Τα κόκκινα δάνεια, η bad bank και o «θείος Ντράγκι»

Συζητείται πάλι (παραδόξως, και στο ΤΧΣ...) η δημιουργία μιας κεντρικής bad bank, ενός δημόσιου φορέα που θα απαλλάξει τις τράπεζες από τα «κόκκινα» δάνεια. Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, bad bank δημιουργείται μόνο εφόσον οι τράπεζες τελούν υπό κατάρρευση, όταν είναι τόσο βεβαρημένες ώστε αδυνατούν να αντλήσουν νέα κεφάλαια, και συνοδεύεται από προσωρινές κρατικοποιήσεις και αλλαγές διοικήσεων. Αυτό το μοντέλο δεν ίσχυσε για τις ελληνικές τράπεζες, που έχουν ενισχυθεί με 40 δισ. ευρώ ζεστό χρήμα των φορολογουμένων και, επιπλέον, άντλησαν κεφάλαια μέσω αυξήσεων κεφαλαίου (8,3 δισ. ευρώ το τελευταίο δίμηνο). Πουθενά στον κόσμο δεν δημιουργείται bad bank για να ξεφορτωθούν οι μέτοχοι κεφαλαιακά ισχυρών τραπεζών τα «κόκκινα» δάνεια και να τα φορτώσουν στους φορολογουμένους. Κάτι τέτοιο, απλά, θεωρείται σκάνδαλο.

Αλλοι, πάλι, περιμένουν τη ρευστότητα να έρθει από τον «θείο Ντράγκι». Συχνά διαβάζουμε ξύλινους τίτλους, με δισεκατομμύρια που στέλνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Δεν θα έρθουν. Από τα 400 δισ. ευρώ που υπολογίζει να δώσει η ΕΚΤ στις ευρωπαϊκές τράπεζες μέχρι τέλη του έτους, στις ελληνικές τράπεζες θεωρητικά αντιστοιχούν 10 δισ. περίπου (το 7% των δανείων που έχουν χορηγήσει πλην στεγαστικών, τα οποία έχει εξαιρέσει η ΕΚΤ). Για να τα πάρουν, ωστόσο, πρέπει να δώσουν στην ΕΚΤ ενέχυρα. Τέτοια, δεν διαθέτουν. Ετσι, όχι μόνο δεν θα λάβουν πρόσθετη, αλλά, αντιθέτως, θα δίνουν πίσω ρευστότητα που ήδη είχαν πάρει από την ΕΚΤ. Από τα 136 δισ. τον Ιούνιο 2012, έχουν επιστρέψει 91 και μέχρι τον Μάρτιο (όταν η ΕΚΤ παύει πλέον να δέχεται τις κρατικές εγγυήσεις...) θα έχουν επιστρέψει 30 δισ. ευρώ επιπλέον.

Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, υπάρχουν δύσκολες. Δεν θα ανακαλύψουμε την Αμερική.

Στεγαστικά δάνεια: Σε όλο τον κόσμο αναζητούνται διέξοδοι από την ακαμψία των συμβολαίων των στεγαστικών δανείων, ώστε ο κίνδυνος, το βάρος και οι ευκαιρίες να μοιράζονται μεταξύ του δανειολήπτη και του πιστωτή (βλ. Mian-Sufi, House of Debt). Στον Καναδά, τη μόνη χώρα που δεν έχει υποφέρει από τραπεζικές κρίσεις, οι όροι των στεγαστικών δανείων επανεξετάζονται ανά τριετία, ώστε να προσαρμόζονται οι δόσεις στην κατάσταση της αγοράς και στις δυνατότητες του δανειζόμενου. Γιατί, στην Ελλάδα της κρίσης, δεν τολμούν οι τράπεζες να επιμηκύνουν τη διάρκεια των δανείων για τα οποία υπάρχει πραγματική αδυναμία εξυπηρέτησης, όσο απαιτείται, έως και πέραν των 100 ετών, με έντοκη περίοδο 30 ετών και την υπόλοιπη άτοκη και με ανά τριετία επανεκτίμηση της περιουσιακής κατάστασης και της αξίας του ακινήτου του δανειολήπτη;..

Επιχειρηματικά δάνεια: Το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων σέρνεται επί χρόνια – όσο και ο στρουθοκαμηλισμός των αρμοδίων. Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, οι επιχειρήσεις-φούσκες, που δεν μπορούν να αποκτήσουν θετικό EBITDA (κέρδη προ φόρων, τόκων, αποσβέσεων) κλείνουν. Τα «κόκκινα» δάνεια όσων μπορούν να αποκτήσουν θετικό EBITDA ύστερα από αναδιάρθρωσή τους (πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, επιλογή πεδίων δράσης, περιορισμό δαπανών, συγχωνεύσεις, αλλαγή του μάνατζμεντ κ.ά.) ρυθμίζονται. Αν η ιδιοκτησία αρνηθεί να βάλει φρέσκα λεφτά, χάνει την επιχείρηση. Ο πιστωτής μετοχοποιεί τα δάνεια, ορίζει νέο μάνατζμεντ και μεταπωλεί την επιχείρηση, μόνη ή με ομοειδείς. Αυτό θα γίνει και στην Ελλάδα. Το ζητούμενο (α) να μη γίνει με όρους συναλλαγής και (β) να προϋπάρχει ένα εθνικό σχέδιο, ώστε η κλαδική κατανομή των νέων κεφαλαίων να προσανατολιστεί σε ανάπτυξη με προοπτική.

Προς το παρόν, γίνονται «κουβέντες» (μέχρι τις εκλογές;..) και ροκανίζονται τα υπόλοιπα εμπιστοσύνης. Λίγα παραδείγματα:

(α) Οι τράπεζες λένε ότι εμπιστεύονται την ελληνική οικονομία. Ας δηλώσουν, λοιπόν, ότι δεν θα πουλήσουν τα στεγαστικά δάνεια σε ξένα funds, ότι δεν θα τα «σκοτώσουν», αλλά θα τα κρατήσουν στο χαρτοφυλάκιό τους προκειμένου να εισπράξουν κέρδη, επειδή η οικονομία θα πάει καλά και, άρα, οι τιμές ακινήτων θα ανέβουν.

(β) Οι επιχειρήσεις λένε ότι δεν δίδονται δάνεια. Ας επανέλθει, λοιπόν, το καθεστώς του 2009, της μηνιαίας καταγραφής και δημοσιοποίησης του αριθμού αιτήσεων, απορρίψεων, εγκρίσεων και συνολικού ύψους νέων δανείων, για να ξεθολώσει το τοπίο.

(γ) Επιχειρηματίες διαλαλούν ότι προσδοκούν «κούρεμα» στα δάνεια των επιχειρήσεών τους, αρκετές από τις οποίες θα ζήλευαν τη δανειακή επιβάρυνση της χώρας (διότι το χρέος ως προς τον τζίρο τους υπερβαίνει κατά πολύ το 170% του δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ). Και η ασφάλεια των συναλλαγών κονιορτοποιείται.

(δ) Οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει μεγάλη ζήτηση για δάνεια. Σωστά. Ωστόσο, τα μοντέλα τους υποτιμούν και αυτή που υπάρχει. Διότι αυτά τα μοντέλα εγκρίνουν ή απορρίπτουν τις αιτήσεις επιχειρηματικών δανείων με κριτήριο τα στατιστικά στοιχεία της προηγούμενης 4ετίας. Ητοι, κρίνουν το αύριο μιας επιχείρησης με κριτήριο τις επιδόσεις της στην 4ετία της κρίσης!

Είμαστε μια ωραία ατμόσφαιρα;..