Ο λαός

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2015-08-15

Οταν έγινε η πρώτη συγκέντρωση στο Σύνταγμα υπέρ του «όχι», το δελτίο ειδήσεων ενός βρετανικού καναλιού είχε ζωντανό ρεπορτάζ από το μπαλκόνι κάποιου ξενοδοχείου της πλατείας με φόντο την εικόνα του πλήθους.

Μετά την εισαγωγή και μερικές γενικές πληροφορίες, ο δημοσιογράφος συνομίλησε με στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, τη Βασιλική Κατριβάνου (αν δεν με απατά η μνήμη μου· αν με απατά, ζητώ συγγνώμη), στην οποία έθεσε και το εξής ερώτημα: Πώς θα περάσετε τις θέσεις σας όταν τα υπόλοιπα 18 κράτη της ευρωζώνης τις απορρίπτουν;

Η απάντηση -δεν θυμάμαι ακριβώς τις λέξεις, αλλά αποδίδω το νόημα- δόθηκε αμέσως, με σιγουριά, ωσάν να επρόκειτο για κάτι φυσιολογικό και γνωστό τοις πάσι:«Η κόντρα είναι με τις κυβερνήσεις και όχι με τους λαούς, οι οποίοι βρίσκονται στο πλευρό μας».

Ο ισχυρισμός αυτός οδηγεί σε κάποια συμπεράσματα, είτε το ξέρουν και το θέλουν, είτε δεν το ξέρουν και δεν το θέλουν εκείνοι που τον διατυπώνουν.

Το πρώτο και εμφανέστερο είναι ότι σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης, πλην Ελλάδος, το σύστημα της κοινοβουλευτικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας έχει καταρρεύσει εφόσον άλλα θέλει ο κυρίαρχος λαός και άλλα πράττουν εκείνοι που υποτίθεται ότι τον εκπροσωπούν.

Επιπλέον, οι λαοί στις εν λόγω 18 χώρες, παρά την πρόθεσή τους να συνδράμουν αγωνιστικά τις προσπάθειες του ΣΥΡΙΖΑ, δεν φαίνεται να ανησυχούν γι’ αυτήν την κατάφωρη διαστρέβλωση της βούλησής τους, άρα είναι ταυτοχρόνως και αγωνιστές και πρόβατα, ή απλώς δεν το έχουν αντιληφθεί, άρα είναι ηλίθιοι.

Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι υπάρχει μια διάσταση του προβλήματος, λιγότερο εμφανής, που αφορά την έννοια του λαού, όπως την αντιλαμβάνεται η Αριστερά. Η οποία μπορεί να έχει υποβαθμίσει τις παλιές «ορθόδοξες» ταξικές αναλύσεις, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι ο λόγος της δεν καθορίζεται ενίοτε από έναν μαρξισμό (εγελιανής κοπής) που παραμένει ανομολόγητος.

Θέλω να πω ότι σύμφωνα με την «αστική» εκδοχή της δημοκρατίας, η βούληση του λαού καταγράφεται στις εκλογές όπου, με βάση την αρχή ότι κάθε άτομο έχει μία ψήφο ισόβαρη με όλες τις άλλες, επικρατεί η πολιτική που επιλέγει η πλειοψηφία.

Σύμφωνα όμως με τη μαρξιστική/εγελιανή θεωρία, ο λαός, δηλαδή η εργατική τάξη, επειδή ενσαρκώνει τη λογική που υποτίθεται ότι διέπει την ιστορική αναγκαιότητα, γίνεται πιο «πραγματικός» (Εγελος) ή επαναστατικός (Μαρξ) στο μέτρο που συνειδητοποιεί την αποστολή του. Συνεπώς, ο λαός είναι εκείνο το κομμάτι του εκλογικού σώματος που ψηφίζει την Αριστερά.

Φυσικά, ακόμα κι αν όλα αυτά ισχύουν, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο λόγος του ΣΥΡΙΖΑ περί λαού καθορίστηκε από άλλες, λιγότερο θεωρητικές αναζητήσεις και πιο πρακτικές σκοπιμότητες.

Κατ’ αρχάς, η διαπίστωση/πρόβλεψη ότι οι λαοί της Ευρώπης συμπαρίστανται στον αγώνα της ελληνικής Αριστεράς αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αρχική παραδοχή, πάνω στην οποία χτίστηκε η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ.

Εννοώ το περιβόητο: «Δεν μπορεί, στο τέλος θα κάνουν πίσω».

Επιπλέον, κι αυτό θα αποδειχθεί πολύ πιο σημαντικό, έχει να κάνει με τον δικανικό, πολιτικό λόγο -και δεν εννοώ μόνο του ΣΥΡΙΖΑ αλλά όλων των κομμάτων- ο οποίος παραπέμπει στη λεγόμενη «επιτελεστική» λειτουργία της γλώσσας, που σημαίνει ότι στην πολιτική παρουσιάζουμε ως τετελεσμένο γεγονός αυτό που θα πρέπει ή θα θέλαμε να συμβεί.

Σύνηθες το φαινόμενο. Ας πούμε ότι στο Παρίσι γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση υπέρ της Ελλάδας.

Την άλλη μέρα οι εφημερίδες της Αριστεράς θα βγουν με πηχυαίο τίτλο «Οι Γάλλοι στο πλευρό μας», μολονότι όλοι γνωρίζουμε ότι κάποιοι Γάλλοι υποστηρίζουν την πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης να αντισταθεί στην πολιτική της λιτότητας, ενώ κάποιοι άλλοι, και μάλιστα οι περισσότεροι σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, πιστεύουν ότι οι εταίροι μας θα πρέπει να επιμείνουν στη σκληρή πολιτική τους.

Ετσι εξηγείται η επιλεκτική ανάγνωση ενός εκλογικού αποτελέσματος, με κριτήριο το αν μας συμφέρει κομματικά να το επικαλεστούμε ως αποστομωτικό επιχείρημα κατά των αντιπάλων μας ή να το αγνοήσουμε.

Για να μιλήσουμε με παραδείγματα, η Αριστερή Πλατφόρμα διατυμπανίζει συνεχώς το μεγαλειώδες 62% του «όχι» στο δημοψήφισμα, ξεχνώντας τα εξής δύο πράγματα:

•Πρώτον, ότι πριν από τις κάλπες η γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πως το αποτέλεσμα όχι μόνο δεν αφορούσε το αν θα παραμείνουμε στο ευρώ, αλλά αντίθετα θα ενίσχυε τη διαπραγματευτική θέση της κυβέρνησης, ενθαρρύνοντας έτσι τον λαό να αποδοκιμάσει τις προτάσεις των δανειστών, επειδή ταυτόχρονα τον διαβεβαίωνε ότι δεν διατρέχει τον παραμικρό κίνδυνο. Κάτι που όπως αποδείχθηκε ήταν μέγα λάθος ή μέγα ψέμα.

•Και δεύτερον, ότι με την ίδια λογική της λαϊκής βούλησης που καταδικάζει τελεσίδικα όποιον ηττάται, η Αριστερά θα όφειλε να είχε κλείσει το μαγαζί όταν επί δεκαετίες τα δύο μεγάλα κόμματα εξασφάλιζαν γύρω στο 80% των ψήφων, ενώ εμείς ξενυχτούσαμε για να δούμε αν ο Συνασπισμός θα μπει στη Βουλή.

Τελειώνω με κάτι ολίγον άσχετο: ολοένα και περισσότεροι υπ’ ατμόν διαφωνούντες δηλώνουν ότι ντρέπονται επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τήρησε τις προεκλογικές υποσχέσεις που έδωσε.

Υπάρχει κανείς που να ντρέπεται επειδή τις έδωσε, τέτοιες που ήταν;

Θέματα επικαιρότητας: Μετά το 3ο Μνημόνιο

Γιώργος Σιακαντάρης

Ποπεριανοί στους δρόμους

Γιώργος Σιακαντάρης, 2016-06-19

Πριν τη συγκέντρωση του κινήματος «Παραιτηθείτε» έβλεπα...

Περισσότερα

«Απομονωμένοι στο μίσος…»

Μαρία Χούκλη, 2016-06-16

Ημέρα λογαριασμών για τους «Παραιτηθείτε» και τους «Είστε...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Εθνικό σχέδιο για την ανεργία

Κώστας Καλλίτσης, 2016-06-12

Είναι μάλλον απίθανο να υποστηρίξει κανείς κάτι διαφορετικό...

Περισσότερα
Γιάννης Παπαθεοδώρου

Ωραίο μου πλυντήριο

Γιάννης Παπαθεοδώρου, 2016-06-07

Αν υπάρχει ορισμός της πολιτικής γκάφας, σίγουρα θα πρέπει...

Περισσότερα

Η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως «πυροτέχνημα», για αντιπερισπασμό, και εξυπηρέτηση μικροκομματικών στόχων

2016-06-07

Η αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά και ο εκλογικός Νόμος...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα!

Κώστας Καλλίτσης, 2016-06-05

...Η αξιολόγηση έκλεισε – ευτυχώς. Η αβεβαιότητα του χρέους,...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Περί «μενουμευρωπαίων»

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2016-06-04

Ας αρχίσουμε με κοινοτοπίες: μια κυβέρνηση της Αριστεράς...

Περισσότερα
Τάσος Γιαννίτσης

Ξέρουμε; Σκεφτόμαστε; Θέλουμε;

Τάσος Γιαννίτσης, 2016-06-03

«Το θέμα μου, στην ουσία, είναι ένα: Πού βρισκόμαστε σήμερα...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Πάπας της νεωτερικότητας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-04-22

Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την επίγεια πόλη ίσως για την ουράνια,...

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

Κατά φαντασίαν ιατρός

Παντελής Μπουκάλας, 2025-04-08

Πολλούς Απρίληδες πριν, το 1967, οι Ελληνες άκουγαν τον αρχιπραξικοπηματία...

Κώστας Ζαχαριάδης

Πρότυπο για τη συνεργασία το εγχείρημα του Δήμου της Αθήνας

Κώστας Ζαχαριάδης, 2025-04-08

Να επιλέξει ο κόσμος της παράταξης την ηγεσία του κόμματος...

Παναγιώτης Παναγιώτου

Συνεργασία ή πολιτική αυτοκτονία

Παναγιώτης Παναγιώτου, 2025-04-07

Η ΝΔ φθίνει πολιτικά και εκλογικά. Και η ισχυρή πρωθυπουργική...

Γεράσιμος Μοσχονάς

Η Ευρωπαϊκή εξασθένηση των κομμάτων

Γεράσιμος Μοσχονάς, 2025-04-06

...Η εποχή της αδυναμίας των μεγάλων mainstream κομμάτων αφήνει...

×
×