Καπιταλισμός ή κλεπτοκρατία;

Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2015-01-18

Γιατί δεν γίνονται επενδύσεις και παραμένει ισχνή η παραγωγική βάση της ελληνικής οικονομίας; Ένας ισχυρισμός (με ακραία ταξικό περιεχόμενο) είναι ότι φταίει το υψηλό «εργατικό κόστος». Άλλος, ότι φταίει η κυβερνητική αστάθεια και η αβεβαιότητα που προκαλεί. Πιστεύω ότι βοηθά στην προσέγγιση του πυρήνα του ελληνικού προβλήματος η άποψη ότι ο καθοριστικός παράγοντας που αποτρέπει τις επενδύσεις είναι το ίδιο το μοντέλο της «δήθεν επιχειρηματικότητας», το ευρέως διαδεδομένο μοντέλο του παρασιτικού πλουτισμού, με πελατειακά έως προκαπιταλιστικά χαρακτηριστικά. Οτι οι παρασιτικές σχέσεις (αυτό που αποκαλείται καθεστώς κλεπτοκρατίας) εμποδίζουν τις επενδύσεις και την ίδια την ανάπτυξη του καπιταλισμού. Αυτές πρέπει να ανατραπούν.

Πώς εξηγείται ότι οι ιχθυοκαλλιέργειες, ένας εξαιρετικά δυναμικός, εξωστρεφής και ανταγωνιστικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας που ξεκίνησε με τις πλέον ευοίωνες προοπτικές, οδηγήθηκαν στο βαθύ, βαθύτατο «κόκκινο» και σημείωσαν παταγώδη αποτυχία; Πώς, πάλι, εξηγείται, ξενοδοχειακά συγκροτήματα, ακόμα και στις πιο καλές χρονιές για τον ελληνικό τουρισμό, όταν υπάρχει έκρηξη αφίξεων και δεν μένει ούτε δωμάτιο ούτε κρεβάτι ελεύθερο, αυτά να εμφανίζουν ζημίες, να παίρνουν το ένα μετά το άλλο δάνεια από τις τράπεζες ή/και να αποσπούν ευνοϊκές ρυθμίσεις αυτών των δανείων; Πώς εξηγείται ότι εταιρείες στον χώρο της υγείας, όταν η σχετική δαπάνη ήταν σε ύψη ρεκόρ, εμφάνιζαν ελάχιστα κέρδη ή ζημίες; Ολοι αυτοί είχαν υψηλό «εργατικό κόστος» ή, μήπως, κλονίζονταν από την πολιτική αβεβαιότητα; Ανάλογα ερωτήματα τίθενται για κλάδους και επιχειρήσεις της χώρας. Κάθε περίπτωση είναι ειδική. Αλλά, με τις αναγκαίες διαφοροποιήσεις, το μοτίβο της ερμηνείας τέτοιων φαινομένων (που έχουν πάρει διαστάσεις παθογένειας της οικονομίας μας...) θεωρείται περίπου κοινό: Κάποιοι συγκέντρωναν κεφάλαια (ξένα λεφτά...), οργάνωναν μια επιχείρηση, τη λεηλατούσαν, έβρισκαν τους τρόπους και τους πρόθυμους για να αποσπάσουν δημόσιο χρήμα (δάνεια από λεφτά των καταθετών ή από προγράμματα με λεφτά των φορολογουμένων...), και το δημόσιο χρήμα «γύριζε» σε ιδιωτικό πλούτο, που εύρισκε τον δρόμο του σε ξένες τράπεζες, σε «κεφάλαιο κίνησης» μέσα στο πολιτικό σύστημα, ενίοτε σε αγορές ή μίσθωση μέσων μαζικής επιρροής. Λοιπόν, όταν στήνονται επιχειρήσεις με αρχική υπερτιμολόγηση που (αν δεν αφήνει καθαρό κέρδος...) καλύπτει όλο το κόστος της επένδυσης.

Οταν δίδονται προνομιακά τραπεζικά δάνεια, επί τη εμφανίσει πλαστών αποθεμάτων ή ψευδών στοιχείων, σε τέτοια έκταση ώστε (με εξαίρεση τους εφοπλιστές...) η έννοια «πλούσιος» να τείνει να ταυτίζεται με την έννοια «υπερδανεισμένος». Οταν ο πλουτισμός έρχεται όχι από την επιτυχία αλλά (συχνά) από την αποτυχία –κερδίζουν οι επιτήδειοι, με απλήρωτους εργαζόμενους, απλήρωτους προμηθευτές και ασφαλιστικά Ταμεία. Οταν η φοροδιαφυγή αναγορεύεται σε θεμελιώδη πρακτική, με τις ευγενικές υπηρεσίες ειδικών επί της δαιδαλώδους νομοθεσίας ελεγκτών. Οταν οι δουλειές (με το «κράτος χρεώστη» αλλά όχι μόνο...) γίνονται με συμφωνίες κάτω από το τραπέζι.

Με άλλα λόγια, όταν με αθέμιτα μέσα πετάγονται εκτός αγοράς όσοι επιχειρούν να λειτουργήσουν με σεβασμό στους νόμους, την παραγωγικότητα, τους κανόνες του ανταγωνισμού. Γιατί, πλέον, η διαφθορά είναι τόσο εκτεταμένη ώστε οι Βρυξέλλες έχουν κόψει τη χρηματοδότηση του αναπτυξιακού νόμου μέχρι να αποκατασταθεί η διαφάνεια. Και αρκετοί επιχειρηματίες διστάζουν να αναλάβουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες φοβούμενοι ότι θα τσουβαλιαστούν με τους πραγματικά διαπλεκόμενους ή θα καταστούν στόχος καθωσπρέπει εκβιαστών που λειτουργούν χωρίς ρίσκο – ίσως οι αρμόδιες αρχές είναι τυφλές. Οταν όλα αυτά συμβαίνουν, πόσοι θα έχουν το κουράγιο ή την τρέλα να ρισκάρουν να επενδύσουν στην Ελλάδα;

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα

Δημήτρης Χριστόπουλος

Η αλβανική εθνική επέτειος της 28ης Νοέμβρη πρέπει να γιορταστεί επισήμως στην Ελλάδα

Δημήτρης Χριστόπουλος, 2024-12-04

Dita e Pavarësisë. Ημέρα της Αλβανικής Ανεξαρτησίας! Στις 28 Νοεμβρίου...

Νίκος Μπίστης

Γιά ένα νέο Μέτωπο Λογικής στην εεξωτερική πολιτική

Νίκος Μπίστης, 2024-12-02

Πριν μια βδομάδα η Εποχή είχε φιλοξενήσει άρθρο μου για...

Κώστας Καλλίτσης

Ένα προβληματικό νομοσχέδιο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-12-01

Τις επόμενες ημέρες θα απασχολήσει την Ολομέλεια της Βουλής...

Σωτήρης Βαλντέν

Όχι στο ”πατριωτικό Μέτωπο”

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-01

Κάθε μέρα που περνά, τα «ήρεμα νερά» στις ελληνοτουρκικές...

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Στέργιος Καλπάκης

Αφετηρία μιας νέας εποχής ανάκαμψης

Στέργιος Καλπάκης, 2024-11-26

Μετά από όσα συνέβησαν τη χρονιά που πέρασε απαιτούνται...

Χρήστος Ροζάκης

Ανατρέχοντας στο παρελθόν των ελληνοτουρκικών

Χρήστος Ροζάκης, 2024-11-23

Οι ομάδες του «πατριωτικού μετώπου» έχουν οργιάσει με μια...

Αντώνης Λιάκος

Μπορεί να επιβιώσει η Αριστερά;

Αντώνης Λιάκος, 2024-11-24

Δεδομένων του κατακερματισμού, της απώλειας επιρροής και...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Συνέδριο καμπής…

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2024-11-07

Αύριο το απόγευμα ξεκινάει τις εργασίες του το Έκτακτο...

Κώστας Καλλίτσης

Το αγαθό της σταθερότητας

Κώστας Καλλίτσης, 2024-11-24

Μόνιμο και διακηρυγμένο μέλημα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας...

Κώστας Καλλίτσης

Τέλειωσαν τα μνημόνια;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-11-17

Έχει τελειώσει η περίοδος του αποπληθωρισμού – όταν έπεφταν...

Κώστας Καλλίτσης

Το τέλος ενός κύκλου

Κώστας Καλλίτσης, 2024-11-10

Η ιστορία λέει ότι ένας κύκλος άνοιξε πριν από περίπου μισό...

×
×