Η αντίσταση των κερδισμένων

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Δημοσιευμένο: 2011-08-27

Στην πρόσφατη συνάντησή τους η Μέρκελ και ο Σαρκοζί αποφάσισαν, μεταξύ άλλων, να επιβάλουν στις συναλλαγές του χρηματοπιστωτικού τομέα τον περίφημο «νόμο Tobin», με το σκεπτικό ότι οφείλουν κι αυτοί να συμβάλουν στην προσπάθεια εξόδου από την κρίση, στο όνομα της οποίας οι πολλοί και οι φτωχοί έχουν συστηματικά ξεζουμιστεί.

Οι αντιδράσεις ήταν αναμενόμενες και άμεσες. Διάφοροι επιφανείς δήλωσαν ότι ο κλάδος θα πληγεί ανεπανόρθωτα, ότι ο στόχος του Σαρκοζί ήταν το Σίτι του Λονδίνου, ότι κάτι παρόμοιο έγινε προ ετών και στη Σουηδία αλλά δεν δούλεψε, και ότι αν δεν εφαρμοστεί σε ολόκληρο τον κόσμο το μέτρο θα αποτύχει. (Σε αυτό το τελευταίο είχαν δίκιο.)

Ιδωμεν αν τελικά θα συμβεί. Αξίζει όμως να το σκεφτούμε λίγο, γιατί ίσως μπορέσουμε να αντλήσουμε κάποια προφανή συμπεράσματα από πράγματα που όλοι γνωρίζουμε. Και το πρώτο απ’ αυτά είναι ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ή οι παίχτες στο χρηματοπιστωτικό τομέα έχουν μια απόλυτη προτεραιότητα: να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους. Ολα τα άλλα έπονται. Και αυτό δεν είναι μομφή ούτε συκοφαντία, αλλά ο δεδηλωμένος στόχος τους. Συνεπώς τα περί γενικού ή εθνικού συμφέροντος και οι εκκλήσεις για θυσίες δεν έχουν νόημα στην περίπτωσή τους, επειδή το ίδιο το σύστημα τους έχει αναθέσει άλλο ρόλο.

Και ο ρόλος τους είναι επίσης δεδηλωμένος και απλός: η απαραίτητη προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη που όλοι θέλουμε είναι η κερδοφορία των επιχειρήσεων. Αυτή είναι η ατμομηχανή. Δεν υπάρχει χώρα που να ευημερεί ενώ ο ιδιωτικός τομέας της δεν αυξάνει την παραγωγή του και τα κέρδη του, δεν προσφέρει ανταγωνιστικά προϊόντα και δεν επεκτείνεται. (Το γεγονός ότι επί χρόνια καλοπερνάγαμε χωρίς να συμβαίνει αυτό συνιστά την ελληνική παθογένεια που σήμερα πληρώνουμε.)

Μήπως λοιπόν η λύση είναι να γίνουν οι επιχειρήσεις κερδοφόρες μειώνοντας το κόστος παραγωγής (δηλαδή το κόστος εργασίας) και τη φορολογία (δηλαδή τις κοινωνικές δαπάνες); Αυτό απαιτεί το λόμπι των ιδιωτικοποιήσεων στην Ελλάδα, και αυτή είναι η κλασική συνταγή που εφαρμόζεται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες: λιτότητα για να ξαναπάρει μπρος η μηχανή. Μόνο που η συνταγή δεν εφάπτεται με την πραγματικότητα σε δύο σημεία. Το ένα είναι πασιφανές: η λιτότητα δεν οδηγεί στην ανάπτυξη αλλά στην ύφεση. Το άλλο φάνηκε καθαρά στις αντιδράσεις όταν στο τραπέζι μπήκε το ενδεχόμενο να επιβληθεί, ίσως στο μέλλον, ο φόρος Tobin.

Σήμερα όλοι, μα όλοι, από κυβερνήσεις και ιδιωτικές παραγωγικές επιχειρήσεις, μέχρι τους εργάτες και τους συνταξιούχους βρίσκονται υπό την εξουσία του απορρυθμισμένου, παγκοσμιοποιημένου και πανίσχυρου χρηματοπιστωτικού τομέα ή, για να μιλήσω τη γλώσσα του ΚΚΕ, του χρηματιστηριακού κεφαλαίου. Το οποίο ευθύνεται για το πρόβλημα επειδή αυτό δημιούργησε τις φούσκες τού εκτός ελέγχου δανεισμού, είτε του ιδιωτικού, στο όνομα ενός καταναλωτισμού χωρίς όρια, είτε του δημόσιου, για να τραφεί ο καταναλωτισμός των ψηφοφόρων (στην Ελλάδα) ή για να διασωθούν οι σπεκουλαδόροι (στο εξωτερικό).

Το παλιό παραγωγικό μοντέλο είχε δύο τεράστια μελανά σημεία: εκμετάλλευση και ανισότητα. (Τα οποία η σοσιαλδημοκρατία κατάφερε να αμβλύνει.) Το καινούργιο όμως, αν δεν αλλάξει κάτι, αν δεν επανέλθουν οι κανόνες και οι περιορισμοί, αν το κράτος δεν επιβληθεί ξανά, θα τινάξει τα πάντα στον αέρα. Γιατί η κερδοφορία του βασίζεται όχι στην παραγωγή· βασίζεται κυρίως στο βραχυπρόθεσμο τζόγο, ο οποίος δεν διασφαλίζει την υγεία των παραγωγικών επιχειρήσεων, όπως διατείνονται οι υποστηρικτές του, αλλά λειτουργεί ως αυτοσκοπός, ο οποίος αποφέρει τεράστια κέρδη σε ανθρώπους που ενδιαφέρονται μόνο για το πώς θα βγάλουν περισσότερα λεφτά από τους άλλους.

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Κώστας Καλλίτσης

Και η αντιπολίτευση;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-09

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

×
×