώρα, για αναδιάρθρωση του χρέους της, όπως ηΕλλάδα», γιατί αυτό θα αποτελεί οµολογία αποτυχίας.
Φαίνεται πως, αν και Ελλάδα και Πορτογαλία µοιράζονται κοινή οικονοµικήµοίρα, δέσµιες και οιδύο της ίδιας κρίσης χρέους, η πολιτική ζωή των δύο χωρών απέχει έτη φωτός.Αλλά ποιος έχει δίκιο; Ο µνηµονιακός Πάσος Κοέλιο ή ο αντιµνηµονιακός Σαµαράς; Ποια πολιτικήδιάταξη είναι υγιέστερη; Η δική µας, όπου η διαχωριστική γραµµή υπέρ - κατά του Μνηµονίου περνά ανάµεσα σταδύο παραδοσιακά κόµµατα εξουσίας και η στάση της Ν.∆. υµνείται ως ευφυήςελιγµός «για να µην αφεθεί η Αριστερά να εκµεταλλευτεί ανενόχλητη τα αντιµνηµονιακά αισθήµατα του λαού»; Ή η πορτογαλική,όπου υπέρ του Μνηµονίου έχουν ταχθεί όλα τα κόµµατα εξουσίας, κεντροδεξιά και κεντροαριστερά, ενώ κατά του Μνηµονίου πολιτεύονται τα κόµµατα της Αριστεράς,τα οποία – σηµειωτέον – κατεβαίνουν σε ενιαίο µέτωπο καιδεν αλληλοκαταγγέλλονται, όπως τα δικά µας;
Προσωπικά, οµολογώ πως προτιµώ τις καθαρές κουβέντες από τους µικροπολιτικούς υπολογισµούς. Προτιµώ ο καθείς να πολιτεύεται εφ’ ω ετάχθη, προτάσσοντας την ευθύνη του συµφέροντος. Αλλάόλα θα κριθούν εκ του αποτελέσµατος.
Προκύπτει, όµως, κι ένα δεύτερο ερώτηµα από τα λόγια του «Πορτογάλου Σαµαρά». Εχει δίκιο να λέει πως η συζήτησηπερί αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, έναν χρόνο µετά την υπογραφή του Μνηµονίου, αποτελεί έµπρακτη οµολογία αποτυχίας; Κι αν ναι, πού να χρεώσουµε την αποτυχία αυτή;
Από τον κατάλογο των πιθανών αιτίων ας διαγράψουµε την πολυσυζητηµένη έλλειψη συναίνεσης. ∆εν βλέπω πώς ο αντιµνηµονιακός λόγος του κ. Σαµαρά εµπόδισε την εφαρµογή της συνταγής του Μνηµονίου.
Ανατρέχω στις συζητήσεις πουέγιναν πέρυσι, τέτοιες µέρες, όταν το Μνηµόνιο έµπαινε στη ζωή µας. Οι αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν τότε ήταν δύο κατηγοριών. ∆ιατυπώθηκε, πρώτον, µια ένσταση δικαιοσύνης – πωςτο Μνηµόνιο είναι άδικο, προστατεύει µονοµερώς τα συµφέροντα των πιστωτών καιαδικεί τη χώρα,καταδικάζει την οικονοµία της σεεπικίνδυνη συρρίκνωση και θα επιδεινώσει την κρίση της ευρωζώνης. Και διατυπώθηκε, δεύτερον, και µια ένσταση αποτελεσµατικότητας. Που υποστήριζε πως, ανεξάρτητα από το εάν είναι θεωρητικά σωστή ή λάθος η συνταγή του Μνηµονίου, στην πράξη θα αποτύχει για τρεις λόγους. Επειδή, πρώτον, η ύφεση που θα προκαλέσει η δηµοσιονοµική προσαρµογή θα ακυρώσει τους στόχους µείωσης του ελλείµµατος. Επειδή, δεύτερον, ακόµη κι αν οι στόχοι µείωσης του ελλείµµατος επιτευχθούν, το χρέος, ως ποσοστότου ΑΕΠ, θαείναι µεγαλύτερο µετά το Μνηµόνιο απ’ ό,τι πριν. Κι επειδή, τρίτον, τα µέτρα και οι µεταρρυθµίσεις που το Μνηµόνιο προβλέπει, ακόµη κι αν είναι σωστά καιαναγκαία, είναι αδύνατον ναεφαρµοστούν από µια δηµόσια διοίκησηµηδενικής αποτελεσµατικότητας, «δοµικά προγραµµατισµένη» να µαταιώνει κάθε αλλαγή.
Η θεωρητική συζήτηση περί της ορθότητας ή µη της συνταγής του Μνηµονίου µπορεί να συνεχίζεται επ’ αόριστον. Αλλά οι πρακτικές επιφυλάξεις ως προς τον ρεαλισµό του, µέχρι στιγµής, επιβεβαιώνονταιπανηγυρικά. Ιδίως η τρίτη εξ αυτών.
Σε µια προεκλογικήσυνέντευξη Τύπου, λοιπόν, 15 ηµέρες πριν από τις εκλογές, ο ηγέτης της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης, Πάσος Κοέλιο, δήλωσεότι το Μνηµόνιο πρέπει να εφαρµοστεί µέχρι κεραίας! Οτι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αποκλίσεων και ότι ζητά την ψήφοτων Πορτογάλων διότι ο ίδιος εγγυάται την εφαρµογή του αποτελεσµατικότερα από τους σοσιαλιστές, το κυβερνών κόµµα που διαπραγµατεύθηκε το Μνηµόνιο! Είπε ακόµη πως, αν η Πορτογαλία αποτύχει να εφαρµόσει τους όρους του Μνηµονίου, το τίµηµα θα είναι «µια οδυνηρή και παρατεταµένη ύφεση διάρκειας 8-10 ετών». Και µε έναν δηλητηριώδη υπαινιγµό πρόσθεσε ότι το κόµµα του θα κάνει τα πάντα ώστε «η Πορτογαλία να µη συζητά, σ’ έναν χρόνο από τώρα, για αναδιάρθρωση του χρέους της, όπως ηΕλλάδα», γιατί αυτό θα αποτελεί οµολογία αποτυχίας.
Φαίνεται πως, αν και Ελλάδα και Πορτογαλία µοιράζονται κοινή οικονοµικήµοίρα, δέσµιες και οιδύο της ίδιας κρίσης χρέους, η πολιτική ζωή των δύο χωρών απέχει έτη φωτός.Αλλά ποιος έχει δίκιο; Ο µνηµονιακός Πάσος Κοέλιο ή ο αντιµνηµονιακός Σαµαράς; Ποια πολιτικήδιάταξη είναι υγιέστερη; Η δική µας, όπου η διαχωριστική γραµµή υπέρ - κατά του Μνηµονίου περνά ανάµεσα σταδύο παραδοσιακά κόµµατα εξουσίας και η στάση της Ν.∆. υµνείται ως ευφυήςελιγµός «για να µην αφεθεί η Αριστερά να εκµεταλλευτεί ανενόχλητη τα αντιµνηµονιακά αισθήµατα του λαού»; Ή η πορτογαλική,όπου υπέρ του Μνηµονίου έχουν ταχθεί όλα τα κόµµατα εξουσίας, κεντροδεξιά και κεντροαριστερά, ενώ κατά του Μνηµονίου πολιτεύονται τα κόµµατα της Αριστεράς,τα οποία – σηµειωτέον – κατεβαίνουν σε ενιαίο µέτωπο καιδεν αλληλοκαταγγέλλονται, όπως τα δικά µας;
Προσωπικά, οµολογώ πως προτιµώ τις καθαρές κουβέντες από τους µικροπολιτικούς υπολογισµούς. Προτιµώ ο καθείς να πολιτεύεται εφ’ ω ετάχθη, προτάσσοντας την ευθύνη του συµφέροντος. Αλλάόλα θα κριθούν εκ του αποτελέσµατος.
Προκύπτει, όµως, κι ένα δεύτερο ερώτηµα από τα λόγια του «Πορτογάλου Σαµαρά». Εχει δίκιο να λέει πως η συζήτησηπερί αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, έναν χρόνο µετά την υπογραφή του Μνηµονίου, αποτελεί έµπρακτη οµολογία αποτυχίας; Κι αν ναι, πού να χρεώσουµε την αποτυχία αυτή;
Από τον κατάλογο των πιθανών αιτίων ας διαγράψουµε την πολυσυζητηµένη έλλειψη συναίνεσης. ∆εν βλέπω πώς ο αντιµνηµονιακός λόγος του κ. Σαµαρά εµπόδισε την εφαρµογή της συνταγής του Μνηµονίου.
Ανατρέχω στις συζητήσεις πουέγιναν πέρυσι, τέτοιες µέρες, όταν το Μνηµόνιο έµπαινε στη ζωή µας. Οι αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν τότε ήταν δύο κατηγοριών. ∆ιατυπώθηκε, πρώτον, µια ένσταση δικαιοσύνης – πωςτο Μνηµόνιο είναι άδικο, προστατεύει µονοµερώς τα συµφέροντα των πιστωτών καιαδικεί τη χώρα,καταδικάζει την οικονοµία της σεεπικίνδυνη συρρίκνωση και θα επιδεινώσει την κρίση της ευρωζώνης. Και διατυπώθηκε, δεύτερον, και µια ένσταση αποτελεσµατικότητας. Που υποστήριζε πως, ανεξάρτητα από το εάν είναι θεωρητικά σωστή ή λάθος η συνταγή του Μνηµονίου, στην πράξη θα αποτύχει για τρεις λόγους. Επειδή, πρώτον, η ύφεση που θα προκαλέσει η δηµοσιονοµική προσαρµογή θα ακυρώσει τους στόχους µείωσης του ελλείµµατος. Επειδή, δεύτερον, ακόµη κι αν οι στόχοι µείωσης του ελλείµµατος επιτευχθούν, το χρέος, ως ποσοστότου ΑΕΠ, θαείναι µεγαλύτερο µετά το Μνηµόνιο απ’ ό,τι πριν. Κι επειδή, τρίτον, τα µέτρα και οι µεταρρυθµίσεις που το Μνηµόνιο προβλέπει, ακόµη κι αν είναι σωστά καιαναγκαία, είναι αδύνατον ναεφαρµοστούν από µια δηµόσια διοίκησηµηδενικής αποτελεσµατικότητας, «δοµικά προγραµµατισµένη» να µαταιώνει κάθε αλλαγή.
Η θεωρητική συζήτηση περί της ορθότητας ή µη της συνταγής του Μνηµονίου µπορεί να συνεχίζεται επ’ αόριστον. Αλλά οι πρακτικές επιφυλάξεις ως προς τον ρεαλισµό του, µέχρι στιγµής, επιβεβαιώνονταιπανηγυρικά. Ιδίως η τρίτη εξ αυτών.
