Ας σοβαρευτούμε

"Η ζωή είναι γεμάτη εκπλήξεις". Νά μια φράση που όλοι έχουμε ακούσει και έχουμε πει άπειρες φορές. Παρ’ όλα αυτά, ήταν για μένα έκπληξη μεγάλη όταν, μια ωραία πρωία, διαπίστωσα ότι όφειλα, κατά συνείδηση, να πω καλά λόγια ή, ακριβέστερα, να συνηγορήσω υπέρ του Γιάνη Βαρουφάκη. Εχει ο καιρός γυρίσματα, για να θυμηθούμε άλλη μια κοινοτοπία.

Ο λόγος περί του διαβόητου Plan X, και αφορμή του βιβλίο του Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, όπου περιγράφονται με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες οι κινήσεις που θα έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. σε περίπτωση που η χώρα, για οποιονδήποτε λόγο, βρισκόταν εκτός ευρώ.

Για όσους δεν ασχολούνται με τέτοια πράγματα (ή έχουν συμφέρον να τα διαστρέφουν), πρόκειται για κλασικό παράδειγμα contingency planning, που σημαίνει ότι καταστρώνουμε σχέδια για το πώς θα αντιδράσουμε αν και όταν συμβεί κάτι, συνήθως απευκταίο.

Οπως λέμε, «σε περίπτωση που ο μη γένοιτο…» Χωρίς να ξέρω τι έχει στο συρτάρι η κυβέρνηση, είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν ή, μάλλον, πρέπει να υπάρχουν παρόμοια σχέδια, τα οποία θα εφαρμοστούν σε ορισμένες ακραίες καταστάσεις, τις οποίες μια μέρα ενδέχεται να αντιμετωπίσουμε, θέλουμε δεν θέλουμε.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο έγινε η λαθροχειρία: η αντιπολίτευση ταύτισε την πρόβλεψη για το τι θα πρέπει να κάνουμε αν φύγουμε ή μας διώξουν από το ευρώ, με την πρόθεση να φύγουμε. Φυσικά, το πρώτο ενδέχεται να σημαίνει το δεύτερο.

Αλλά όχι υποχρεωτικά, όπως ισχυρίζονται κάποιοι θεωρώντας δεδομένο εκείνο που οφείλουν να αποδείξουν. Ενα τόσο χοντροκομμένο σφάλμα δεν μπορεί παρά να έγινε εσκεμμένα για να εισπραχθεί επικοινωνιακά.

Για να το διατυπώσω αλλιώς, ας αναλογιστούμε ότι το δημοκρατικό μας Σύνταγμα προβλέπει την αναστολή άρθρων του σε περίπτωση πολέμου. Αυτό όμως δεν οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η συγκεκριμένη πρόνοια θεσπίστηκε από κάποιους σκοτεινούς συνωμότες που θέλουν να γίνει πόλεμος για να τα αναστείλουν.

Οσο για το γεγονός ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός ζήτησε να εκπονηθεί το Plan Χ, δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι ήθελε να το εφαρμόσει. Μια επιεικέστερη ερμηνεία θα ήταν ότι ήθελε να μάθει τις συνέπειες της επιστροφής στη δραχμή για να διαλέξει όταν και αν έρθει η κρίσιμη στιγμή.

Τρανή απόδειξη γι’ αυτό -και εδώ όντως μπορούμε να επικαλεστούμε αποδείξεις- υπάρχει: ο πρωθυπουργός ήταν εκείνος που τελικά αποφάσισε να αποδεχθεί του όρους των πιστωτών με τεράστιο κόστος για το κόμμα του, δηλαδή έκρινε ότι το Plan Χ δεν θα εφαρμοστεί.

Και κατά τη γνώμη μου καλά έκανε, όποιες και να ήταν οι τεράστιες ευθύνες του και οι ευθύνες του Γιάνη Βαρουφάκη για το πώς φτάσαμε μέχρι εκεί.

Το μόνο στοιχείο που συνηγορεί υπέρ της αντίθετης άποψης είναι η εξής εκτίμηση του Γκάλμπρεϊθ, αν του αποδόθηκε σωστά: σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Εφημερίδας των Συντακτών» ο Αμερικανός οικονομολόγος δεν έκρυψε «την απογοήτευσή του πως το σχέδιο Β δεν εφαρμόστηκε».

Με άλλα λόγια, ήθελε όντως την έξοδο από το ευρώ, κάτι που ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει επανειλημμένα αρνηθεί και ο Αλέξης Τσίπρας έχει έμπρακτα απορρίψει.

Ας σημειωθεί ότι οι επικριτές της κυβέρνησης θα μπορούσαν να προτείνουν κάποιο καλύτερο σχέδιο, το οποίο, για παράδειγμα, δεν θα προέβλεπε την ανάμειξη του στρατού. Αλλά δεν το έκαναν. Το γεγονός και μόνον ότι υπήρχε σχέδιο, ήταν αρκετό για να βγουν στα κεραμίδια.

Συμφορά για τον τόπο η κακή κυβέρνηση. Μπορώ όμως να φανταστώ μια μεγαλύτερη: να είναι εξίσου κακή και η αντιπολίτευση επειδή μιμείται ό,τι καταγγέλλει. Κι αυτό νομίζω ότι συμβαίνει.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης λέει και ξαναλέει ότι καταδικάζει τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία. (Μπορείτε να φανταστείτε κάποιον πολιτικό να δηλώνει το αντίθετο;) Το σημαντικό όμως δεν είναι τι λέει, αλλά τι κάνει το κόμμα του.

Το οποίο θέλει να ξαναπάρει την εξουσία από τον ΣΥΡΙΖΑ εφαρμόζοντας την τακτική που τον έφερε στην εξουσία.

Το σκεπτικό παραμένει ακριβώς το ίδιο: η κυβέρνηση καταστρέφει τη χώρα, άρα οτιδήποτε την αποδυναμώνει είναι καλό και οποιοσδήποτε την επικρίνει είναι καλός και είναι δικός μας. (Ας θυμηθούμε τη συμπαράσταση του ΣΥΡΙΖΑ στους εστιάτορες της Υδρας που δεν έκοβαν αποδείξεις).

Τι σημασία έχει αν το επιχείρημα αποδεικνύεται στρεψόδικο, οι ανακολουθίες κραυγαλέες και ο τόνος υστερικός; Η πατρίδα βρίσκεται στα τάρταρα και γι’ αυτό φταίνε μόνο οι αντίπαλοί μας. Νυν υπέρ πάντων ο αγών.

Δεν νομίζω ότι το πρόβλημα θα λυθεί με μια αιφνίδια επιφοίτηση ομοψυχίας. Οι διαφορές που μας χωρίζουν είναι μεγάλες και πραγματικές. Για να φανεί όμως στον ορίζοντα η πιθανότητα μιας λύσης, θα πρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα της αντιπαράθεσης, η οποία έχει πιάσει πάτο.

Χαρακτηριστική ένδειξη οι καθημερινές ατάκες από τα κομματικά γραφεία που παίζουν στα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης, αναπαράγοντας τη συμπυκνωμένη ηλιθιότητα, όπως την επιβάλλουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι επικριτές της κυβέρνησης μπορούν να την εγκαλέσουν για τόσο και τόσα, χωρίς να καταφύγουν σε λαϊκίστικες λασπολογίες που φέρνουν ψήφους αλλά σφαγιάζουν την κοινή λογική.

Οσοι έχουν πρόβλημα με τον ΣΥΡΙΖΑ οφείλουν πρώτα απ’ όλα να σοβαρευτούν. Υπενθυμίζω τη ρήση του Νίτσε: «Διαλέξτε προσεκτικά τους εχθρούς σας γιατί στο τέλος θα τους μοιάσετε».