Δημοτικά παρατράγουδα

Από την Καλαμάτα ώς την Κοζάνη και από τους Λειψούς ώς την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, τα κόμματα φαίνεται πως δυσκολεύονται να βρουν υποψηφίους να καρφώσουν τα κομματικά τους λάβαρα στα πάλαι ποτέ «κάστρα της Αυτοδιοίκησης».

Η αλήθεια είναι ότι τέτοια μπερδέματα και τέτοια δράματα τα έχει ξαναζήσει στο παρελθόν το πολιτικό μας σύστημα. Οι «αυτοδιοικητικές ανταρσίες» έγιναν της μόδας τη δεκαετία του 1990, με κάποιες ανέλπιστες εκλογικές επιτυχίες. Αν επρόκειτο για μια απλή επανάληψη τέτοιων εσωκομματικών επεισοδίων, το πράγμα θα είχε τη θέση του στις φιλόξενες στήλες του πολιτικού και παραπολιτικού ρεπορτάζ, στο τέλος θα μιλούσε η κάλπη, τέλος του παραμυθιού και καληνύχτα σας. Εχω όμως την υποψία πως εδώ δεν πρόκειται για τα συνηθισμένα εσωκομματικά καβγαδάκια, χωρίς τα οποία οι δημοτικές δεν έχουν νοστιμάδα. Εχω την υποψία πως πρόκειται για ένα σύμπτωμα μιας σοβαρότερης δυσαρμονίας πολιτικών ηθών και κοινωνικής πραγματικότητας.

Γιατί είναι, ασφαλώς, παράδοξο αυτό που συμβαίνει: Αφού πρώτα οι πολιτικές ηγεσίες σάλπισαν γενική επιστράτευση, βάφτισαν τις εκλογές δημοψήφισμα και μας κάλεσαν να προσέλθουμε στις κάλπες του Μαΐου για μια μάχη ζωής και θανάτου, ή ταν ή επί τας, στη συνέχεια ανακαλύπτουν ότι δυσκολεύονται να βρουν πολεμιστές να κουβαλήσουν τα λάβαρα του κόμματος ώς το πεδίο της μάχης. Σαν να δυσκολεύονται να πείσουν για τον δημοψηφισματικό χαρακτήρα της εκλογής - ή εμείς ή αυτοί - όχι μόνο το εκλογικό σώμα, που στέκει ώς τώρα βουβό και δύσπιστο, αλλά και εκείνους που θα έπρεπε να το εμπνεύσουν και να το οδηγήσουν ώς τα μαρμαρένια αλώνια.

Υποψιάζομαι, λοιπόν, ότι η εξήγηση του παραδόξου είναι πως κατά βάθος πρόκειται για μια ένδειξη ότι το κομματικό σύστημα και υπό τη νέα του, μετά το 2012, διάταξη δυσκολεύεται να νιώσει την απλή αλήθεια - πολύ περισσότερο να προσαρμοστεί σε αυτήν - ότι οι παλιοί κανόνες τού παιχνιδιού δεν ισχύουν πια. Οτι το κομματικό σύστημα δεν μπορεί να αναπαραχθεί με τους παλιούς τρόπους. Οτι η διεκδίκηση της εξουσίας ή ότι απέμεινε από αυτή δεν μπορεί να γίνει με τα παλιά, τα προ κρίσης, ήθη και έθιμα της κομματικής ζωής.

Και η αλήθεια αυτή ισχύει, νομίζω, τόσο για τους εκ δεξιών της πολιτικής σκηνής, που συνεχίζουν, ανυποψίαστοι, να κινούν τα κομματικά πιόνια σε μια σκακιέρα που έχει πια γίνει κομμάτια και αρνούνται να κάνουν το αυτονόητο, να υποστηρίξουν, φέρ’ ειπείν, έναν ανεξάρτητο δήμαρχο που έχει κατά την κοινή αίσθηση μάλλον θετικό απολογισμό, όπως ο Μπουτάρης στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να έχουν ευχαριστημένες τις κομματικές οργανώσεις που θέλουν να γυμναστούν στην εκλογική μάχη και να κρατήσουν στη ζωή τα παλιά πελατειακά τους δίκτυα που αργοπεθαίνουν. Ισχύει και για τους εξ ευωνύμων, που ονειρεύτηκαν την κατάληψη της εξουσίας ως ένα ριμέικ του 1981, με μια αντίστοιχη ρητορική και με ασκήσεις πολιτικής διεύρυνσης, όπου τον ρόλο που έπαιζαν τότε ο Γλέζος και ο Μαύρος θα παίξουν τώρα τα σούργελα μιας λούμπεν αντιμνημονιακής Δεξιάς. Μα, ως γνωστόν, η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται - ούτε καν ως φάρσα. Και δεν διδάσκει.

Ισως, λοιπόν, πίσω από τα πάθη των αυτοδιοικητικών υποψηφιοτήτων να κρύβεται μια, έστω και ασχημάτιστη ακόμη, συνειδητοποίηση πως η ανασυγκρότηση της χώρας μετά τη χρεοκοπία δεν μπορεί να γίνει με τη διαιώνιση των αιτιών της κακοδαιμονίας, με τον ασφυκτικό έλεγχο του κομματικού συστήματος (έστω και ενός ανανεωμένου κομματικού συστήματος) επί της διοίκησης και της Αυτοδιοίκησης, με την προτεραιότητα της κομματικής σκοπιμότητας έναντι της κοινής λογικής και του κοινού συμφέροντος.

Ισως να κρύβεται και μια - ασχημάτιστη ακόμη και αυτή - αντίσταση στη μετατροπή του αιτήματος για έξοδο από την κρίση με αλλαγή αναπτυξιακού, διευθυντικού και πολιτικού προτύπου, σε ένα φτηνό διακύβευμα του ανταγωνισμού των κομμάτων για εξουσία.

Μένει να αποδειχθεί φυσικά. Αλλά μια πιο προσεκτική ματιά στις δημοσκοπήσεις, σ’ αυτήν την επίμονη άρνηση της δημοσκοπούμενης κοινωνίας να στοιχηθεί σε πλειοψηφικό ρεύμα, σ’ αυτή την επιμονή της σε λύσεις σύνθεσης και συνεργασίας, σε ανάλογα συμπεράσματα δεν οδηγεί;