Η καινοτομία σε αυτή την παρατεταμένη προεκλογική περίοδο δεν είναι οι συμμαχίες, τα μέτωπα και οι συσπειρώσεις που συγκροτούνται, αλλά η θαυμαστή τελειοποίηση των ιδεολογικοπολιτικών ελιγμών. Σκόρπιες ιδέες, εξαγγελίες και υποσχέσεις χωρίς ιδεολογικές συντεταγμένες, χωρίς σαφές πολιτικό πλαίσιο, χωρίς φορτίο. Δεν πρόκειται για πολιτικά προγράμματα αλλά για ένα μωσαϊκό συλλογισμών από γνωστούς πρωταγωνιστές της δημόσιας ζωής, που εμφανίζονται πια με τα κωδικά τους ονόματα. Σύνθημα Ελιά, παρασύνθημα Ποτάμι. Λέξεις που, σκοπίμως, δεν παραπέμπουν στο σημερινό πολιτικό σκηνικό, αλλά σε έναν περίπατο στην εξοχή.

Αρκεί άραγε ένας «δημοσκοπικός πραγματισμός», ο οποίος συνιστά ένα μείγμα ανεπεξέργαστων «αριστεροδεξιών» αντιλήψεων, που αλληλοεξουδετερώνονται μεταξύ τους, χωρίς ενιαίο ιδεολογικό και πολιτικό ιστό, να βγάλουν τη χώρα από την κρίση; Αυτό είναι το ερώτημα ουσίας. Και η απάντηση είναι αρνητική. Αλλά το Ποτάμι του κ. Θεοδωράκη δεν είναι οι θέσεις που τόσο επίμονα του ζητούσαν απ’ την αρχή κάποιοι. Είναι ο ίδιος ο.... κ. Θεοδωράκης.

Οι θέσεις του είναι θέσεις γνωστές, διατυπωμένες δημοσίως από καιρό από πολλούς «παλαιούς ή νέους πολιτικούς» με δεξιές ή αριστερές αφετηρίες, δημοφιλείς στη μεγάλη πλειοψηφία τους στις έρευνες κοινής γνώμης (με δυο – τρεις εξαιρέσεις), που αποτυπώνουν αυτό που ονομάσαμε στην αρχή «δημοσκοπικό πραγματισμό».

Σε αυτή τη χώρα «ευδοκιμούν» αυτόκλητοι σωτήρες και αυτόκλητοι τιμωροί. Βρίσκουν χώρο και αναδεικνύονται, καθώς αποκτούν οπαδούς όσο οι θεσμοί δεν λειτουργούν και οι δομές είναι κατεστραμμένες, την ίδια ώρα που ο πολιτικός και πολιτιστικός αναλφαβητισμός κυριαρχεί στο δημόσιο βίο. Ολα αυτά υπήρχαν και στην Ελλάδα προ της οικονομικής κρίσης. Οταν, όμως, ο μανδύας της επίπλαστης ευμάρειας έπεσε, τότε αποκαλύφθηκε και η τεράστια γύμνια. Κατά πόσο τη βλέπουμε;

Οι παλαιότεροι υποθέτω θυμούνται ότι κάποτε το αίτημα της ανανέωσης της πολιτικής ζωής περιστρεφόταν γύρω από τους περίφημους «58». Ηταν άλλες τότε οι εποχές, πριν από τις εορτές των Χριστουγέννων, οι ευρωεκλογές δεν ήταν τόσο κοντά, δεν είχε ακόμη τεθεί θέμα σταυρού και η Κεντροαριστερά τελούσε σε εαρινό αναβρασμό.

Το είχε προβλέψει σε ανύποπτο χρόνο ο Αλέκος Παπαδόπουλος: με την κρίση θα ανακοινώνεται κάθε ημέρα η ίδρυση και ενός νέου κόμματος. Με άλλα λόγια, η εποχή ευνοεί το σλόγκαν: «Φτιάξε κι εσύ ένα κόμμα. Μπορείς». Τι είναι όμως το κόμμα; Κατά τον πιο κλασικό ορισμό: ανώτερη μορφή οργάνωσης του λαού. Εξού και η πρώτη μέριμνα των κομμάτων πάντα ήταν η συμπύκνωση των ιδεών τους στην επωνυμία τους

Ζούμε τον μήνα των «μονομερών ενεργειών» σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ έναντι της τρόικας. Πρώτα ο Γιάννης Δραγασάκης και στη συνέχεια ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας έδωσαν το σύνθημα. Μέχρις εδώ κανένα νέο. Περιμένουμε τον άλλο μήνα, για την αναδίπλωση θέσεων. Τα όργανα αρχίζουν όταν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αρχίζουν να ερμηνεύουν τας... Γραφάς. Διότι με το ρυθμό που αυτές αλλάζουν, υπάρχει ένα προβληματάκι.

Καθώς βαδίζουμε προς τις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές, όλα τα κόμματα επιχειρούν να «χτίσουν» ένα γενικότερο «πολιτικό προφίλ» αντιμετώπισης των προβλημάτων που δημιούργησε η κρίση και μέσα σʼ αυτό να εντάξουν τη δική τους παρουσία. Είναι αξιοσημείωτο ότι σʼ όλο το φάσμα των πολιτικών δυνάμεων υπάρχει ένας «κοινός τόπος», παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις: Το τέλος των μνημονίων! Ουδείς Ελλην πολιτικός δηλώνει διατεθειμένος για μία νέα μνημονιακή δέσμευση, συμπεριλαμβανομένων και των «θεωρητικών» της αναγκαιότητας και της θετικότητας για τη χώρα, των μνημονιακών επιλογών. Το πόσο είναι εφικτό αυτό για την Ελλάδα στη σημερινή Ευρώπη είναι ένα άλλο ερώτημα. Ομως το σίγουρο είναι ότι η «έξοδος από τα μνημόνια» είναι -τουλάχιστον- κοινή επικοινωνιακή και πολιτική τακτική των κομμάτων:

Τη λύση μιας «ευρείας διακομματικής συνεννόησης», στην οποία καταλυτικό ρόλο θα έχει η ΔΗΜΑΡ, περιγράφει για πρώτη φορά ο κ. Φώτης Κουβέλης, σε περίπτωση αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης στις επόμενες εθνικές εκλογές. Συγκεκριμένα, μιλάει για μια «διακομματική κυβέρνηση συνεννόησης προγραμματικού χαρακτήρα» με αναγκαία «την εξισορροπητική παρουσία ενός ισχυρού προοδευτικού πόλου» και αφήνει έτσι να εννοηθεί ότι η ΔΗΜΑΡ θα μπορούσε να αποτελέσει ακόμη και τη γέφυρα μεταξύ της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ, αν τούτο χρειαστεί.

Kαθώς η χώρα βαδίζει στις εκλογές, οφείλουμε να αναζητήσουμε την ευρύτερη εικόνα του πολιτικού τοπίου. H συζήτηση που κυριαρχεί και η οποία αφορά σε εσωκομματικά ζητήματα και ανταγωνισμούς, εντάσσεται στον χώρο της παραπολιτικής και του πολιτικού «θεάματος». H πολιτική ουσία βρίσκεται αλλού. Aφορά στις διαχρονικές παθογένειες με τις οποίες συνεχίζει να πορεύεται όλο το κομματικό σύστημα.

Οποιος αμφιβάλλει για την εκλογική δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ, ας ρίξει μια ματιά στους ανθρώπους που συνωθούνται στις πύλες της αξιωματικής αντιπολίτευσης διεκδικώντας την είσοδό τους στις τάξεις της. Πρόκειται για ποικίλα στελέχη του «βαθέος κράτους», τα οποία εσχάτως εμφανίζονται ως φανατικοί οπαδοί της ριζοσπαστικής Αριστεράς

Απορώ γιατί αιφνιδιάστηκαν τα κομματικά επιτελεία από τις πρώτες δημοσκοπήσεις για τις δημοτικές εκλογές στην Αθήνα. Μόλις πριν από μία εβδομάδα, σ’ αυτήν εδώ τη στήλη, γράφαμε ότι οι πολίτες γυρίζουν την πλάτη τους στις κομματικές υποψηφιότητες.

Η κοινωνία δεν θα μπορέσει να βγει από αυτή την κρίση αν δεν απαλλαγεί από την κυριαρχία του πασοκικού μιμιδίου.