Η ελληνική εξαίρεση

Πώς η Ελλάδα μετατράπηκε στον αδύναμο κρίκο της οικονομικής κρίσης και γιατί η Ευρώπη παρασύρθηκε στις πολιτικές της λιτότητας – της χειρότερης λύσης

Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2013-07-01

Το κείμενο αναρτήθηκε στις 13 Ιουνίου, στο μπλογκ του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Σάιμον Ρεν-Λιούις, και προκάλεσε μεγάλες συζητήσεις στους κύκλους των προοδευτικών οικονομολόγων. Ο τίτλος του ήταν: «Πώς το ελληνικό δράμα έγινε μια οικουμενική τραγωδία».

Ο Βρετανός συγγραφέας υποστηρίζει, με δυο λόγια, πως το γεγονός ότι η Ελλάδα ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που υπέκυψε στα χτυπήματα της «τρόικας μοίρας» (έκφραση του Μίμη Ανδρουλάκη αυτή) δεν ήταν απλώς ένα δράμα για την ίδια. Ηταν μια ατυχία και μια συμφορά για την Ευρώπη και τον κόσμο.

Γιατί; Επειδή η ελληνική περίπτωση ήταν μια εξαίρεση. Η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα στον κόσμο της οποίας το πρόβλημα ήταν πράγματι δημοσιονομικό, της οποίας τα οικονομικά προβλήματα οφείλονταν σε μια σπάνια περίπτωση δημοσιονομικής κραιπάλης. Αλλά το γεγονός ότι ήταν η πρώτη χώρα που χρειάστηκε να «διασωθεί» παρέσυρε (ή επέτρεψε στο Βερολίνο να παρασύρει) την Ευρώπη σε μια λάθος διάγνωση της κρίσης (ως συνολικά δημοσιονομικής κρίσης) και σε μια λάθος συνταγή αντιμετώπισης της κρίσης (λιτότητα). Με αποτέλεσμα όλη η ζώνη του ευρώ να παρασύρεται προς την ύφεση, σε όλον τον κόσμο έντρομες κυβερνήσεις να πέσουν στα φρένα της λιτότητας, η ανάκαμψη να καθυστερεί και, παρεμπιπτόντως, να γίνεται πολύ δυσκολότερη και η θέση της Ελλάδας της ίδιας. Αν, αντίθετα, όπως έγραφε ο Πιζανί-Φερί, αντί για την Ελλάδα ήταν η δημοσιονομικώς υγιέστατη Ιρλανδία που ζητούσε πρώτη «διάσωση» (λόγω των τραπεζών της), η συνταγή των διασώσεων θα ήταν διαφορετική και η μοίρα της ευρωζώνης ολόκληρης καλύτερη.

Αν το δούμε από την ευρωπαϊκή οπτική γωνία, το συμπέρασμα είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να απαλλαγεί το ταχύτερο από την «ελληνική κατάρα», από τον «ζουρλομανδύα της λιτότητας», για να σωθεί η παγκόσμια οικονομία από μια διαιώνιση της κρίσης. Αν το δούμε από τη δική μας οπτική γωνία, από την οπτική γωνία μιας χώρας καταδικασμένης να υποστεί κάποιο μείγμα (λιγότερο αναποτελεσματικό και άδικο από το εφαρμοσθέν) λιτότητας, το κρίσιμο ερώτημα είναι: Και γιατί να είναι η Ελλάδα η πρώτη χώρα που έπεσε στην ανάγκη της τρόικας; Γιατί, ενώ τον πρώτο καιρό της κρίσης η Ιρλανδία ήταν η πρώτη υποψήφια για «διάσωση», εμείς τους προλάβαμε στην στροφή, πέσαμε στον γκρεμό πρώτοι - και πήραμε και την υπόλοιπη Ευρώπη στον λαιμό μας;

Η απάντηση στο ερώτημά μας οδηγεί στη δεύτερη όψη της «ελληνικής εξαίρεσης». Η Ελλάδα δεν ήταν, απλώς, η μόνη χώρα με εκρηκτικό δημοσιονομικό πρόβλημα. Ηταν επίσης και η μόνη χώρα της οποίας το υπερπολωμένο πολιτικό σύστημα αρνήθηκε να ακούσει τα καμπανάκια που προειδοποιούσαν για τη συμφορά και αρνήθηκε να αντιδράσει προτού είναι αργά. Το ελληνικό κομματικό σύστημα επέμενε να ανταγωνίζεται για τη νομή της εξουσίας, την ώρα που οι Ιρλανδοί, οι Ισπανοί ή οι Πορτογάλοι ψήφιζαν, με συναίνεση των κομμάτων και των συνδικάτων, μέτρα ήπιας λιτότητας. Οτι τα μέτρα δεν απέδωσαν, δεν τους έσωσαν, είναι άλλη συζήτηση. Τους βοήθησαν, πάντως, να κερδίσουν τόσο χρόνο, όσο να προλάβουμε εμείς να πέσουμε - παίζοντας αμέριμνοι το παιχνίδι της πολιτικής πόλωσης - στο στόμα των λύκων της αγοράς.

Και να, λοιπόν, που βρεθήκαμε τώρα με μια κυβέρνηση συνεργασίας των δύο αντίπαλων πόλων του ισχυρού δικομματισμού της Μεταπολίτευσης. Και μάλιστα με μια κυβέρνηση στην οποία συμπράττουν οι δυο τους, μόνοι, δίχως μεσολαβητή.

Από μια άποψη είναι μια πράξη πολιτικής δικαιοσύνης - ο τρώσας και ιάσεται. Από μια άλλη άποψη μπορεί να είναι και η προαναγγελία μιας τεκτονικής αλλαγής στην πολιτική μας γεωγραφία.

Ο Γιάννης Πρετεντέρης το υπαινίχθηκε ήδη τις προάλλες, συγκρίνοντας την κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου με την κυβέρνηση Σοφούλη - Τσαλδάρη του 1947. Την κυβέρνηση στην οποία συνέπραξαν, στην πιο επώδυνη καμπή του Εμφυλίου, οι δύο όχθες του αβυσσαλέου εθνικού διχασμού, ανάμεσα στις οποίες είχαν κυλήσει ποταμοί μίσους, αίματος και το άγος της Μικρασιατικής Καταστροφής. Προσθέτω απλώς ότι στις πρώτες μετεμφυλιακές εκλογές, το 1950, οι Λαϊκοί και οι Φιλελεύθεροι πήραν, αθροιστικά, μόλις 36%, για να εξαερωθούν εντελώς στα επόμενα χρόνια. Και ότι για την ανασύσταση του προπολεμικού διπολισμού, γύρω από άλλα σχήματα και πρόσωπα, χρειάστηκε να περάσουν δέκα και κάτι χρόνια...

Θέματα επικαιρότητας: Αριστερά-κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Περισσότερα

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Περισσότερα
Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Περισσότερα
Κώστας Ζαχαριάδης

Πρότυπο για τη συνεργασία το εγχείρημα του Δήμου της Αθήνας

Κώστας Ζαχαριάδης, 2025-04-08

Να επιλέξει ο κόσμος της παράταξης την ηγεσία του κόμματος...

Περισσότερα
Παναγιώτης Παναγιώτου

Συνεργασία ή πολιτική αυτοκτονία

Παναγιώτης Παναγιώτου, 2025-04-07

Η ΝΔ φθίνει πολιτικά και εκλογικά. Και η ισχυρή πρωθυπουργική...

Περισσότερα
Γιώργος Σταθάκης

Η «τελευταία ευκαιρία» για την προοδευτική αντιπολίτευση

Γιώργος Σταθάκης, 2025-04-03

...Η παραδοσιακή «πολυσυλλεκτικότητα» πέθανε μαζί με την...

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Μπορεί να επιβιώσει η Αριστερά;

Αντώνης Λιάκος, 2024-11-24

Δεδομένων του κατακερματισμού, της απώλειας επιρροής και...

Περισσότερα
Γιώργος Σιακαντάρης

Μια συζήτηση: Αγαθούληδες ή πονηρούληδες;

Γιώργος Σιακαντάρης, 2024-02-11

Η προγραμματισμένη συζήτηση της Έφης Αχτσιόγλου, του Διονύση...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Πάπας της νεωτερικότητας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-04-22

Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την επίγεια πόλη ίσως για την ουράνια,...

Δημήτρης Λιάκος

Η αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

Δημήτρης Λιάκος, 2025-05-07

Ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να μειωθεί έως το 2050 κατά...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Κώστας Ζαχαριάδης*

Γιατί η Αριστερά αγάπησε τον Πάπα;

Κώστας Ζαχαριάδης*, 2025-04-28

Τον Πάπα Φραγκίσκο δεν τον θρηνούν µόνο οι καθολικοί χριστιανοί...

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

×
×