Θα αναποδογυρίσει η καρδάρα και θα χυθεί το γάλα;..

Την Τρίτη η Ελλάδα βγήκε στις αγορές και άντλησε 2,5 δισ. για 5ετία, με 3,6%. Ετσι, επανήλθε στις αγορές ύστερα από μακρά απουσία (θα μπορούσε να είχε βγει νωρίτερα, αν δεν υπήρχε εμμονή η πρώτη έκδοση να είναι 10ετίας…), με μια έκδοση προσεκτικά σχεδιασμένη (εκ των υστέρων φαίνεται ότι η απόδοση θα μπορούσε να περιοριστεί στο 3,4%-3,5%, αλλά –σωστά– το Δημόσιο δεν θέλησε να ρισκάρει…), που κατά 90% την απορρόφησαν (όχι hedge funds, αλλά) μακροπρόθεσμοι επενδυτές, οι οποίοι διατηρούν αυτά τα ομόλογα στο χαρτοφυλάκιό τους (δεν τα ξεφορτώνονται, όπως είχαν κάνει πριν από 12 μήνες, με την τότε έκδοση των 7ετών ομολόγων).

Η έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών κλείνει μια εκκρεμότητα 10ετιών και δημιουργεί ένα πεδίο ευκαιριών: Να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της γειτονικής κρατικής οντότητας, να ενισχυθούν οι σχέσεις φιλίας με τη γειτονική χώρα και η συνοχή της ευρύτερης περιοχής έναντι των αρνητικών ανταγωνιστικών (αυταρχικών...) επιρροών, να ανατραπεί μια διεθνώς παγιωμένη αντίληψη ότι τα Βαλκάνια είναι πηγή δεινών.

Μιλώντας με Ελληνες της διασποράς που έχουν κατακτήσει κορυφαίες θέσεις στο επιστημονικό και επιχειρηματικό διεθνές στερέωμα και που η ανιδιοτελής προσφορά τους βεβαιώνει ότι αγαπούν την Ελλάδα, τους ακούω να απορούν: Η πατρίδα μας είναι μια ασφαλής χώρα, μέλος του ΝΑΤΟ, της Ευρωζώνης, κανείς δεν φοβάται να επενδύσει σε αυτήν. Δεν υποφέρει από την τρομοκρατία, που ταλανίζει άλλες χώρες. Εχει ικανοποιητικές και σχετικά νέες υποδομές. Το κλίμα και το περιβάλλον της είναι μοναδικά – ποιος δεν θα ήθελε να εργαστεί σε αυτήν;

Το υπόλοιπο του χρέους μας στο ΔΝΤ είναι περίπου 10 δισ. ευρώ. Η αποπληρωμή του θα ολοκληρωθεί το 2024, θα γίνεται σταδιακά στα επόμενα 5 χρόνια. Αυτό το τμήμα του χρέους είναι το ακριβότερο από όσα οφείλουμε σε δημόσιους φορείς (ΕΚΤ, EFSF, ESM). Πληρώνουμε στο ΔΝΤ επιτόκια που αρχίζουν λίγο κάτω από 4% και, για ένα μέρος ύψους 3 δισ. ευρώ περίπου, ανέρχονται στο 4,9%. Πρόκειται για πανάκριβα δάνεια.

Οι εκλογές επίκεινται. Η κυβέρνηση δεν έχει κάτι να κερδίσει ροκανίζοντας τον χρόνο. Αλλά η χώρα έχει πολλά που θα διακινδυνεύσει να χάσει αν συνεχίσει να σέρνεται.

Πρέπει να τρέξουμε, γιατί βγήκαμε από το μνημόνιο αλλά δεν βγαίνουμε στις αγορές. Αν δεν βγούμε και δεν αρχίσουμε να αναβαθμίζουμε τη θέση μας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, η δημοκρατία θα πιεστεί και η παραμονή μας στην Ευρωζώνη θα αμφισβητηθεί. Ειδικά με τους πολιτικούς συσχετισμούς που θα προκύψουν από τις ευρωεκλογές, είναι σχεδόν απίθανο να μας δοθεί χέρι βοηθείας από τον ESM, αν το χρειαστούμε.

Στα τέλη των περιπετειών του, το πρόβλημα του Πινόκιο δεν ήταν ότι μεγάλωνε η μύτη του κάθε φορά που έλεγε ψέματα, τότε πια είχε καταλάβει πόσο κακό είναι να λες ψέματα και τα είχε σταματήσει. Το μεγάλο πρόβλημά του παρουσιάστηκε αφότου απελευθερώθηκε από τα σκοινάκια απ’ όπου κρεμόταν ως μαριονέτα και απέκτησε τη δυνατότητα να κινείται ελεύθερα – όπως του άρεσε. Τότε, ακριβώς, άρχισε να κάνει το ένα λάθος πάνω στο άλλο, κι έτσι κατέληξε στην κοιλιά του κήτους. Το (κατά Susan Strange) πρόβλημα του Πινόκιο, είναι ένα πρόβλημα του πολιτικού μας συστήματος.

Το καλό νέο είναι ότι ακόμη η χώρα δεν έχει πέσει στα βράχια. Το κακό είναι ότι, αν δεν υποχρεωθεί να αλλάξει συμπεριφορά το πολιτικό σύστημα, είναι θέμα χρόνου να πέσει. Αυτό φοβούνται οι αγορές και δεν μας αγγίζουν. Τι βλέπουν;

Γνωρίζουν ότι στις 27 Φεβρουαρίου θα υπάρξει η πιο κρίσιμη αξιολόγηση της χώρας, από την οποία θα εξαρτηθεί αν θα μπορέσουμε να δανειστούμε τους αμέσως επόμενους μήνες ή αν τα επιτόκια δανεισμού εκτοξευθούν στο 6-7% οπότε (το σενάριο καταστροφής) κλειδωνόμαστε εκτός αγορών. Γνωρίζουν, επίσης, ότι μένουν 15 (από τις 16) εκκρεμότητες να κλείσουν, προκειμένου να υπάρξει θετική αξιολόγηση.

Αυτό που βρίσκεται μπροστά στη μύτη μας και δυσκολευόμαστε να το δούμε, είναι η επικείμενη δεύτερη μετά-το-Μνημόνιο-αξιολόγηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η αξιολόγηση θα δημοσιοποιηθεί τον Φεβρουάριο – σε λιγότερες από 80 ημέρες. Αν είναι αρνητική, η χώρα μας θα κινδυνεύσει να συρθεί, πάλι, στα βράχια.

Αυτό το ρίσκο αναλαμβάνει το πολιτικό σύστημα, όταν ρέπει σε έναν ανήθικο ανταγωνισμό πρόσκαιρων παροχών και κούφιων υποσχέσεων πελατειακού χαρακτήρα. Εξηγούμαι:

Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί, το μόνο σχέδιο που φαίνεται να διαθέτουμε είναι όχι πώς θα ανακτηθεί η πρόσβασή μας στις αγορές, αλλά πώς θα αναλωθεί το μαξιλάρι ασφαλείας, τα 26,6 δισ. ευρώ – αυτά που πήραμε αντί για πιστοληπτική γραμμή. Στην ουσία, ροκανίζουμε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε.

Υποτίθεται ότι αυτά τα κεφάλαια θα ήταν ένας κλειδωμένος κουμπαράς, επιπλέον εγγύηση για τις αγορές προκειμένου να εξασφαλίζουμε καλύτερα επιτόκια δανεισμού από αυτές. Αντ’ αυτού, οσονούπω αρχίζουμε να τα ξοδεύουμε. Στα τέλη 2019 θα έχουν απομείνει 15,5 δισ. εφόσον τελικά καταφέρουμε να αντλήσουμε από τις αγορές 4 δισ. ευρώ.

Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί ενώ πρέπει να νοιαστούμε να δημιουργηθούν νέες βιώσιμες θέσεις εργασίας και να προστατευθούν οι άνεργοι, δαπανώνται ακόμη και λεφτά του ΟΑΕΔ (που εισφέρουν εργοδότες και μισθωτοί για την ανακούφιση και επανένταξη ανέργων στην αγορά εργασίας) για να γίνονται μαζικά αδιαφανείς προσλήψεις στο Δημόσιο. Ενας φαύλος κύκλος, γέννημα άρρωστης ευρηματικότητας: περικόπτονται επενδυτικές και τακτικές κρατικές δαπάνες για να βγαίνουν τα θηριώδη υπερπλεονάσματα και, ως αντιστάθμισμα, διασπαθίζονται τα λεφτά του ΟΑΕΔ για να γίνονται προσλήψεις στο κράτος.

Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί ενώ δεν μπορούμε να βγούμε στις αγορές, η κυβέρνηση έχει αρχίσει να μοιράζει λεφτά που δεν δημιουργούν (ίσως υπονομεύουν) την οικονομική μεγέθυνση (που είναι προϋπόθεση για να μας εμπιστευθούν και να μας δανείσουν) και τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας. Και γιατί συνολικά το πολιτικό σύστημα επιδίδεται σε έναν όλως ανήθικο ανταγωνισμό, ποιος θα τάξει πιο αστραφτερές χάντρες και πιο πολλά καθρεφτάκια στους ιθαγενείς.

Προωθώντας το ατομικό τους συμφέρον, πετυχαίνουν να διασύρουν την Ελλάδα. Ο έως πρόσφατα αντιπρόεδρος της Jumbo σκέφτηκε να προμηθευτεί POS από ελληνικές τράπεζες (από Εθνική και Eurobank), να τα στείλει στην Κίνα και να σπάει τα capital controls για λογαριασμό Κινέζων που ήθελαν να αγοράσουν ακίνητα στην Ελλάδα, δίνοντάς τους τη δυνατότητα πολλαπλών μικρών συναλλαγών-μαϊμού. Το βρήκε έξυπνο, το έκανε πράξη. Οι τράπεζες δεν είχαν –λένε– καταλάβει.