Ιρλανδία, Ελλάδα και τράπεζες
Γιάννης Τσαμουργκέλης, Η Καθημερινή, Δημοσιευμένο: 2013-12-01
Ομως, όταν μια τράπεζα αδυνατεί να προσφύγει σε δανεισμό από τις διεθνείς αγορές, η δυνατότητά της να συγκεντρώσει κεφάλαια από τους καταθέτες και να τα απονείμει στους επενδυτές προσδιορίζεται από την αξία της. Ομως, τι άλλο μεγιστοποιεί την αξία μιας τράπεζας, από την προοπτική της οικονομίας στην οποία λειτουργεί και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών που εξυπηρετεί; Σε αυτό συντείνει η εξασφάλιση συνθηκών φθηνού και προσβάσιμου χρήματος και ουδόλως των συνθηκών ακριβού και δυσεύρετου χρήματος. Ουσιαστικά, τραπεζικές διοικήσεις και πολιτική ηγεσία υιοθέτησαν ακριβώς η πολιτική που δεν έπρεπε κινούμενες «προκυκλικά», δηλαδή, συρρικνώνοντας τις δραστηριότητες των τραπεζών σε μια συρρικνούμενη οικονομία.
Αντίθετα, μια αντικυκλική πολιτική θα οδηγούσε σε μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων συντρέχοντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Αυτό ακριβώς που συνέβη στην Ιρλανδία, που οι τράπεζες μετά την κρίση συρρίκνωσαν τα επιτόκια χορηγήσεων στο 3%-3,5% από το 5%-6,5% στην περίοδο προ της κρίσης, συμπιέζοντας ουσιαστικά τα επιτοκιακά περιθώρια από 2,5%, που κυμαίνονταν στη δεκαετία του 2000, γύρω στο 0,5% στην περίοδο μετά την κρίση.
Αντίστοιχη μείωση στην περίπτωση της Ελλάδας θα έφερνε τις τράπεζες να λειτουργούν με μέσο επιτοκιακό περιθώριο του 0,6% αντί του 2% κατά μέσο όρο. Μια τέτοια επιλογή ακόμα, και με το ίδιο περιορισμένο επίπεδο τραπεζικής χρηματοδότησης, θα απελευθέρωνε ετησίως περί το 1,4 εκατ. ευρώ στην αγορά για κάθε 100 εκατ. ευρώ χορηγήσεων. Δηλαδή, κάθε χρόνο, ένα ποσό περί τα 3 δισ. ευρώ (κοντά στο 2% του ΑΕΠ), που μέσα από τον πολλαπλασιαστικό μηχανισμό της οικονομίας θα γινόταν τζίρος, μισθοί, ασφαλιστικές εισφορές, τόκοι, φορολογικά έσοδα. Επίσης, θα περιόριζε τους ρυθμούς παραγωγής «κόκκινων» δανείων και τη ζήτηση πρόσθετης ανακεφαλαίωσης τραπεζών. Και τότε, σίγουρα δεν θα έφθανε κανείς στο 2014 ζητώντας «νέα μέτρα». Επιπλέον, η χρηματιστηριακή πορεία των τραπεζών θα επηρεαζόταν θετικά από την προεξόφληση της ανάκαμψης της ίδιας της οικονομίας. Πάντως, το επιτοκιακό περιθώριο των ελληνικών τραπεζών το α΄ εξάμηνο του 2013 κατεγράφη πλέον του 2,5% και ανερχόμενο, ενώ η Ιρλανδία έχει μπει σε φάση ανάκαμψης από το 2011 και οσονούπω αναμένεται η πλήρης απεμπλοκή της από το Μνημόνιο.