Οι κρίσεις της τελευταίας δωδεκαετίας και οι αλλαγές στις πολιτικές που υιοθετήθηκαν από κυβερνήσεις για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειές τους καθιστούν επίκαιρο το ερώτημα αν ωρίμασαν οι συνθήκες για αλλαγή οικονομικού παραδείγματος. Αλλαγή που με τη σειρά της θα μπορούσε να συμβάλει στην επιστροφή των σοσιαλιστικών κομμάτων -έπειτα από μια εικοσαετία εκλογικών απωλειών- σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική σκηνή στην Ευρώπη.

Οι διαδηλώσεις στη Γένοβα (19-21 Ιουλίου 2001), ενάντια στη σύνοδο των οκτώ ισχυρότερων κρατών του πλανήτη (G8), ήταν μια από τις κορυφαίες στιγμές ενός κινήματος που καθόρισε τη γενιά μας, καθόρισε την ευρωπαϊκή και την ελληνική Αριστερά. Είναι η πολιτική μας κληρονομιά.

Ηταν η πρώτη σύνοδος των G8 μετά την εκλογή του Μπους στις ΗΠΑ και τη νίκη του Μπερλουσκόνι εναντίον της κεντροαριστερής «Ελιάς». Η διοργάνωσή της από τον Μπερλουσκόνι καθόρισε και το όργιο καταστολής, που κορυφώθηκε με τη δολοφονία του 23χρονου Κάρλο Τζουλιάνι από αστυνομικό.

Η Ροσάντα δεν ήταν σε κανένα κόμμα, αλλά έμεινε ως το τέλος στη σωστή πλευρά της Ιστορίας μας, λέει η Λουτσιάνα Καστελίνα

Η Ροσάνα Ροσάντα ήταν μια εξαιρετική γυναίκα, που έφυγε στα 96 χρόνια της με την ακαταμάχητη δίψα της να μαθαίνει πώς πάει ο κόσμος μας. Ήταν μια αγωνίστρια που δεν το έβαλε ποτέ κάτω, στην πολιτική, στη δημοσιογραφική ή στην προσωπική ζωή της. Πάλεψε με θάρρος και εναντίον του εγκεφαλικού που εδώ και δέκα χρόνια τής είχε προκαλέσει παράλυση. Αυτή η αξιοθαύμαστη προσωπικότητα ήταν φυλακισμένη στο σώμα της, αλλά η σκέψη της έτρεχε όπως πάντα θέτοντας ερωτήματα και αναζητώντας απαντήσεις. Άκουγε και μιλούσε με όλους.

Η είδηση του θανάτου της Ροσάνα Ροσάντα (πέθανε προχθές στη Ρώμη στα 96 της χρόνια) προκαλεί θλίψη και συγκίνηση στον κόσμο της Αριστεράς και όχι μόνον. Κι αυτό γιατί η Ιταλίδα κομμουνίστρια υπήρξε αναμφίβολα μια ιστορική προσωπικότητα, μία από τις σημαντικότερες μορφές της ευρωπαϊκής Αριστεράς στον εικοστό αιώνα. Γεννημένη το 1924, η Ροσάντα προσέγγισε την πολιτική μέσα από τον παράνομο αντιφασιστικό αγώνα. Μετείχε νεότατη στην Αντίσταση και στην αντάρτικη πάλη.

Την τελευταία δεκαετία, εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της επιβολής της περιοριστικής μνημονιακής πολιτικής, συντελέσθηκαν στην Ευρώπη και στη χώρα μας τεκτονικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές.

Παραδοσιακά σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα αποδυναμώθηκαν, άλλα, που συνειδητοποίησαν τις νέες συνθήκες και αντιτάχθηκαν στις πολιτικές της λιτότητας, συνεργάστηκαν με την Αριστερά, ενώ νέες αριστερές ριζοσπαστικές δυνάμεις αναδείχθηκαν δυναμικά, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα μας, προβάλλοντας μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης για την έξοδο από την κρίση.

Μετά τη συμφωνία της σοσιαλδημοκρατίας με τη ριζοσπαστική και κομμουνιστική Αριστερά στην Πορτογαλία, μετά την υπογραφή του πρωτοκόλλου κυβερνητικής συνεργασίας ανάμεσα στους Σοσιαλιστές και τους Podemos στην Ισπανία, ήταν η σειρά των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών να κάνουν το πρώτο βήμα για τον απεγκλωβισμό τους από το καθεστώς πολιτικής και ιδεολογικής αιχμαλωσίας στο οποίο είχαν εθελοντικά μπει, συνεργαζόμενοι στο κυβερνητικό επίπεδο με τη Δεξιά.

«Αυτές οι μισθολογικές αυξήσεις δεν συνάδουν με τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει ως χώρα έναντι των Ευρωπαίων εταίρων και των αγορών. Γι’ αυτό δεν τις αποδέχομαι. Αν υλοποιηθούν (όπως προτείνουν δύο από τα κόμματα που μετέχουν στην κυβέρνηση και η αντιπολίτευση) θα απειληθεί η διεθνής αξιοπιστία της χώρας. Δεν πρόκειται να το επιτρέψω. Θα ήταν μεγάλη έλλειψη σεβασμού προς τους Πορτογάλους, τώρα, καθώς πλησιάζουμε στο τέλος της κυβερνητικής 4ετίας μας και σε εκλογές, να καταστρέψουμε όσα με δικό τους πολύ μεγάλο κόστος επιτεύχθηκαν. Η διεθνής αξιοπιστία της χώρας μας είναι αδιαπραγμάτευτη. Γι’ αυτό, αν οι κυβερνητικοί εταίροι επιμείνουν, η κυβέρνησή μου θα παραιτηθεί».

Ανάμεσα στα άλλα που επικαλέστηκε ο υπουργός κ. Σταύρος Κοντονής για τη μη συμμετοχή της Γενικής Γραμματείας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελληνικού Υπουργείου Δικαιοσύνης, στο συνέδριο που διοργανώνει η Εσθονική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ στο Ταλίν («Η κληρονομιά στον 21ο αιώνα των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν από τα κομμουνιστικά καθεστώτα») ήταν και η «Άνοιξη της Πράγας». Αν θέλει κανείς να θυμηθεί τη σημασία της, δεν έχει παρά να ανατρέξει στο κλασικό Αστείο του Μίλαν Κούντερα. Όταν εκδόθηκε το μυθιστόρημα στη Γαλλία, λίγες εβδομάδες μετά την στρατιωτική εισβολή των Σοβιετικών στην Πράγα, τα λόγια του συντρόφου Αραγκόν δεν άφηναν πολλά περιθώρια παρερμηνείας: η σοβιετική «ομαλοποίηση» ήταν μια καταστροφή∙ η χώρα έμοιαζε με μια θλιβερή «Μπιάφρα του πνεύματος».

Στις 20-21 Αυγούστου συμπληρώθηκαν 49 χρόνια από την εισβολή των Σοβιετικών και των συμμάχων τους στην Πράγα. Πριν από λίγες ημέρες ο κ. Κοντονής αποφάσισε να μη συμμετάσχει η χώρα σε διεθνές Συνέδριο στο Ταλίν με θέμα «τα εγκλήματα των κομμουνιστικών καθεστώτων». Μετά την καταστολή της Ανοιξης αποκαλύφτηκε ότι το κομμουνιστικό σύστημα δεν είναι δυνατόν να εκδημοκρατισθεί. Ο πρώτος που υποστήριξε κάτι τέτοιο ήταν ο Ευρωκομμουνισμός, τον οποίο επικαλείται ο κ. υπουργός για να τεκμηριώσει την αρνητική απόφασή του.

Το θέμα «Ευρώπη» εξακολουθεί να διχάζει την ευρωπαϊκή Αριστερά. Αυτή την περίοδο το Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας - το οποίο στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου κατέγραψε απρόσμενη επιτυχία με την εντυπωσιακή αύξηση της εκλογικής του δύναμης - σπαράσσεται από συγκρουόμενες απόψεις γύρω από τη μελλοντική θέση της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ).

Η ηγετική ομάδα του κόμματος υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν έχει υιοθετήσει μια ιδιαίτερα ανελαστική στάση υπέρ του λεγόμενου «σκληρού Brexit» (hard Brexit) που σημαίνει έξοδο της χώρας τόσο από την εσωτερική αγορά όσο και από την τελωνειακή ένωση. Η θέση αυτή είναι σχεδόν ταυτόσημη με τα όσα ακραία υποστηρίζει η πρωθυπουργός Τ. Μέι και οι πλέον έξαλλοι Συντηρητικοί.

Η Δημοκρατική Συμπαράταξη χαιρετίζει την επιτυχία του Εργατικού Κόμματος στη Βρετανία.

Η επιτυχής καταγραφή της κεντροαριστεράς με την μεγάλη άνοδο των ποσοστών και την ανατροπή του πολιτικού σκηνικού με βάση την μέχρι τώρα απόλυτη επικυριαρχία των συντηρητικών είναι μια σοβαρή εξέλιξη για όλη την Ευρώπη.

Η ισχυροποίηση του Εργατικού κόμματος με την ριζική επαναφορά του στα λαϊκά στρώματα και στη νεολαία είναι ένα ακόμα ελπιδοφόρο μήνυμα για την σοσιαλδημοκρατία.

Η υπεράσπιση του κοινωνικού κράτους, η κριτική στο κυρίαρχο οικονομικό δόγμα της λιτότητας και η επιμονή στη μεταρρυθμιστική αντίληψη αποτελούν τα κοινά θεμέλια των δημοκρατικών σοσιαλιστικών δυνάμεων.

Σε αυτή τη κατεύθυνση εργάζεται αποφασιστικά και η Δημοκρατική Συμπαράταξη.

Όταν είδα το τίτλο του βιβλίου, του καθηγητή Γιώργου Σωτηρέλη, σκέφτηκα: Ωραία ερώτηση. Μια ζωή με βασάνιζε, από τα νεανικά μου χρόνια, από το τότε που «έμπλεξα» με το χώρο αυτό της Αριστεράς, ο οποίος πρόβαλε μπροστα μου ως ένας τεράστιος μπαξές, με διάφορα φρούτα- εκδοχές.

Και είναι αλήθεια πως παρά τις πολλές αναθεωρήσεις και αναζητήσεις, και σήμερα το ερώτημα αυτό δεν έχει σαφή απάντηση.