Το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να διατηρηθεί για κάποιο διάστημα, που δε γνωρίζουμε πόσο θα είναι ούτε και γνωρίζουμε τι μπορεί να το αλλάξει. Ένα πρώτο τεστ της αντοχής του θα πρέπει να είναι οι επικείμενες έρευνες της αμερικανικής εταιρίας Chevron σε περιοχές που καλύπτονται από το τουρκολιβυκό μνημόνιο , το οποίο η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει ως έγκυρο. Και επειδή η περιοχή βρίσκεται στη Λιβυκή πλευρά του μνημονίου, η Τουρκία μπορεί να μην επέμβει

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές μικρού έως μεγάλου βεληνεκούς. Στην ουσία, το 2024 συνεχίστηκαν γεγονότα τα οποία είχαν ξεκινήσει τον προηγούμενο χρόνο (όπως οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη), αλλά υπήρξαν και εξελίξεις σημαντικές, όπως η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ και η αναμενόμενη εκλογική επιτυχία στις ΗΠΑ, του κ. Τραμπ, τα καθοριστικά γεγονότα του χρόνου που μας αφήνει. Από ελληνικής πλευράς και πάλι το ‘24 συνεχίζει το ‘23, τόσο στα ελληνοτουρκικά, όσο και στο Κυπριακό.

Οι ομάδες του «πατριωτικού μετώπου» έχουν οργιάσει με μια συγχορδία παρεμβάσεων, με καταστροφολογικό περιεχόμενο, που δίνει την εντύπωση ότι η απλή επανέναρξη του διαλόγου θα σημαίνει και το τέλος της πατρίδας μας

Το τελευταίο διάστημα, και ιδιαίτερα μετά την επίσκεψη του κ. Φιντάν στην Αθήνα, οι ομάδες του «πατριωτικού μετώπου» έχουν οργιάσει με μια συγχορδία παρεμβάσεων, με καταστροφολογικό περιεχόμενο, που δίνει την εντύπωση ότι η απλή επανέναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου θα σημαίνει και το τέλος της πατρίδας μας, πως όλα έχουν προετοιμαστεί σε απόκρυφα εργαστήρια χάλκευσης υποχωρήσεων εις βάρος μας...

Το έτος 2023 ήταν ένα πολύ καλό έτος για τα Ελληνοτουρκικά. Για δέκα μήνες τουλάχιστον δεν είχαμε κανένα σοβαρό επεισόδιο υπέρπτησης στα ελληνικά νησιά, κι αυτό ήταν το αποτέλεσμα της συνάντησης του κ. Μητσοτάκη και του κ. Ερντογάν στο Βίλνιους, που συνέβαλε σημαντικά τις σχέσεις των δυο χωρών. Αποκορύφωμα αυτής της βελτίωσης ήταν η πρόσφατη συνάντηση στα πλαίσια του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Αθήνα, που για πρώτη φορά μετά το 1930, οι δυο ηγέτες υπέγραψαν μια Διακήρυξη Φιλίας και Καλής Γειτονίας...

Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους στέφθηκε από επιτυχίες σε πολλές εκφάνσεις. Πρώτα, η μεγάλη επιτυχία της άρσης των επιφυλάξεων της Τουρκίας σχετικά με την ένταξη της Σουηδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, η οποία επιτεύχθηκε μάλιστα τις παραμονές της συνόδου, με τις άοκνες προσπάθειες του γενικού γραμματέα του Οργανισμού. Δεύτερον, σε σχέση με τα Ελληνοτουρκικά επιτεύχθηκε η πολυαναμενόμενη προσέγγιση των δύο χωρών, μετά τη συνάντηση των Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Πρόσφατα η χρόνια αιτίαση της Τουρκίας κατά της Ελλάδας ότι στρατιωτικοποιεί παράνομα τα αποστρατιωτικοποιημένα, με βάση συμβατικά καθεστώτα, ακραία ανατολικά νησιά του Αιγαίου, έχει πάρει νέες διαστάσεις. Η Τουρκία ισχυρίζεται πλέον ότι η αποστρατιωτικοποίηση υπήρξε όρος κυριαρχίας των νησιών από την Ελλάδα, και, συνεπώς, το καθεστώς στρατιωτικοποίησής τους θέτει σε αμφιβολία την ίδια την ελληνική κυριαρχία πάνω σε αυτά.

Ο κ. Τσαβούσογλου επιμένει στη θέση ότι η κυριαρχία της Ελλάδας πάνω στα ακραία ανατολικά νησιά του Αιγαίου είναι κάτω από την αίρεση της αποστρατιωτικοποίησής τους. Επιχείρημα που δεν ευσταθεί ούτε νομικά, ούτε ιστορικά.

Οι διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχουν μακρά προϊστορία. Αποτελούν το αποτέλεσμα της απόφασης του Συμβουλίου Κορυφής του Ελσίνκι (1999), που υποχρέωνε την Τουρκία, ως υποψήφια προς ένταξη χώρα, να επιλύσει τις διαφορές της με τα γειτονικά κράτη, ως τα τέλη του 2004, με επίβλεψη της διαδικασίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) και με πιθανή κύρωση (σε περίπτωση που οι διαδικασίες - συμπεριλαμβανόμενης και προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης - επίλυσης απέβαιναν άκαρπες) τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Ο κ. Ερντογάν διατρέχει μια περίοδο έντονων αναταράξεων τόσο στο εσωτερικό, όσο και στις διεθνείς σχέσεις της Τουρκίας. Από τη μια η μεγάλη οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα (και της οποίας το γιατρικό δεν μοιάζει να είναι τα χαμηλά επιτόκια) και που για πρώτη φορά θέτει σε αμφισβήτηση την πρωτοκαθεδρία του μεγάλου ηγέτη, ο οποίος είχε για χρόνια κρατήσει αλώβητη την επικυριαρχία του στην τουρκική πολιτική σκηνή.

Ίσως να είναι πρόωρος ο τίτλος αυτού του άρθρου που προοιωνίζεται το τέλος της εποχής του τούρκου προέδρου, αλλά, πάντως, οι ενδείξεις αυτό αφήνουν να διαφανεί. Φαίνεται πως ο σκληροτράχηλος και μαχητικός αυτός πολιτικός έχει διαβεί πλέον τον Ρουβίκωνα και πως η πορεία που ακολουθεί θα τον οδηγήσει στην καταστροφή. Αυτή η αλαζονεία της πολιτικής του, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στη διεθνή πολιτική δεν μπορεί παρά να είναι το κύκνειο άσμα μιας λαμπρής και πολλά υποσχόμενης διαδρομής, η οποία ξεκίνησε στις αρχές του αιώνα, κάτω από τελείως διαφορετικές συνθήκες και προοπτικές

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η πρόσφατη κατάληψη της Καμπούλ από τις δυνάμεις των Ταλιμπάν αποτελεί ένα πλήγμα κατά της αξιοπιστίας των δυτικών δυνάμεων και, κυρίως, της ηγεμονεύουσας δύναμης, που είναι οι ΗΠΑ. Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου ξεκινάει από τη συμφωνία του προηγούμενου προέδρου, του Ντόναλντ Τραμπ, με τους Ταλιμπάν, κι ολοκληρώνεται με την απόσυρση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από τον νυν πρόεδρο, Μπάιντεν.

Τον τελευταίο μήνα οι σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία φαίνεται να έχουν καθηλωθεί σε μια άγονη λεκτική αντιπαράθεση που κινητοποιείται από την Τουρκία και βρίσκει συνεχώς απαντήσεις από την Ελλάδα. Τίποτα δεν κινείται πέραν από αυτές τις συγκρουόμενες δηλώσεις που να δίνει μήνυμα αισιοδοξίας για μια επίλυση των διαφορών. Παρά ταύτα υπάρχουν ορισμένες ευνοϊκές ενδείξεις ότι πρόκειται να υπάρξουν εξελίξεις στο προσεχές μέλλον.