Περί Αριστεράς και ευθύνης

Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2013-07-21

Μία αριστερή κυβέρνηση αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση μιας χώρας σε αναβρασμό, που απειλείται με αφανισμό στη χειρότερη στιγμή της κρίσης. Ολοι προβλέπουν ναυάγιο. Αλλά η Αριστερά καταφέρνει να κρατήσει το πλοίο στον αφρό, ο Πολ Κρούγκμαν τη λούζει με επαίνους και ακόμη και το ΔΝΤ δηλώνει ενθουσιασμένο με τις επιδόσεις της!

Σενάριο πολιτικής φαντασίας, βγαλμένο από τα πρακτικά του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ ή από όνειρο στελέχους της ΔΗΜΑΡ; Οχι. Συνέβη στ’ αλήθεια. Σε μια μακρινή και εξωτική γωνιά της Ευρώπης - στην Ισλανδία. Και καθώς εκπρόσωπος από το «αδελφό» ισλανδικό κόμμα δεν παρέστη στο Συνέδριο, θα επιχειρήσω να μεταφέρω εδώ την εμπειρία του.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, λοιπόν, όταν η ισλανδική Αριστερά αποφάσισε να ενωθεί σε μια Σοσιαλδημοκρατική Συμμαχία, οι πιο ριζοσπαστικές, οικολογικές και κομμουνιστογενείς συνιστώσες αρνήθηκαν να συμμετάσχουν και ίδρυσαν το Κίνημα Αριστερών - Πρασίνων, με ηγέτη τον - όνομα γλωσσοδέτης, όπως όλα τα ονόματα στο νησί - Σταϊνγκρίμουρ Σιγκφούσον.

Στα χρόνια που ακολούθησαν η Ισλανδία έγινε ο δοκιμαστικός σωλήνας του πιο αποχαλινωμένου πειράματος νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης στον κόσμο. Η τραπεζική φούσκα έφθασε να είναι δεκαπλάσια του ΑΕΠ της χώρας.

Μια γενιά νέων επιχειρηματιών με δανεικά, οι «νέοι Βίκινγκ», κατακτούσαν τον κόσμο. Και η χώρα πατούσε, με δανεικά, την κορυφή της ευημερίας με το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στον κόσμο. Στα χρόνια της φούσκας οι Αριστεροί - Πράσινοι ήταν οι μόνοι που επέμεναν παράφωνα να χαλούν τη σούπα της εθνικής συναίνεσης, να προειδοποιούν ότι πρόκειται για φούσκα, να χλευάζουν τον νεοπλουτισμό και να διαδηλώνουν κατά μεγάλων έργων που θεωρούσαν ότι απειλούν το φυσικό περιβάλλον. Και όταν η φούσκα έσκασε, το 2008, λίγες ώρες μετά τη χρεοκοπία της Λίμαν, οι τράπεζες χρεοκόπησαν, το νόμισμα υποτιμήθηκε κατά 50% μέσα σε μία νύχτα, η ανεργία δεκαπλασιάστηκε μέσα σε λίγες εβδομάδες, το ΔΝΤ κατέπλευσε με ένα πρόγραμμα βοήθειας και οι Ισλανδοί βγήκαν στον δρόμο σε άγριες διαδηλώσεις «κατσαρόλας», η κυβέρνηση έπεσε και, στις εκλογές, οι Αριστεροί - Πράσινοι εκτοξεύθηκαν στο 21%!

Ετσι, την άνοιξη του 2009, σχηματίστηκε μία κυβέρνηση συνεργασίας των Σοσιαλδημοκρατών και των ριζοσπαστών της Αριστεράς. Και ο διαδηλωτής Σιγκφούσον βρέθηκε υπουργός Οικονομικών, υποχρεωμένος να συνομιλεί καθημερινά με τα γκρι κοστούμια του Ταμείου.

Οταν τον συνάντησα πρώτη φορά ως υπουργό, τον είχα ρωτήσει αφελώς: Τι δουλειά έχει ένας αριστερός όπως εσύ σε μια κυβέρνηση που εφαρμόζει πρόγραμμα ΔΝΤ; «Οταν παίρνει φωτιά το σπίτι σου», μου είχε απαντήσει, «δεν κοιτάς τι χρώμα έχει ο κουβάς με το νερό». Οσο για το ΔΝΤ; «Δεν τους εμπιστευόμουν και δεν με εμπιστεύονταν. Αλλά εγώ τους έπεισα ότι μπορώ να τηρήσω τις υποχρεώσεις μου χωρίς να θίξω το κοινωνικό κράτος και τις ενισχύσεις στους οικονομικά ασθενέστερους. Και εκείνοι με έπεισαν ότι όσο τηρώ τους οικονομικούς στόχους του προγράμματος δεν θα ανακατεύονται στα πόδια μου».

Επί των ημερών της αριστερής κυβέρνησης η κρίση θεωρήθηκε επισήμως λήξασα, το ΔΝΤ έφυγε μετ’ επαίνων από τη χώρα, η ανεργία σχεδόν μηδενίστηκε και η οικονομία επέστρεψε σε ανάπτυξη. Οι διεθνείς αναλυτές μιλούσαν για «ισλανδικό θαύμα». Αλλά στις εκλογές του περασμένου Απριλίου οι μεν Σοσιαλδημοκράτες έχασαν τα δύο τρίτα της δύναμής τους, οι δε Αριστεροί - Πράσινοι έπεσαν από το 21% στο 10%. Η Δεξιά επέστρεψε στην κυβέρνηση και ο Σιγκφούσον παραιτήθηκε από πρόεδρος του κόμματος. Μετανιώσατε; τον ρώτησα όταν το ξανασυνάντησα πρόσφατα, μετά τις εκλογές. «Ούτε στιγμή», μου απάντησε. «Το χρέος της Αριστεράς είναι να αναλαμβάνει τις ευθύνες της, έστω κι αν οι ευθύνες την καθιστούν αντιδημοφιλή». Επιμένει ότι η Αριστερά κατάφερε «να αποδώσει στη χώρα ξανά την οικονομική κυριαρχία της, χωρίς να πλήξει το κοινωνικό κράτος και το φυσικό περιβάλλον». Οσο για την εμπειρία του με το Ταμείο, επέμεινε ότι «το μυστικό της επιτυχίας είναι να συμφωνείς μαζί τους στους στόχους, αλλά να επιλέγεις εσύ τα μέσα, να μην τους επιτρέπεις να κάνουν πολιτική αντί για εσένα».

Οπως έγραφε ο Τολστόι, οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν ενώ οι δυστυχισμένες είναι διαφορετικές στη δυστυχία τους. Οι εμπειρίες χωρών σε κρίση δεν αντιγράφονται. Αλλά μεταφέρω την εμπειρία της Αριστεράς από τη χώρα των πάγων ως υστερόγραφο στις τραυματικές συζητήσεις της καθ’ ημάς Αριστεράς.

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Κυβερνητική πρόταση από το Συνέδριο

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-06-08

Η Ιστορία, όχι μόνο στην Ελλάδα, έχει δείξει ότι οι πολιτικές...

Ποιά εκεχειρία και για πόσο στη Μέση Ανατολή;

Λουκάς Τσούκαλης, 2025-06-25

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ άνοιξε τις πύλες της κολάσεως...

Κώστας Καλλίτσης

Η εκδίκηση των γεγονότων

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-22

Ο λήθαργος δεν είναι μόνο της καθ’ ημάς ελίτ πρόβλημα. Είναι...

Στέργιος Καλπάκης

Ισχυρός ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ, καταλύτης για την προοδευτική αλλαγή

Στέργιος Καλπάκης, 2025-06-18

Οι αρνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Αριστεράς στην ειλικρινή...

Θόδωρος Τσίκας

Το αδιέξοδο με το Ιράν και η Συμφωνία του Ομπάμα

Θόδωρος Τσίκας, 2025-06-18

Το 2015 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, έφτασε μετά...

Κώστας Καλλίτσης

Η μεγάλη ασυμμετρία

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-15

Ο πληθωρισμός στην Ευρώπη αποκλιμακώνεται, καθ΄ ημάς κλιμακώνεται....

Μάνος Ματσαγγάνης

Το χαμένο στοίχημα της γεωργίας

Μάνος Ματσαγγάνης, 2025-06-08

Είναι τόσο εξόφθαλμα και τόσο εξοργιστικά όσα έχουν έρθει...

Κώστας Καλλίτσης

Προεκλογική περίοδος

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-08

Κάτι μάλλον ασυνήθιστο (ακόμα και) για τα ελληνικά δεδομένα...

Η “έσχατη προδοσία” έλειπε από την χορηγία της αντιπολίτευσης προς τον Μητσοτάκη

Γιάννης Τριάντης, 2025-06-07

...Τι εισπράττει η κοινωνία όταν ακούει ότι εγκαλείται κάποιος...

Τα Τέμπη επιστρέφουν

Αγγελική Σπανού, 2025-06-05

Με τέσσερις προτάσεις για τη σύσταση Προανακριτικής, δύο...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Μακρόν, ο Αντρέας, η Μονή του Σινά και ο υπερήλικας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-06-04

Το χειρότερο ήταν τ’ ότι ο Μακρόν κατηγορήθηκε πως επέτρεψε...

Ο πελαργός, η αλεπού και το Ταμείο Ανάκαμψης

Αλέκος Κρητικός, 2025-06-04

...Σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ, σήμερα αναμένουμε την...

×
×